مهاجرت، پدیده‌یی که باشنده‌گان کشورهای مختلف برای هدف‌های مختلف و کسب مهارت‌های جدید آن را برمی‌گزینند. شماری از افرادی که زمینۀ کار و تحصیل برای‌شان فراهم نیست، راه مهاجرت نامنظم را پیش می‌گیرند. انتخاب این راه برای بسیاری از افراد در نهایت جنجال‌برانگیز می‌شود و ممکن موفق نشوند به هدف برسند؛ اما شماری از افراد نیز هستند که منظم و با برنامه‌ریزی از قبل، مهاجرت می‌کنند.
افرادی که منظم و با برنامه‌ریزی از پیش مهاجرت می‌کنند، از مزیت‌های بسیاری برخوردار اند؛ اما افرادی که مهاجرت نامنظم می‌کنند، از آن برخوردار نیستند. هم‌چنان افرادی که مهاجرت منظم می‌کنند، در کشورهای بیرونی کم‌تر تحقیر می‌شوند و از نگاه ذهنیت خود را برای کشور میزبان آماده می‌کنند.
عبدالله، جوان ۳۰ ساله، باشندۀ ولایت غزنی‌ست. او نزیک به چهار سال پیش به‌دلیل تبعیض میان دانش‌جویان دانشگاه کابل، به استرالیا مهاجرت منظم کرد.
عبدالله میگوید که سختی‌های زیادی کشیده، کارهای شاقه انجام داده و شب و روز کار کرده است؛ کارهایی که تصور آن در ذهنش نمی‌گنجیده است.
او میگوید، نزدیک به سه سال را گذرانده تا از نگاه شغلی دوباره در موقعیتی قرار بگیرد که پیش از آن قرار داشت.
«در اوایل بسیار سختی کشیدم و کارهای سخت و شاقه را انجام دادم. از لحاظ فرهنگی در حالت شوک قرار داشتم؛ چون این‌جا جدید بودم و زمان گرفت تا کار خوب برایم پیدا شد. ولی به شدت دلم برای فامیل و بسته‌گان و دوستانم تنگ شده؛ اما به هر صورت فعلاً از زندگی‌ام راضی هستم.»
عبدالله میگوید که تبعیض نظام‌مند در بدنۀ دولت و میان شهروندان کشور سبب شد تا تصمیم به مهاجرت بگیرد.
او میگوید، در اوایل جوانی آدم خوش‌بینی بوده است و کسانی که از مهاجرت حرف می‌زده‌اند را سرزنش می‌کرده؛ اما چهار سال دانشگاه دیدگاهش را تغییر داده است.
عبدالله میگوید، رشد تندروی، افراطیت و تبعیض نظام‌مند را در دانشگاه کابل که باید جایی برای تغییر در جهت مثبت باشد، با چشم و سر دیده است؛ تا جایی که در سال آخر حتا از نشستن با خواهرش در صحن دانشگاه می‌ترسیده است.
به گفتۀ عبدالله، یک روی‌داد در دانشگاه کابل سبب شد تا ناامید شود و تصمیم ترک کشور را بگیرد.
سال آخر دانشگاه، نزدیک فارغ‌شدن عبدالله از دانشگاه، درگیری‌یی میان دانش‌جویان اهل تشیع و اهل تسنن در خوابگاه رخ داد. درگیری بر سر استفاده از مسجد خوابگاه برای برگزاری مراسم عاشورا بود.
دو موضوع پس از این درگیری برای عبدالله تکان‌هنده بود. نخست این‌که، آن‌هایی که چشم امید افغانستان پنداشته می‌شدند، از بلندگوی مسجد خوابگاه حکم تکفیر و ارتداد کل دانش‌جویان اهل تشیع و هزاره را بدون در نظرداشت سهم‌داشتن یا نداشتن در درگیری صادر کردند و رسماً دستور کشتار دادند.
دوم، مشاهدۀ هم‌صنفی‌های خیلی صمیمی عبدالله که با سنگ و چوب و یکی حتا با تفنگچه بر بام خوابگاه برآمده بودند و در صدد اجرای آن حکم بودند.
«سال آخر دانشگاه بودم که یک روی‌داد در مسجد لیلیه دانشگاه کابل اتفاق افتاد. آن‌جا درگیری میان شیعه‌ها و سنی‌ها به‌خاطر موضوع عاشورا صورت گرفت. همین موضوع سبب شد تا کاملاً امیدم را از دست بدهم؛ به‌خاطری که یک موضوع کوچک سبب شد تا جوانان با هم درگیر شوند و حتا از دوستان نزدیک خود جدا شویم.»
عبدالله پس از تماشای این صحنه‌ها، مستقیم از دولت استرالیا ویزای خانواده‌گی می‌گیرد و مهاجر می‌شود.
او اکنون از زنده‌گی‌اش راضی‌ست و امیدوار است وضعیت افغانستان به‌زودی بهبود یابد تا تمام مهاجران افغانستانی بتوانند به کشور برگردند.
با این حال، سید عبدالباسط انصاری، مشاور و سخن‌گوی وزارت مهاجران و عودت‌کننده‌گان به سلام‌وطندار میگوید، شش‌ونیم میلیون شهروند افغانستانی در کشورهای مختلف مهاجر اند و از این میان، ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار نفر در کشورهای اروپایی مهاجر هستند.
سید شیرحسین هنریار، هماهنگ‌کنندۀ مرکز معلومات مهاجرت میگوید، این اداره برای مردم در مورد خطرهای مهاجرت نامنظم و مزایای مهاجرت منظم آگاهی‌دهی می‌کند.
به گفتۀ آقای هنریار، شهروندانی که می‌خواهند در مورد مهاجرت معلومات کسب کنند، می‌توانند حضوری به این اداره بیایند یا از طریق شبکه‌های اینترنتی این مرکز با آنان در تماس شوند.
هماهنگ‌کنندۀ مرکز معلومات مهاجرت افزوده که این اداره شمارۀ تماس رایگان ۵۵۸۸ را فعال کرده و شهروندان می‌توانند از سراسر افغانستان برای گرفتن معلومات و مشوره، با این شماره تماس بگیرند.
بر بنیاد گزارش اتحادیۀ اروپا، در سال ۲۰۱۸، ۵۵ هزار شهروند افغانستانی در اروپا درخواست پناهنده‌گی داده‌اند، اما در سال ۲۰۱۹، این شمار به ۳۳ هزار نفر کاهش یافته است.
