محمد اشرف غنی در سفر دو روزه راه کویت و قطر را در پیش گرفت. غنی در آغاز به کویت رفت تا در مراسم فاتحه امیر پیشین کویت اشتراک کند و سپس به قطر رسید. بر اساس اعلامیهیی که ارگ منتشر کرده، غنی و هیأت همراهش با شیخ تمیم حمد بن آل ثانی امیر قطر، شیخ خالد بن عبدالعزیز آل ثانی نخستوزیر و شمار دیگر از مقامهای قطر دیدار خواهد کرد.
در ترکیب هیأت همراه غنی، دو تن از وفادارترین افراد او در حلقه قدرت، حمد الله محب، مشاور امنیت ملی و فضل محمود فضلی، رئیس اداره امور که در امور مملکت اختیارات فراوان دارند، شامل اند.
در ترکیب هیأت همراه غنی، دو تن از وفادارترین افراد او در حلقه قدرت، حمد الله محب، مشاور امنیت ملی و فضل محمود فضلی، رئیس اداره امور که در امور مملکت اختیارات فراوان دارند، شامل اند. دو چهره مهم دیگر ، امرالله صالح، معاون نخست ریاست جمهوری که به شدت بر طبل جنگ و مخالفت با طالبان میکوبد و به دلیل همنوایی با سیاستهای غنی اخیراً در سفره قدرت صدرنشین شده و دیگری حنیف اتمر، سرپرست وزارت خارجه، سیاستمدار ابنالوقت اما با سابقه درخشان خدمت به گروه غنی، در هیأت همراه رئیس جمهور حضور دارند. دیگر اعضای هیأت به دلیل جنسیت، قومیت و مأموریت در نهادهای دولتی، به هدف نمایش کثرت و تنوع در این ترکیب شامل شدهاند.
طالبان دوحه با غنی ملاقات نخواهند کرد و قرار نیست نتیجه مشخصی چون کاهش خشونتها یا آتشبس را او از دوحه با خود به کابل بیاورد. در واقع، سفر غنی به قطر با بنبست در مذاکرات میان هیأت جمهوری اسلامی افغانستان و گروه طالبان که آن را دو طرف حالت «رکود» خواندهاند، همزمان است. شماری از کشورهای حامی صلح نیز برای رفع اختلافات میان دو طرف دست به کار شدهاند، بنا بر این، سفر غنی از یک جهت میتواند به معنای اصرار جانب افغانستان بر موضع هیأت گفتوگوکننده دولت افغانستان نیز تعبیر شود.
رئیس جمهور غنی، در دیدار با هیات مذاکره کنندهی دولت جمهوری اسلامی افغانستان در دوحه. در این دیدار، رئیس جمهور کشور نظریات هیات افغانستان را شنید. pic.twitter.com/bLOvqEhcRE
— Sediq Sediqqi (@SediqSediqqi) October 5, 2020
از زمان آغاز چانهزنیها بین دو طرف روی کارشیوه مذاکراتی، طالبان اصرار دارند که «موافقتنامۀ آوردن صلح به افغانستان» بهعنوان اساس مذاکرات آینده پذیرفته شود که بر موجب آن دولت و نظم حاکم در افغانستان نفی میشود. آنان توانستهاند امریکا را با این خواست خود همسو بسازند که در نتیجه آن بار دیگر زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان پافشاری دارد که جانب هیأت افغانستان کوتاه بیاید.
بر خلاف جناح طالبان، تصویر هیأت حکومت از افغانستان پسا طالبان، کشور متنوع و متکثر است و همچنین پیشنهاد هیأت افغانستان این است که فیصله لویه جرگه به عنوان اساس مذاکرات پذیرفته شود. در حالت منعطف، هیأت افغانستان حاضر است که اعلامیهیی کابل-واشنگتن با موافقتنامه امریکا و طالبان به صورت مشترک به عنوان اساس پذیرفته شود، آنچه که طالبان آن را نپذیرفتهاند.
غنی روند آزادی زندانیان طالب از زندانهای افغانستان را که قرار بود در ظرف ده روز پس امضای موافقتنامه انجام شود، با تاخیر چند ماهه همراه کرد. اکنون او در قطر پیام مشابه را به هیأت طالبان مخابره خواهد کرد. گروه طالبان پس از امضای توافقنامه با جانب امریکا تصور میکنند که در جنگ افغانستان پیروز شدهاند. غنی به قطر رفته که بگوید که خواست آنان برای اساس قرار دادن توافقنامه دوحه عجالتاً پذیرفتی نیست.
گروه طالبان و دولت افغانستان اعلام کردهاند که برای دوام جنگ، خشابها پر است و هر دو طرف همزمان با دوام مذاکرات در دوحه، جنگ را کنار نخواهند گذاشت.
گروه طالبان و دولت افغانستان اعلام کردهاند که برای دوام جنگ، خشابها پر است و هر دو طرف همزمان با دوام مذاکرات در دوحه، جنگ را کنار نخواهند گذاشت. با توجه به ترکیب هیأت همراه محمد اشرف غنی و حضور چهرههای جنگطلب مانند امرالله صالح و حمدالله محب که فرماندهی تمام نیروهای امنیتی را در شورای امنیت ملی متمرکز ساخته، پیام مقاومت در برابر طالبان در دوحه نیز تکرار خواهد شد.
سفر غنی از نظر مصرف داخلی نیز حائز اهمیت است. در زمان آغاز افتتاح گفتوگوهای صلح بین دولت افغانستان و گروه طالبان، سفر عبدالله عبدالله به قطر با هیاهوی رسانهیی همراه شد و تلاشهای غنی برای کماهمیت جلو دادن این سفر نیز ناکام بود. ارگ از استقبال گسترده عبدالله عبدالله در رسانهها ناخوش بود و سفر آخر او میتواند تلاشی باشد برای مخدوش کردن موقعیت عبدالله، رقیب سنتی آقای غنی در بازی صلح.
از جانب دیگر، حکومت تلاش دارد تصویر افغانستان متحد را در بازی با جانب طالبان حفظ کند، اما همزمان رقابت ظریف میان غنی و عبدالله برای حاکمیت بر روند صلح در جریان است. تاکنون هر قدمی که عبدالله برداشته، پیش روی خود سنگی از جانب ارگ احساس کرده است. در جریان سفر عبدالله به قطر، ارگ از طریق حنیف اتمر تلاش کرد که جایگاه او را تقلیل بدهد و همچنین به محض اینکه عبدالله به درخواست عمران خان برای سفر به پاکستان پاسخ مثبت داد، غنی در اقدام تلافیجویانه از نخستوزیر پاکستان خواست که به کابل سفر کند.
چنانچه در بالا اشاره شد، در این سفر دو هدف عمده دنبال میشود، اما آنچه در این میان پوشیده مانده، این است که در این تکاپو، بقا و قدرت در محراق توجه است یا مردمسالاری و منافع مردم؟