از قدیم سیاست‌دانان پذیرفته بودند که موقعِ انتخابات، منافع فرد و منافع جامعه تضاد پیدا می‌کنند. آنتونی داونز، اقتصاددادن آمریکایی، در کتابِ «نظریۀ اقتصادی دموکراسی» که سال ۱۹۵۷ منتشر شد، نوشته است که آدمِ منطقی، اگر بداند بعید است رایِ او نتیجۀ انتخابات را به‌نفع کاندیدای موردنظرش تغییر دهد، نباید وقتش را تلف کند و رای بدهد. در این عقلانیتِ انسانی، یک عملِ مستقل که هیچ ارزشِ ابزاری برای شخص ندارد، اساسا نابخردانه است، و تنها توجیهِ آن، ایجاد حسِ غرور یا مشارکت با دیگران است که از رای‌دادن به‌دست می‌آید.

در فضای سیاسیِ امروز که آمیخته به عوام‌گرایی و بیگانه‌هراسی است، هرکسی ممکن است وسوسه شود که در خانه بنشیند و از روابط اجتماعی و عمومی طفره رود. درواقع این ذهنیتِ غالب وجود دارد که سیاستِ افراطی و کاپیتالیسمِ نئولیبرال و فساد را نمی‌توان جایگزین کرد. گویا احساس همبستگی بین دولت‌های ملی، جای خود را به تنفر از خارجیان و نوستالژی برای شکوه ملی گذشته داده است.

در افغانستان، زبان فارسی یکی از جنجالی‌ترین مسائل در تاریخ معاصر این کشور بوده و این جنجال کماکان ادامه دارد. با آن‌که از زمان شکل‌گیری جغرافیایی به نام افغانستان، حاکمان این کشور پشتون بوده‌اند، زبان حاکم یا «فرانکا لینگوا» در سیاست و جامعه و فرهنگ این کشور همواره فارسی بوده است. در این مقاله به دلایل فارسی‌ستیزی تاریخی در افغانستان پرداخته شده و این‌که چگونه نسل جدید شهروندان افغانستان چگونه با فارسی‌‌ستیزی مقابله می‌کنند. این مقاله در «دفتر ایران فرهنگی»، همراه با مجموعه‌ای از مقالات نویسندگان فارسی‌زبان با موضوع «ایران فرهنگی» از سوی نشریه آسو و به کوشش مهدی جامی منتشر شده است.

چطور دنیای مدرن و شکوفایی بی‌سابقه‌ی آن آغاز شد؟ و چرا؟ در رابطه با این که چرا و چگونه فرآیند رشد اقتصادی در قرن ۱۸ در اروپای غربی رخ داد، پژوهشگران، دانشمندان سیاسی، اقتصاددانان، و تاریخ‌دانان کتاب‌های قطوری نوشته اند که قفسه‌ها و طاقچه های زیادی را پر می‌کنند. یکی از قدیمی‌ترین و قانع‌کننده‌ترین توضیحات، در پاسخ این سوال، چندپارچگی سیاسی طولانی‌مدت اروپا است. برای قرن‌ها، هیچ حاکمی نتوانسته بود اروپا را به شیوه‌ای متحد و یکپارچه بسازد، که به عنوان مثال، مغول‌ها و مینگ‌ها چین را متحد و یکپارچه نگه‌داشته بودند.

نظریه بازی در محیط اکادمیک تحلیل یک وضعیت با استفاده از مدل‌های ریاضی تعاملات استراتژیک میان بازیگران است در رشته‌های مختلف، از جمله سیاست، اقتصاد، رفتارشناسی، علوم اجتماعی و کامپیوتر کاربرد دارد. ولی این نوشته می‌کوشد این نظریه را به زبانی ساده و به گونه‌ای تشریح کند که مخاطب بتواند ضمن درک بهتر این تئوری و کاربردهای آن در وضعیت‌های پیچیده سیاسی، قابلیت‌های آن را در ارتقاء تفکر نقادانه در زندگی شخصی نیز دریابد.

در چند هفتۀ اول که خیلی حیاتی بود و قرنطینۀ شَدید می‌توانست از شیوعِ بیماری جلوگیری کند، حکومتِ چین اول اصرار داشت که هیچ ویروسِ جدیدی درکار نیست، و بعد گفتند که اوضاع را کاملا تحت کنترل دارند؛ درحالی‌که تمامِ این مدت کرونا در حال گسترش بود. وقتی شیوعِ مرض غیرقابل‌انکار شد، حزب کمونیست چین طبق معمول دروغگو از آب درآمد، شعلۀ بی‌اعتمادی و خشم بدتر هم شد، و دولت‌های خارجی معقولانه به این فکر افتادند که دیگر نمی‌توانند به اعداد و ارقامی که از چین می‌آید، اعتماد کنند.

جورج سوروس،‌ بنیان‌گذار بنیاد «جامعه باز» می‌گوید مارک زاکربرگ نباید کنترل فیسبوک را به دست داشته باشد و باور دارد که بنیانگذار این شبکه اجتماعی به‌خاطر کسب‌وکار خودش هم که شده، می‌خواهد ترامپ را دوباره رئیس‌جمهور آمریکا کند.

در روسیۀ امروز، کرملین سعی می‌کند نفوذِ ژئوپولیتیکِ خود را در سرزمین‌های خارجی افزایش دهد و قانون‌گذاران دارند کمپین‌هایی راه‌اندازی می‌کنند تا جنگ افغانستان را بازتعریف کنند و آن را نه به‌عنوانِ یک تراژدیِ انسانی و سیاسی، که بخشی از گذشتۀ باشکوه و دلاورانۀ خود جا بزنند.

جمهوری اسلامی درتولیدات مشترک با کشور‌های دیگر به خصوص منطقه، ملزم به اجرای قوانین حجاب اجباری به بازیگران زن، اجرای سانسور و رعایت اصول خودش است در غیر آن امکان تصویب ساخت فیلم برای تهیه کننده و نمایش عمومی آن در ایران وجود ندارد. برخی فیلمهای افغانی که در ایران ساخته شده و یا توسط کارگردان افغان در خود افغانستان و با مشارکت تهیه کننده داخل ایران تولید شده، کارگردان ناچار به رعایت حجاب بازیگر حتا در داخل اتاق و ملزم به رعایت خطوط قرمز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران بوده است.

دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در اوجِ مناقشۀ جاریِ آمریکا با ایران، در توئیتِ خود میراثِ فرهنگیِ بی‌نظیر ایران را تهدید به نابودی کرد که این واکنش‌های وحشت‌آلودی را در سراسر دنیا برانگیخت. او نوشت آمریکا ۵۲ مکانِ فرهنگی، ازجمله بناها و میراث تاریخی ایران را شناسایی کرده است که اگر ایران بخواهد به‌خاطر کشته‌شدن قاسم سلیمانی، فرماندۀ ارشد نظامیِ خود دست به انتقام بزند، آمریکا هم آن اماکن فرهنگی را هدف خواهد گرفت.

استالینیسم. این عبارت چیزهای زیادی را برای ما تداعی می‌کند، ولی معمولا «شوخی» را تداعی نمی‌کند. این واژه امروز مترادف با کنترلِ وحشیانه و مطلقِ حکومتی‌ست که مجالی برای شاد زیستن یا دگراندیشی فراهم نمی‌کند. با این‌حال، براساس دفاترِ خاطرات و یادداشت‌های بی‌شمار و حتی آرشیوهای خودِ حکومت، حتی در زمان حکومت سفاکانۀ استالین و زندگیِ وحشتناک در اردوگاه‌های کار اجباری (موسوم به گولاگ) مردمِ شورویْ به شوخی و جوک‌سازی دربارۀ زندگی خود مشغول بودند.

در طول تاریخ، از عصر حجر تا دوران معاصر، اساسی‌ترین قاعدهٔ سیاست یکی بوده است؛ افراد همهٔ جوامع اندک اندک آموختند که در ساختارهای غیرخانوادگی به کمک هم‌دیگر مسلح شوند تا بتوانند هم برای کسب منفعت خود به تاراج دارایی دیگران روی بیاورند و هم از خود دفاع کنند. به‌همین دلیل، هر جامعه سلسله‌مراتب، تاسیسات اداری و بنگاه‌های قضایی تشکیل  دادند که به‌مرور زمان تکامل یافته و تا امروز باقی مانده‌اند. علاوه بر این، پسایند جنگ برای ملت‌های نوظهور تجربهٔ مهمِ همگانی [برای ملت‌سازی] به‌بار می‌آورد و شکست در جنگ بیش‌تر از پیروزی در میان آن‌ها اتحاد به‌ ارمغان می‌آورد.

این مقاله درباره جنبه‌های مختلف قضیه «پته خزانه» به دو بخش تقسیم شده که به نوبت منتشر خواهد شد. در بخش اول درباره «پته خزانه»، سابقه‌ تاریخی آن و نظرات موافقان و مخالفان بحث خواهد شد. در بخش دوم، نقش رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در افغانستانِ امروز در مباحثی است که سابقهٔ تاریخی و اغلب «وجههٔ قومی‌» دارند و به عنوان یک مطالعه موردی در این زمینه، عملکرد بی‌بی‌سی افغانستان (بخش فارسیِ دری و پشتو) در پوشش خبری این جنجال و درس‌هایی که از آن می‌توان آموخت، بررسی خواهد شد.