سه هفته از زمینلرزه دوازدهم عقرب در شمال افغانستان میگذرد؛ لرزهای که حتا یکی از زیباترین گذرگاههای ترانزیتی افغانستان، تنگی تاشقرغان، را از آسیب در امان نگذاشت. این تنگی که همواره با جریان مسافران، توقفگاههای کوچک و دکانهای ردیفشده میان کوهها چهرهای زنده داشت، امروز آرامتر و ترسخوردهتر از گذشته به نظر میرسد.
شماری از دکانداران این مسیر میگویند که پس از ریزش کوه و جان باختن شماری از مسافران، توقف مسافران تقریباً به نصف کاهش یافته است؛ مسافرانی که زمانی این محل را برای دمگرفتن، نوشیدن چای و گرفتن چند عکس یادگاری انتخاب میکردند، حالا با شتاب از آن عبور میکنند.
ضیاالله که ۱۰ سال است در این تنگی تاشقرغان دکانداری میکند، از زیانهای گستردهای میگوید که زلزله بر زندگی شان گذاشته است. او میگوید: «حدود ۱۳ دکان تخریب شده و هر دکاندار تا سه تا چهار لک افغانی خسارت دیده است و فروش در سه هفته گذشته ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش یافته است. اما بازهم مردم اطمینان داشته باشند که دیگر سنگریزه وجود ندارد. کار و بار شروع شده و اینجا هنوز محل تفریحی خوبی است.»
با این حال، او تأکید میکند که در بخشهای بالایی کوه هنوز کار اساسی انجام نشده و احتمال ریزش دوباره سنگها، نگرانی مردم را بیشتر کرده است.
محمدنظر، دکاندار دیگری در این محل نیز روایت مشابهی دارد. به گفتهی این فروشنده، دکانها ترمیم شده و کارها دوباره آغاز شده است؛ اما مردم به دلیل نگرانی از ریزش کوهها کمتر در این مکان توقف میکنند. «مردم میترسند، ایستاد نمیشوند. در گذشته ایستاد میشدند برای دمگرفتن. حالا هم گاهی سنگریزه میآید. خواست ما از حکومت این است که به این موضوع توجه کند و بخشهای آسیبپذیر را ترمیم کند.»
عبدالباسط، یکی از مسافرانی که از مسیر عبور میکند، میگوید: «این تنگی همیشه یکی از زیباترین ایستگاههای مسیر شمال-کابل بوده است؛ اما پس از زلزله، نوعی ترس در دل مسافران جای گرفته است. مردم ترس خورده است. سنگریزش از سابق بوده، ولی حالا حساسیت بیشتر شدهد است. این مسیر ترانزیتی مهم است. شمال و کابل را باهم وصل میکند و دولت باید توجه داشته باشد.»
در همین حال، زینالله بخاری، معاون ولسوالی خُلم، میگوید که مشکل ریزش سنگریزهها توسط ریاست فواید عامه حل شده و مسیر برای رفتوآمد امن است. «فعلاً سرکها پاک شده، سنگریزههایی که در روزهای نخست میریخت، پاک شده است. هموطنان ما با خیال راحت توقف کنند؛ هیچ مشکل وجود ندارد و اطمینان کامل داشته باشند.»
تنگی تاشقرغان یکی از مهمترین گذرگاههای ترانزیتی شمال افغانستان است؛ جایی که همواره به عنوان ایستگاه نفسگرفتن مسافران شناخته میشود. اکنون، سه هفته پس از زلزله، این تنگی در انتظار بازگشت روزهایی است که دوباره مسافران با آرامش توقف کنند و برای یادگاری تصویر بگیرند.
