محرومبودن کودکان بازگشته از ایران و پاکستان از دسترسی به آموزشوپرورش، مشکل دیگری روی مشکلات بازگشتکنندگان است. شماری از خانوادههای بازگشته از ایران و پاکستان در غزنی، میگویند که پس از بازگشت به افغانستان، کودکان شان نتوانسته اند وارد روند آموزشوپرورش شوند.
سلامخان ۵۰ساله که اخیراً از پاکستان باز گشته، به سلام وطندار میگوید که سه کودک هفتساله تا دوازدهسالهاش، در پاکستان از دسترسی به خدمات آموزشی محروم بودند و در افغانستان نیز، این محرومیت ادامه یافته است. او، از مسئولان آموزشوپرورش غزنی میخواهد که فرصت شاملشدن کودکانش در مکتب محل زندگی شان را فراهم کند.
ذکریا، دیگر باشندهی غزنی که به تازگی با خانوادهی ششنفرهاش، از ایران بازگشته، میگوید که دو فرزندش در ایران به دلیل نداشتن مدرک قانونی اقامت، از رفتن به مکتب بازمانده بودند و انتظار دارد که در افغانستان، آنها بتوانند به خدمات آموزشی دسترسی پیدا کنند. «بچههایم خو در اون جا درس نمیخواندند؛ مدرک نداشتیم، نمیگذاشتند که درس بخوانند. حالا از ریاست مهاجرین تقاضا داریم که در این زمینه کمک کند که اینها از مشکلات خلاص شوند.»
خانوادههایی هم در غزنی استند که فرزندان شان در ایران سرگرم آموزش بوده اند و با بازگشت شان به افغانستان، از آموزش باز مانده اند.
فاطمه که با خانوادهاش چندی پیش از ایران بازگشته، میگوید: «حالا که به کشور برگشتیم، با مشکلات زیادی روبهرو شدیم، نگرانی ما درس و تعلیم کودکان ماست. از وقتی آمدیم تا هنوز نتوانسته اند شامل مکتب شوند، نمیدانیم از کدام صنف شروع کنند یا به کدام مکتب بروند. مکاتب دولتی هم دور و بر ما نیست.»
در پاسخ به نگرانی بازگشتکنندگان، مسئولان ریاست معارف غزنی، میگویند که برنامههایی برای جذب کودکان بازگشته از ایران و پاکستان به مکتبها و مدرسههای دولتی آغاز شده است.
میاگل صدیق، مدیر نشرات معارف غزنی، میگوید که در جریان سال روان خورشیدی، دهها دانشآموز بازگشته از کشورهای همسایه در غزنی، به مکتبهای دولتی این ولایت جذب شده و این روند ادامه دارد. او، میافزاید: «از شروع سال تا حالا، از بازگشتکنندگان آزمون گرفته شده و نزدیک به ۴۵۰ تن به مکتبها معرفی شده که در میان شان بزرگسالان و کودکان شامل استند.» به گفتهی صدیق، از بازگشتکنندگان آزمون تثبیت سویه گرفته میشود و آنها بر اساس سطح شان، در مکتبهای شبانه یا روزانه معرفی میشوند و به میتوانند به آموزش شان ادامه دهند.
بر اساس آمار ریاست مهاجران و بازگشت کنندگان غزنی، تنها در دو ماه پسین، بیش از سه هزار خانواده از ایران و پاکستان در این ولایت جابهجا شده اند.
