افغانستان حکومتی 1394- ییل‌نی کوپ تنقیدلر و قرمه قرشیلیکلر بیلن باشلب، کته میش – میشلر بیلن 1395-ییل نی باشله‌گن ایدی. بو ییل هم حکومت تقدیری اوچون مدافعه وی و سیاسی حادثه کم بولمه‌دی البته. حکومت نینگ بو ییل جریانیده‌گی یوتوقلرینی هم اونوتمسلیک کیره ک. لیکن، حکومت نینگ بیر ییل ایچیده قیلگن ایشلری هم سیاسی تنقیدلردن چیتده قالمه‌گن.
تینچلیک مذاکره‌لر
افغانستان جمهور رییسی محمد اشرف غنی و گلبدین حکمتیارلر حزب اسلامی بیلن دولت اورته‌سیده کیلیشیلگن تینچلیک شرطنامه‌سیگه امضا چیکدیلر. نا معلوم سببلرگه کوره گلبدین حکمتیار مذکور شرطنامه‌نی امضا قیلیش اوچون کابل‌گه کیلمه‌دی. بلکه پنج‌شنبه کونی جمهور رییسلیک سراییده اونلب کیشی سیاستچیلر، حکمتیار طرفدارلری و دولت بلند مرتبه‌لی رسمیلری اشتراکیده اوتکزیلگن ییغینده حکمتیارنی تینچلیک مساله‌سی گه بغیشلب سوزله گن نطقی نینگ ویدیوسی کورسه تیلدی. ویدیو سونگیده حکمتیارنی تینچلیک شرطنامه‌سی نینگ اوچ نسخهسیگه امضا چیکنی نمایش ایتیلدی.
گلبدین حکمتیار اوز نطقیده مملکت‌ده تینچلیک تامینلنیشی ضرورتی اوستیده توخته‌لیب، جنگری طالبلر و باشقه قوراللی گروه‌لرنی جنگ قیلمس لیککه و دولت بیلن صلح ایتیشلیککه دعوت ایتدی. حکمتیار، افغانستان‌ده 99% افغانلر اولیمی‌گه باعث بوله دیگن اوروش‌نی نا روا بیر جنگ بولگنی‌نی تاکیدله‌دی.
.jpg)
افغانستان جمهور رییسی محمد اشرف غنی هم اوز نطقیده ینه بیر مرته طالبلرنی اوز مشکل‌لرینی سیاسی یوللر آرقه‌لی برطرف ایتیشلیککه دعوت ایتیب، مملکت‌ده تینلچیک‌نی تامینلش یولیده اوز جانینی قربان قیلیش لیککه هم تیار ایکنینی بیلدیردی. جناب غنی اوز صحبتلری سونگیده گلبدین حکمتیار امضا چیککن تینچلیک بیتیمی نینگ اوچله نسخهسیگه هم امضا قیلدی. در واقع غنی و حکمتیار امضا چیکیشی بیلن دولت بیلن حزب اسلامی اورته‌سیده‌گی تینچلیک شرط‌لری کوچگه کیریتیلدی. دولت‌گه تیگیشلی منبعلر مذکور بیتیم‌نی کیله‌سی هفته دن باشلب اجرا ایتیلیشی و گلبدین حکمتیارنی کابل‌گه کیلیشی اوچون شرایط یره تیلیشی نی ایته دیلر.
افغانستان دولتی بیلن حزب اسلامی اورته‌سیده امضالنگن بیتیم ده مذکور حزب نینگ قوراللی جنگچیلری موقعی اینیقسه اولر نینگ قولیده‌گی قورال – اسلحه‌لر تقدیری باره‌سیده ایضاح بیریلمه‌گن. معلوم که حزب اسلامی جهاد ییللریده سان سناق‌سیز قورال – ییراقلرگه ایگه بولگن ایدی. 14 ییل لیک جهاد دوریده مجاهد گروه‌لرنی حمایت ایتووچی چیت ایللیک دولتلر جمله دن غرب و عرب مملکتلری تامانیدن مجاهد گروه لر گه کورستیله دیگن حربی و مالیوی کومکلرنینگ اینگ کته قسمی گلبدین حکمتیار رهبرلیگیده‌گی حزب اسلامی جنگریلریگه ییتکزیب بیریلردی.
خلاصه قیلیب ایتگنده، افغانستان نینگ اسلامی کوزقره شده گی اشدی گروه لری اورته‌سیده تیش تیرناغی بیلن قوراللنگن گروه همانا حزب اسلامی ایدی. گرچه حزب اسلامی 1371 ییلدن سونگ ایچکی نزاعلر ییللری جریانیده و اوندن سونگ طالبلر حاکمیتی دوریده اوز حربی امکانلری بیر مقدارینی قولدن بیردی. مذکور حرکت‌گه وفادار جنگریلرنینگ بیر قسمی طالبلر صفلریگه قوشیلگنی هیچ کیم گه سر ایمس البته. «بوری نینگ اویی سویکسیز بولمه‌یدی» دیگن لریدیک حزب اسلامی بوکونگه قدر هم حربی گروه صفتیده جنگ قیلیب کیلدی. و اونینگ اختیاریده گی قورال – ییراقلر سانی آز ایمس.
 - Copy 1.jpg)
سیلاولر کمیسیونی گه اصلاحات کیریتیش
جمهور رییس‌غنی‌نینگ سیلاولر کمیسیونلریگه اصلاحات کیریتیش اوچون صادر قیلگن فرمانی ایکینچی مرته‌گه پارلمان اعضالری تامانیدن رد ایتیلدی.
نمایندهلر مجلسی‌نینگ بوگون (دوشنبه) عمومی ییغینی جمهور رییس غنی‌نینگ تقنینی فرمانی تصدیق یا رد ایتیلیشی‌گه اختصاص لشتیریلگن ایدی.
اوشبو فرمان تصدیق له‌نیشی اوچون طرفدار بولگن بیر قنچه وکیل‌لرگه کوره، جمهور رییس غنی‌نینگ فرمانی تصدیق لن‌مسلیگی مملکت سیلاولر مستقل اداره‌لرینینگ اصلاحات، توزیلیش و ظیفه‌سینی معمالرگه دوچار قیله‌دی.
پارلمان اعضاسی فرهاد عظیمی‌نینگ ایتیشیچه، جمهور رییس‌غنی تقنینی فرمانی‌نی رد قیلگن کیشی‌لر فرماننینگ متنی‌دن تولیق خبرلری بولمه‌گن. او، اوشبو نمایندهلر معین تیورهکلر تامانیدن دیکته بولیش‌لرینی ایتگن.
عظیمی، مذکور فرمان رد ایتیلیشی پارلمان و حکومت اوچون بدناملیک و اهالینی خواطریگه سبب بوله دیگن.
شونینگدیک پارلما‌ن‌نینگ بو اعضاسی افغانستان خلقی جمهور رییس نینگ فرمانی ملی مجلس تامانیدن تصدیق له‌نیشی نی کوته دیلر دیب، فرمان رد ایتیلیشی اهالی ایسته‌گی‌گه سلبی جواب بیرییش دیگن.
اما، نمایندهلر مجلسی‌نینگ باشقه بیر قطاری فرمانگه سلبی آواز بیریب ایتیشلریچه، سیلاولر اداره‌لریگه اصلاحات کیریتیش اوچون جمهور رییس‌نینگ صادر قیلگن تقنینی فرمانی مملکت اساسی قانونی‌گه ضد ایکن لیگینی ایته دیلر.
نمایندهلر مجلسی‌نینگ اعضاسی عبدالقادر زازی، ملی بیرلیک حکومتی‌نینگ رهبرلری اوشبو فرمان ملی مجلس تامانیدن تصدیق له‌نیش بیلن سیلاولر کمیسیونلرینی اورته لریده 50 -50 بولیش نیت‌ده لر دیگن.
زازی، جمهور رییس‌نینگ تقنینی فرمانی پارلمان تامانیدن رد ایتیلیشی بیلن سیلاولر مستقل کمیسیونی‌نی شخص قیلیش اوچون اولگورگن لرگه تیش‌نی سیندیروچی بیر جواب بولدی دیدی.
.jpg)
افغانستان نینگ بروکسل یوتوقلری
اکتوبر نینگ 4 و 5 کونلری بلجیم پایتختی بروکسل شهریده دنیا نینگ 70 مملکتی و 20 گه یقین خلق ارا تشکیلاتلری نماینده‌لری اشتراکیده مهم خلق ارا ییغین اوتکزیلدی. اوشبو ییغینده جمهور رییس دوکتور محمد اشرف‌غنی باشچیلیگیده افغانستان بلند مرتبه‌لی رسمی هیئی هم قتنشگن ایدی. ییغین در حقیقت اروپا بیرلشمهسی و افغانستان میزبانلیگی‌ده اوتکزیلدی.
افغانستان هیئتی بروکسل کنفرانسی‌گه بیر نیچته مهم سندلر جمله‌دن افغانستان اوزینی اوزی باقیش ملی ستراتیژیسی، آست قورمه‌لر نی رواجلنتیریش، عیاللر قابلیتلرینی آشیریش، شهرلرنی رواجلنتیریش و افغانستان و دنیا ارا حساب -کتاب بیریش حجتلرینی تقدیم ایتدی.
افغانستان رهبرلری جمهور رییس اشرف غنی و اجرائیه اداره‌سی باشلیغی دوکتور عبدالله‌عبدالله‌لر بروکسل ییغینی نتیجه‌لرینی خوش قرشیلب اونگه کته اهمیت بیرگنلر.
دونر دولتلر بروکسل ییغینی‌ده افغانستان‌گه کورسته دیگن یاردملری میزانی‌نی کمه‌یتیرمس لیکلری باره‌سیده تاکیدله دیلر. اروپا بیرلشمهسی نینگ خلق ارا یاردملر بوییچه مسوولی ته ون میمکیا «حاضرگی کونده افغانستان‌ده سرمایه یاقیزیشیمیز‌نی کمه یتیریش وقتی ایمس» دیگن. شونینگدیک اروپا بیرلشمهسی نینگ تشقی ایشلر بوییچه مسوولی فریدریک موگرینی، افغانستان‌ده سرمایه یاتقیزیش در حقیقت اروپانی امنیتی‌نی تامینلش و رواجلنتیریشی اوچون سرمایه یاتقیزیش دیمک دیر دیدی.
.jpg)
افغانستان حامیلری بروکسل‌ده 2020 ییلگه قدر افغان خلقی و دولتی‌گه 15 میلیارد دن آشه‌راق دالر کومک بیریشلری باره‌سیده وعده بیردیلر. مذکور مبلغ افغانستان‌ده برقرارلیک‌نی تامینلش، رواجلنیش، مخدر ماده‌لرگه قرشی کوره‌ش، یخشی حکومتدارچیلیک و دموکراسی‌نی رواجلنتیریش کبی ساحه‌لرده صرفلنه‌دی.
بروکسل ییغینی‌ده قتنشگن دونر دولتلر کیله‌سی تورت ییل دوامیده افغانستان دولتی‌گه اوز یاردملری مقدارینی اعلان ایتدیلر:
آلمان دولتی 1.7 میلیار دالر یاردم کورستیشی توغریسیده وعده بیردی. رسمی بیرلین اوز یاردملری اوچون افغان مهاجرلرنی اوز وطنلریگه قیته‌ریش همده فسادگه قرشی نتیجه‌لی کوره‌ش آلیب باریش شرطینی اورته‌گه قویگن.
بریتانیا بیر میلیارد دالر یاردم کورسته‌دی، شونینگدیک هندوستان دولتی هم بوندن آلدین کیله‌سی تورت ییل دوامیده افغانستان دولتی‌گه بیر میلیارد دالر کومک قیلیشی‌نی بیلدیرگن ایدی.
پاکستان دولتی هم تورت ییل جریانیده افغانستان‌گه 500 میلیون دالر ییتکزیب بیریشی همده اوچ مینگ کیشی افغانلر فرزندلریگه تحصیل بورسلری اوچون زمینه یره‌تیشی توغریسیده وعده بیرگن.
جاپان دولتی ایچکی مهاجرلر اوچون 500 میلیون دالر همده افغانستان‌نی رواجلنتیریش ساحه‌سیده 400 میلیون دالر کومک قیلیشی‌نی تاکیدله‌گن.
تورکیه تامانی هم 2020 – ییلگه چه 600افغانستان‌گه میلیون دالر یاردم کورسته‌دی. سعودی عربستانی‌نینگ بیرگن وعده‌سی 100 میلیون دالر نی تشکیل ایته‌دی.
ناروی مملکتی افغانستان‌ده سیلاولر تیزیمی‌گه اصلاحاتلر کیریتیش همده سیلاولر اوتکزیلیشی شرطی بیلن 87 میلیون دالر یاردم کورستیشی باره‌سیده وعده بیرگن.
امریکا دولتی هم 700 میلین دالردن آشه مبلغ‌نی افغانستان حربی کوچلرینی جهازلنتیریش ساحه‌سیده یارم کورستیشی‌نی بیلدیرگن.
.jpg)
برقی کیملیکلرنی ترقه‌تیش تقدیری
افغانستان جمهور رییسی ایکّینچی اورین باسرلیگی نینگ مطبوعات مصلحتچیسی، برقی کیملیکلر ترقه‌تیلیشی اوچون حکومت نینگ رهبرلری کیلیشگنلر دیدی.
محمد هدایت، برقی کیملیکلر ترقه‌تیلیشی توغریسیده جمهور رییس غنی نینگ ینگی تقنینی فرمانی کیلگوسی هفته شنبه کون تصدیق بولهدی دیگن. بو فرمان کوچگه کیریتیلیشی بیلن کیملیکلرنی ترقه‌تیش ایشی رسمن باشله‌نیشی کوتیله‌دی.
ایکّینچی اورین باسرلیک نینگ مطبوعات مصلحتچیسی محمد هدایت، حکومت رهبرلری برقی کیملیکلرنی ترقه‌تیش باره‌سیده‌گی بوتون حقوقی ینه قانونی مساله‌لری اوستیده کیلیشگن‌لیکلرینی سلام‌وطندارگه ایتگن.
جناب هدایت، جمهور رییس نینگ فرمانیگه بوگون (چهارشنبه) قول قوییلیشی کوتیلردی؛ اما اداری باسقیچنی اوتکزیش اوچون کیلگوسی هفته‌گه قالدیریلگن دیگن.
برقی کیملیکلر ترقه‌تیلیشی اوچون حکومت بوتکول تیارلیک کورگن دیدی جناب هدایت.
شونینگدیک اجراییه ریاستی سوزلاووچیسی‌نینگ اورین باسری امید میثم، حکومت نینگ باشلیغلری برقی کیملیکلرنی ترقه‌تیش خصصویده‌گی برچه حقوقی، فنی و قانونی مساله‌لری اوستیده کیلیشگنلر دیدی.
جناب میثم گه کوره، برقی کیملیکلرنی ترقه‌تیش مساله‌سی ینه بیر مرته مملکت کابینه‌سی نینگ ییغینی‌ده بحث‌گه آلینیب سونگی قرار قبول قیلنه‌دی.
برقی کیملیکلرنی ترقه‌تیش جمهور رییس‌غنی بیلن عبدالله‌عبدالله اورته‌سیده وجودگه کیلگن ملی بیرلیک حکومتی نینگ اساسی موضوعلریدن حسابلنه‌دی. ملی بیرلیک حکومتی وجودگه کیلیشی‌دن ایکّی ییل اوتیشی‌گه قره‌مه‌ی، کیملیککه قومیت سوزی یازیلیشی یا یازیلمس‌لیگی اوستیده‌گی قرمه قرشیلیک هنوزگچه بو لایحه باشلنمس‌لیگی‌گه سبب بولدی.
.jpg)
عطامحمد نور، قیته‌دن بلخ حاکمی صفتیده تعیین ایتیلدی
افغانستان محلی ارگانلر ایرکین اداره مطبوعات دفتری رسمی‌لری‌نینگ ایتیشیچه، جمهورلیک ریاستی تامانیدن بیریلگن حکم اساسیده، بلخ ولایتی‌نینگ وقتینچه‌لیک باشلیغی عطامحمد نور، قیته‌دن مذکور ولایت حاکمی صفتیده تعیین ایتیلگن.
محلی ارگانلر ایرکین اداره سوزلاوچیسی منیره یوسف‌زاده‌نینگ سلام‌وطندارگه ایتیشیچه، عطامحمد نور بلخ حاکمی صفتیده تعیین ایتیلیشی خصوصیده‌گی حکم، اوتگن کون کیچ قورون جمهور رییس غنی تامانیدن تصدیق‌لنگن.
آتی فاش ایتیلیشی‌نی ایستمه‌گن بلخ حاکمی‌گه یقین منبع‌لردن بیری‌نینگ سلام‌وطندارگه ایتیشیچه، عطامحمد نور، بلخ حاکمی صفتیده تعیین ایتیلیشی، جمهور رییس و جناب نورنینگ آره‌سیده‌گی کیلیشوونی بیرینچی ماده‌سی بولگن.
باشقه بیر تاماندن، بلخ حاکمی سوزلاوچیسی منیر فرهادنینگ سلام‌وطندارگه ایتیشیچه، جمهور رییس غنی و جناب نورنینگ آره‌سیده‌گی کیلیشوو امضالنیشی خصوصیده، بحث دوام ایتماقده.
عطامحمد نور، قچان رسمی شکلده بو مقام‌گه تانیشتیریلیشی حاضرگچه بیللی ایمس، بیراق منیر فرهادنینگ ایتیشیچه، جناب نور، کیله‌سی قویاش ییل بیرینچی کونلریده رسمی شکلده بو مقام‌گه تانیشتیریلیشی ممکن.
.jpg)
جنرال دوستم و اونینگ کیشیلری احمد ایشچی‌نی جنسی زوروانلیک قیلیش‌ده عیبلندی
ایشچی ماجراسی قه‌ییردن باشلنگن
افغانستان جنبش حزبی نینگ سابق اعضالریدن بولمیش احمد ایچشی قوس آیی نینگ آلتینچی کونی جوزجان مرکزی شبرغان شهریده‌گی اوغلاق میدانیده جمهور رییس نینگ بیرینچی اورین باسری تامانیدن کلتکلنگندن سونگ چمه‌سی بیش کون جنرال دوستم نینگ شخصی اویده قماقده بولگن.
جناب ایشچی‌گه کوره: « جنرال دوستم نیچه بار مینگه یقینلشدی، سونگ تَن قوریقچیلری‌نینگ اون تَه‌سیگه کمینه‌نی جنسی تجاوز قیلیش اوچون بویروق بیریب مقعدمدن قان کیلمه‌گونگه قدر قول تارتمس‌لیگینی سوره‌دی» جنبش حزبی نینگ مذکور سابق اعضاسی، دوستم نینگ قوریقچیلری بیش کون یلنغاچ سقله‌دیلر دیدی.
شونینگدیک احمد ایشچی بوتون صحنه‌لر جمله‌دن کلتکلش ینه جنرل دوستم نینگ تن ساقچیلری یقینلشگن لیگیدن فیلیم یازیب آلیگن‌لیگینی ایته‌دی.
جناب ایشچی قوس آیی نینگ 21- سیده جوزجان ملی امنیت اداره‌سی تامانیدن خانه‌دانیگه تاپشیریلگن لیگینی اظهار قیلگن. او، ولایت ملی خوفسیزلیک اداره‌سیده چمه‌سی اون آلتی کون حبس‌ده بولگن لیگینی تیلگه آلگن.
واقعه‌دن کوپ وقت اوتمی جناب ایشچی مساله‌سی باره‌سیده اروپا بیرلشمهسی، آسترلیا، کانادا و ناروی خبرنامه نشر قیلیب افغانستان حکومتیدن بو توغریده جدی تیشکروو آلیب باریشنی سوره‌دی.
بیاناتده، احمد ایشچی نینگ انسانی حق و حقوقی آیاغ آستی بولگنلیک مساله‌سی جدی روشده اورگه نیلیشی اوستیده تاکید بولگن.
جوزجان ولایتی نینگ ولایت کینگشی اعضاسی همده احمدایچشی نینگ اوغلی بابر ایشچی اروپا بیرلشمهسی قراریدن آرقه‌داشلیک قیلیب، جمهور رییس بیرینچی اورین باسری‌نینگ اهانیتی خلق اوچون قبول قیلینمیدیگن بیر مسله بولگن لیگی سلام‌وطنداره ایتگن. او، حکومتدن بو توغریده شفاف تیکشیروو اوتکزیشینی طلب قیلگن.
لیکن، بو قبیل عیبلاولرنی رد قیلگن بیرینچی اورین باسرلیک بیاناتیگه کوره، « نیچه وقتدن بیری معلوم بولمه‌گن بعضی بیر تیورهکلر آرقه‌لی جمهور رییس نینگ بیرینچی اورین باسریگه نسبتن قرشی حرکتلر باشلنگن»
جمهور رییس بیرینچی اورین باسرلیگی احمد ایشچی‌گه اشاره قیلیب ایتیشیچه، ایشچی دولت قوراللی مخالفلرینی حمایت قیلگن‌لیک عیبی بیلن ولایت ملی امنیت اداره‌سی تامانیدن حبس‌گه آلینگن. دوستم نینگ اداره‌سی، اداره‌لردن حادثه توغریسیده شاشمسلیکلری اوستیده تاکید قیلگن.
بو توغریده حکومت فکرینی اورگه‌نیش اوچون آلیب باردیک. لیکن، افغاسنتان جمهور رییسلیک سرایی ینه مملکت باشقرهلاووچیلیکی بو توغریده فکر بیریشدن باش تارتدیلر.
