افغانستان و پاکستان چیگره چیزیغی‌ده تامانلر اورته‌سیده آنده سانده توقنه‌شوولر یوز بیریب توره‌دی. اما یقینده تورخم‌ده بولیب اوتگن قانلی ماجرا آلدینگی جنجل‌لردن فرق قیله‌دی. دوشنبه کونی کیچکی پیت ساعت سکیز و اوتیز دقیقه اطرافی‌ده تورخم چیگره دروازه‌سیده افغانستان و پاکستان چیگره پولیسی اورته‌سیده یوز بیرگن آتیشمه‌ده ایکی تامانگه هم تلفات ییتگنی ایتیله‌دی. تامانلر بیر بیرلرینی بیرینچی بولیب اوق آتگن‌لیککه عیب‌له‌یدیلر. افغانستان چیگره پولیسی پاکستان چیگره چیلرینی تورخم نینگ صفری نقطه‌سیده ینگی انشاآت قوره یاتگنی‌دن خبردار بولگن‌لریده، اولرنی اوشبو انشاآت‌نی خلق ارا اصول‌لرگه قرشی قوره یاتگن‌لیک‌لرینی ایتیب، اوشبو عمل‌گه قرشی‌لیک کورستگن‌لر. نهایت‌ده طرف‌لر اورته‌سیده آتیشمه صادر ایتیلگن. مذکور حادثه یوز بیریشیدن سونگ تورخم چیگره دروازه‌سی بوتونله‌ی یاپیب قوییلگن. یولاوچی‌لرنینگ اوتیب قه‌یتیشلری منع ایتیلگن.
رسمی کابل و اسلام‌آباد واقعه یوزه‌سیده اوز پایتخت‌لریده‌گی مقابل تامان ایلچی‌لرینی چقیرتیریب اعتراض بیلدیرگن‌لر. جاری میلادی آی نینگ باشلریده پاکستان رسمی‌لری ویزه‌سی بولمه‌گن افغان یولاوچی‌لرنی تورخم آرقه‌لی پاکستان‌گه کیریشلرینی منع ایتگن ایدی‌لر. تورخم، افغانستان و پاکستان ارا اینگ کوپ یولاوچی قتنه‌یدیگن همده سودا ساتیق توارلری تشیله‌دیگن مهم چیگره بندری سنله‌دی. در حقیقت بو جهتدن تورخم‌نی افغانستان و پاکستان خلقی اوچون اوته حیاتی بندر دییش ممکن.
خوش، تورخم ماجراسی نیگه یوز بیردی؟
اوشبو حادثه اوز اوزیدن تصادف اساسی‌ده صادر ایتیلدی می یا که حادثه صادر ایتیلیشی‌ده بیران بیر قصد و نیت دخلدار می؟
سونگی چاغ‌لرده افغانستان و پاکستان ارا مناسبت‌لر تره‌نگلشیب قلتیس بیر وضعیت‌گه کیله‌ی دیب تورگنی‌نی نظرگه آلگن حالده تورخم ماجرا سینی اوز اوزیدن یوز بیریشی ممکن ایمس دیک تویوله‌دی. چونکه سونگی هفته‌لر ایچیده رسمی کابل و دهلی مناسبت‌لرینی مستحکم‌لش توغریسی‌ده بعضی بیر بوریلیش‌لر یوز بیریشی‌گه گواه میز. اوتگن هفته افغانستان غربی‌ده سلما سوو توغانی افغانستان و هندوستان رهبرلری تامانیدن فایده‌لنیشگه تاپشیریلدی. مذکور توغان هندوستان نینگ مالیوی یاردمی اساسی‌ده قوریلدی. شونینگ‌دیک هندوستان باش وزیری نیراندرا مودی هرات و واشنگتن‌ده قیلگن چیقیش‌لری‌ده افغانستان و هندوستان دوست‌لیگی اهمیتی اوستیده تاکیدلب، اوز دولتی‌نی افغانستان خلقی و حکومتی‌دن حمایت ایتیش‌لیککه دوام ایتدیریشی‌نی تاکیدله گن ایدی.
جمهور رییس محمداشرف غنی هم حکومتی‌نی افغانستان دریالری سوولریدن اونیملی روشده فایده‌لنیش اوچون یقین کیله‌جکده کمیده اون ایکی سوو توغانی نینگ قوریلیش ایشی باشلنیشی باره‌سیده خبر بیرگن ایدی. ایتیلیشیچه اوشبو توغانلر اساساً افغانستان نینگ پاکستان‌گه آقه دیگن دریالری جمله‌دن کابل و پنجشیر دریالری یونه‌لیشی‌ده قوریله‌دی. بوندن آلدین هم رسمی کابل پایتخت‌ده ملی خوف‌سیزلیک اداره‌لریدن بیریده یوزبیرگن قانلی هجوم‌گه پاکستان خوف‌سیزلیک کوچلری قولی بارلیگی‌نی ادعا قیلیب، رسمی اسلام‌آباد دن بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی نینگ امنیت کینگشی‌گه رسمی روشده شکایت قیلیشی‌نی ایتگن ایدی.
عین حالده افغانستان دولتی پاکستان‌نی افغانستان‌ده حقیقی برقرارلیک تامینلنیشی اوچون رسمی کابل بیلن طالب‌لر ارا تینچ‌لیک مذاکره‌لری اوتکزیلیشی‌گه صمیمی همکارلیک قیلمه‌ی کیله یاتگن‌لیککه عیبلب کیلماقده. کیینگی پیت‌لرده پاکستان‌نی افغانستان مساله‌سی‌گه دنیا جماعه‌چیلیگی بیلن یقیندن همکارلیک قیلمه گنی باعث دنیا نظریدن توشه یاتگنی هم رسمی اسلام‌آبادنی بیر آز چوچیتیب قویگن.
ایتیب اوتیلگن حادثه‌لر پاکستان حکومتی‌نی افغانستان‌گه قرشی معین ماجرالر آرقه‌لی عکس‌العمل بیلدیریشی همده رسمی کابل و دنیا هم جمعیتی‌نی افغانستان مساله‌سیده ینه بیر بار پاکستان‌گه یوزلنیشی اوچون هر نرسه‌لرگه قول اوریشی طبیعی بیر حال ایدی. تورخم واقعه‌سی‌نی هم انه شو مساله دایره‌سیده توشینیش و اورگنیش ممکن.
معلوم که پاکستان دولتی افغانستان‌ده معین منفعت‌لرنی کوزله گن. رسمی اسلام‌آباد اوشبو منفعت‌لرگه و یا هم بو منفعت‌لرنینگ کته بیر قسمی‌گه ایریش‌مسدن افغانستان‌ده دوام ایتیه دیگن ناتینچ‌لیک‌لرگه پایان بیریش‌نی ایسته مه‌یدی.
رسمی اسلام‌آباد افغانستان‌ده قنده‌ی منفعت‌لر قزه‌نیش‌نی کوزله‌گن؟ بو منفعت‌لرنی منه بونده‌ی خلاصه قیلیش ممکن:
بیرینچی‌دن پاکستان‌نی افغانستان‌ده کوزله‌گن سیاسی منعت‌لری بار. او هم بولسه رسمی کابل‌نی دهلی بیلن یقین علاقه‌لرینی بوتونله‌ی توخته‌تیش و یا هم اوته پست سویه گه توشیریب قوییش. ایکینچی‌دن رسمی کابل‌نی دیورند چیگره چیزیغی‌نی ایکی ممکت ارا رسمی چیگره چیزیغی اوله‌راق رسماً اعتراف ایتیش‌لیککه مجبور ایتیش و افغانستان تامانی‌نینگ پاکستان جغرافیاسی‌ده ملکیت ادعاسی‌دن وازکیچیدیریش. و اوچینچی مساله پاکستان نینگ افغانستان‌ده نظرده توته‌دیگن اقتصادی منفعتی دیر. اینگ مهمی افغانستان نینگ پاکستان‌گه آقه دیگن دریالری جمله‌دن کنر و کابل دریالری اوستیده سوو توغانلری قوریلیشی نینگ آلدینی آلیش.
پاکستان تامانی ایسلب اوتیلگن منفعت‌لرینی قولگه کیرتیش اوچون بوکونگچه ترورچی گروه‌لر و طالب‌لردن تاثیرچن قورال اوله‌راق فایده‌لنیب کیلماقده. در حقیقت پاکستان جاسوس‌لیک خذمتی (آی. اس. آی) اوزاق زمانلردن بیری اشدی اسلامی کوز قره شده‌گی ترورچی گروه‌لرنی پاکستان‌ده تیارگرلیک‌دن اوتکزیب و اولرنی حمایت ایتیب کیلگن. رسمی اسلام‌آباد اوزی نینگ اشدی دشمنی سنه گن هندوستان نینگ کشمیر ماجرا سیده هم اوشبو گروه‌لر آرقه‌لی باسیم اوتکزیب کیلگن، شونینگ‌دیک افغانستان‌ده هم اسلامچی ترور گروه‌لر پاکستان اوچون قُول کیلماقده.
رسمی کابل‌نی پاکستان‌نی منطقی بیر شکلده اوزی نینگ ناقانونی ایستک‌لریدن آرقه چیکینتیریش همده منطقه‌ده تینچ‌لیک تامینلش مساله‌سی‌گه همکارلیک ایتیش‌لیککه یقیندن کومک بیریش‌لیککه مجبور ایتیش اوچون بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی اینیقسه امنیت کینگشی‌گه مراجعت ایتیشی ضرور. موجود وضعیت رسمی کابل‌دن بو توغریده جدی بیر شکلده دیپلوماتیک فعالیت‌لرینی کوچه‌یتیریش‌لیکنی طلب قیله‌دی.
