«به 456 یا 455 به تماس شده، 1 و سپس 7 را دایر کنید و برندۀ یک پایه دستگاه لباسشویی شوید» با این گونه اعلانات مطمئناً هرازگاهی برخوردهاید. این اعلانات عموماً از سوی رسانههای تصویری نشر میشوند. اما عقب این اعلانات آیا واقعاً ارادۀ ارایۀ خدمت به مردم وجود دارد؟
خدمات 456 در یک دقیقه 10 افغانی و خدمات 455 در یک دقیقه 7 افغانی هزینه دارد. اما برای شهروندان این پرسش به میان آمده که واقعاً این که «روضۀ مبارک در کدام ولایت افغانستان موقعیت دارد؟» ارزش پرداخت ده افغانی را دارد؟
شرکتی موسوم به «الف تکنالوژی» خدمات 455 و 456 را در مشارکت با شرکتهای مخابراتی راهاندازی کرده که از طریق شبکههای تلویزونی پخش میشود.
شماری از آگاهان اقتصادی و اجتماعی، نشر آگهیها برای تماس به شمارههای 455 و 456 را از تلویزیون طلوع و شماری از شبکههای تلویزیونی دیگر از نگاه دانش اقتصادی، ترفندی برای گردآوری پول از مردم میدانند و آن را زیانی به اقتصاد جامعه عنوان میکنند. آنان میگویند، با این کار در نهایت شهروندان به آن خدماتی که حقشان است، دسترسی پیدا نمیکنند.
محبالله شریفی، آگاه اقتصادی به سلاموطندار میگوید، تلویزیونها نباید این گونه آگهیها را پخش کنند، بلکه تلاش کنند به راستی پُلی حقیقی برای حل مشکلات ملت، میان مردم و دولت باشند.
سیفالدین سیحون، استاد دانشکدۀ اقتصاد دانشگاه کابل میگوید، برخی نهادهای اطلاعرسانی با شگردهای خاصی از هر ابزاری کار میگیرند تا منافع مادیشان تأمین شود. به گفتۀ آقای سیحون، در پشت این آگهیها یک بهرهبرداری کاسب کارانۀ اقتصادی نهفته است.
اما مسؤولان وزارت مخابرات و فناوری اطلاعاتی، ارایۀ این خدمات را از آدرس شرکتهایی که در بخشهای انترنتی و فناوری اطلاعاتی فعالیت میکنند و ثبت این وزارت اند، قانونی و سهولتی برای شهروندان میدانند.
محمدیاسین صمیم، سخنگوی وزارت مخابرات و فناوری اطلاعاتی میگوید که این وزارت و به ویژۀ ادارۀ تنظیم خدمات مخابراتی (اترا) تنها برای آنها جواز صادر میکند و موضوع هزینه و دریافت درآمد آن بر بنیاد قانون حق شرکتها است. به گفتۀ آقای صمیم، آن شرکتی که این خدمات را ارایه میکند، به نام الف تکنالوژیست که در هماهنگی با شرکتهای بزرگ مخابراتی این کار را انجام میدهد.
به گفتۀ سخنگوی وزارت مخابرات، هزینۀ هر دقیقه تماس به گونۀ مساویانه میان شرکتهای مخابراتی و شرکت الف تکنالوژی تقسیم میشود.
مسؤولان وزارتهای که این آگهیها را توسط شبکههای تلویزیونی نشر میکنند، آن را گونهیی از ارایۀ خدمات سریع به شهروندان برای رسیدهگی به مشکلات و پیشنهادهایشان میدانند. به گفتۀ این مسؤولان، نمایندهگانشان پیامهای شهروندان را گردآوری کرده و پس از ارزیابی برای رسیدهگی به بخشهای مربوط میفرستند.
مجیب مهرداد، سخنگوی وزارت معارف میگوید، خدمات 455 با کُد وزارت معارف از چند ماه به اینسو آغاز شده و یک هیأت در این وزارت گماشته شده تا شکایتهای مردم را یادداشت کند و شخص وزیر از این روند نظارت میکند.
اسماعیل کاووسی، سخنگوی وزارت صحت کشور میگوید، با این پیامها برخی مشکلات در کوتاه مدت حل میشود.
اما شماری از باشندهگان پخش این آگهیها را ارایه خدمات نه، بلکه نیرنگ بازرگانی میدانند.
نذیراحمد توفان، میگوید که این آگهی در برابر پول است و تاکنون ندیده که مشکل کسی حل شده باشد. همایون مروت، میگوید، این آگهیها پرسشهای پیش پا افتاده را مطرح میکنند و میگویند با تماس از طریق 455 و 456 برندۀ جایزه شوید: «درست فهمیده میشود که منظورشان از این آگهی چیست.»
اما مسؤولان تلویزیون طلوع، ارایۀ خدمات 455 و 456 را برای حل مشکلات مردم اثرگذار میدانند و میگویند، این شمارهها را در قرارداد با شرکت الف تکنالوژی برای این که شهروندان با هزینه و وقت کم مشکلات خود را با مسؤولان در میان بگذارند، در برنامههای تفریحی و پرسشی شرکت کنند و در صورت ارایۀ پاسخ درست برندۀ جایزه شوند، فعال کردهاند.
آگاهان اقتصادی و شهروندان کشور پیشنهاد میکنند که شبکههای تلویزیونی به جای نشر اینگونه پیامها، برنامهیی را روی دست گیرند تا آن کارمندان ادارههای دولتی که کار بیشتر انجام میدهند و مشکلات مردم را با اندک زمانی حل میکنند، از آنها ستایش کنند.