یولدوزلی تونلر رومانی ایلک بار افغانستانده نشر ایتیلدی

تنیقلی اوزبیک یازووچی‌سی پیریم قول قادروف نینگ یولدوزلی تونلر رومانی یقینده پایتخت کابلده چاپ ایتیلدی. اوشبو کتاب بیرینچی بار مملکتده قول‌لنیله‌دیگن عرب الفباسیگه اوگیریلیب اوزبیک خواننده‌لری گه ییتکزیله‌دی. کتاب متنی‌نی جوزجان بیلیم یورتی اوزبیک تیلی و ادبیاتی دیپارتمنتی اوقیتووچیسی نورالله آلتای کیریل الفباسیدن عرب یازووی گه اوگیرگن.

کتاب چیرایلی مقوا و صفتلی قاغازده بیر مینگ نسخه ده باسیلگن.

696 صحیفه‌نی اۉز ایچیگه آلگن اوشبو رومان نینگ افغانستان نشری جوزجان ولایت محلی کینگشی باشلیغی بابر ایشچی مالیوی یاردمی حسابیگه کتاب نامیده‌گی مدنیت مرکزی طرفیدن چاپ ایتیلگن.

یولدوزلی تونلر رومانی‌نینگ افغانستانده نشر اېتیلیشی ایریم جهتلردن کته اهمیتگه اېگه دیر. بیرینچیدن اۉزبېک ادبیاتلری اینیقسه اوزبیک بدیعی ادبیاتی‌نینگ مهم اثرلری  بوکونگه قدر افغانستانده کم دن کم چاپ اېتیلیب، کتابخوانلرگه یېتکزیب بېریلگن؛ ایکینچیدن اوشبو رومانده بابر حیاتی و فعالیتی بدیعی طرزده هر تامانلمه عکس اېتدیریلگنی اوچون ارزشلی بیر اثر دیر.

بابر حیاتی نینگ کته بیر قسمی افغانستان اینیقسه کابلده کېچگن. انه شو باعث هم افغانستانلیکلر جمله دن مملکت اۉزبېکلری، ظهیرالدین محمد بابر حیاتی و اونینگ علمی، سیاسی و ادبی فعالیتلری بیلن تنیشیشگه قیزیقه‌دیلر. یولدوزلی تونلر رومانینی افغانستانلیک اۉزبیکلر تامانیدن کته قیزیقیش بیلن قبول اېتیلیشی و قَیته -قیته اۉقیلیشی گه ایشانه میز.

مذکور رومان ده مؤلف قلمیده یازیلگن مقدمه نینگ بیر قسمیده منه بولرنی اۉقییمیز:

«بوندن اېلّیک ییل بورون طلبه لیک ییللریمده بابر میرزا گه اخلاصمندلیک مېنده امیر تېمور اساس سالگن سلاله گه قیزیقیش طفیلی باشلنگن اېدی. بابر میرزا تېموریلر سلاله‌سینی هلاکتدن قوتقزیب، عصردن عصرگه، مملکتدن مملکتگه آلیب اۉتگنلیگی، بو اولوغ سلاله ینه هند زمینیده اوچ یوز ییلدن آرتیق دَور سورگنلیگی اۉشه ییللرده یاق دلیمده حیرت و افتخار تویغوسینی اویغاتگن اېدی. کٍینچه‌لیک «تېمور توزوکلری» نی «بابرنامه» گه قیاسلب اۉقیگنیمده اولرنینگ آره‌سیده روحی و اسلوبی یقینلیک بارلیگینی هم سېزدیم.  

اما شۉرالر دوریده بو حقیقتلرنی یازیش – اری نینگ اویه سیگه چۉپ تیقیش بیلن برابر اېدی. چونکه شۉرالر هر گَل امیر تېمور گه قرشی هجوم اویوشتیرگنده نوقول بابر میرزانی اونینگ یانیگه قۉییب قاره‌لشردی.»

ایکی آغیز سۉز یولدوزلی تونلر رومانی حقیده

اۉتکیر قلم اېگه‌سی پیریم قول قادروف اۉتگن عصرنینگ بیرینچی یرمی باشلریده تحصیل آلیب یورگن دوریده تېموریلر سلاله‌سی اینیقسه بابر میرزا حیاتی گه قیزیقه باشله‌گن. تېمور توزوکلری و بابرنامه کبی کتابلر نی همده مذکور سلاله تأریخی گه عاید قطار اثرلرنی اۉقیب بابر حیاتی نی بدیعی ادبی اثر آرقلی تصویرلش گه اورینگن. اونینگ تینیمسیز اۉقیش، اۉرگنیش و ایجادی فعالیتلری نتیجه‌سیده یولدوزلی تونلر رومانی وجود گه کېلگن.

یولدوزلی تونلر یازیلگن دور، سابق شوروی مملکتلریده کمونیستلر تیزیمی حاکمیتی زمانی بۉلگنی اوچون مذکور تیزیم عملدارلری اینیقسه روس حاکملری اوشبو روماننی یاقتیرمه‌گنلر. انه شو باعث 1972 ییلده یازیلگن یولدوزلی تونلر رومانی آلتی ییل چاپ اېتیلمه‌‌ی قالگن.

پیریم قول قادروف نینگ یازیشیچه، رومان نهایتده 1979 – ییلی اوزبېکستان نینگ مرحوم جمهور رییسی شرف رشیدوف یاردمی نتیجه‌سیده نشر اېتیلگن. 1981 ییلی بو رومانگه دولت مکافاتی هم بېریلگن.

کتاب ایکی قسمدن عبارت بۉلیب، بیرینچی قسمی اندیجان، سمرقند، تاشکینت و اطراف حدودلریده بابر باله‌لیگی و اولغه‌یگن دوریده حکم سورگن وضعیت همده بابرنینگ اۉته یاشلیگیده تختگه اۉتیریب؛ سلطنت و حاکمیت اوستیگه قیلگن مجادله‌سی عکس اېتدیریلگن. رومان نینگ ایکینچی قسمی بابر حیاتی نینگ افغانستان و هندوستانده کېچگن دوری هنرمندلرچه تصویرلنه‌دی. رومانده شونینگدیک بابر خصلتلری، عایله‌سی، فرزندلری تۉغریسیده یېترلی معلوماتلر کېلتیریله‌دی.

قۉشنی اۉزبېکستانده "بابر سریالی" مذکور رومان اساسیده ایشلب چیقیلگن.

اېندی‌گینه افغانستانده نشر اېتیلگن یولدوزلی تونلر رومانی نینگ اۉقیشینی هر بیر افغانستانلیک اۉزبېک کتابخوانگه اینیقسه اۉزبېک تیلی و ادبیاتی شیدالری گه توصیه اېته من.

پیریم قول قادروف کیم؟

پیریم قول قادروف 1928 ییلی 28 اکتوبرده تاجکستان نینگ شهرستان تومنیگه قره‌شلی گېنگ قۉل قیشلاغیده دنیا گه کېلگن. قادروف نینگ باله لیک دوری ایکینچی جهان اوروشی گه تۉغری کېلگنی سببلی او، قیین کونلرنی باشدن کېچیریب اۉز عایله‌سی باشیگه توشگن مشکل لرگه برداش بېرگن. یۉل قوریش فعالیتلریده قتنه‌شیب، بېک آباد تېمیر فابریکه سیده ایشله‌گن.

یازووچی پیریم قول قادروف 1951 -1946 ییللریده تاشکینت دولت بیلیم یورتیده شرقشناسیلیک بۉلیمی، کېین مسکوده جهان ادبیاتی انستیتوتیده تحصیل آلگن. او، 1963 – 1954 ییللری اۉزبېکستان یازووچیلر اویوشمه‌سی سۉنگره تیل ادبیات فاکولته‌سیده خذمت قیلگن. اجتماعی ایشلرده فعال قتنشگن.

قاروف 1968 ییلی حمزه ناملی دولت مکافاتیگه سزاوار بۉلگن. روس ادیبلریدن تولستوی نینگ "کزاکلر"، ک. فېدین‌نینگ "ایلک سېوینچلر"  و تورکمن یازووچیسی خ. دریایوف نینگ "قسمت" رومانلرینی اۉزبېک تیلیگه اۉگیرگن.

"اوچ ایلدیز"، "قاره کۉزلر"، "یولدوزلی تونلر"، "اولادلر داوانی" یازووچی نینگ اېنگ معتبر و مهم اثریدن سنه‌له‌دی.

به اشتراک بگذارید:
به اشتراک گذاری بر روی facebook
به اشتراک گذاری بر روی twitter
به اشتراک گذاری بر روی telegram
به اشتراک گذاری بر روی whatsapp
به اشتراک گذاری بر روی email
به اشتراک گذاری بر روی print

این مطلب در آرشیو سلام وطندار ذخیره شده است.

اخبار و گزارش‌های سلام وطن‌دار را از شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:

فیسبوک

توییتر

تلگرام