.jpg)
کوپلب عیاللر آلدیده حیاتی بوییچه اجتماع‌دن یمانلری کیلگن‌لیگی سبب، اوزیگه بیر یاروغ‌لیک قیدیریشی بیلن بیرار پیت باله‌تشلش توشینچه‌سی روی بیره‌دی. غرب مملکت‌لری می یا اسلامی مملکت‌لر بولسین می باله‌تشلش عملی ناقانونی ایش دیب تانیلگن و حتی بو عملنی نا انسانی دیب بیله‌دیلر. البته غربده فمینیست‌لر بیر عیالگه آنه بولیش و یا آنه بولمس‌لیک اختیارینی کیشی‌لیک حقی عنوانیده قانونگه سیغدیریب بیرگنلر. اما افغانستان‌دیک بیر مملکتده حتی بوباره ده بحث قیلیش امکانیتی هم بیریلمیدی.
افغانستان‌ده باله‌تشلش عملی یوزدن یوز ناقانونی عمل دیب تانیلگن؛ شو اوچون هم ساغلیقنی سقلش و مداوا بولیشدن تشقری، عیاللرگه روحی لحاظ‌دن هم سلبی تأثیر قالدیرگن و اولرنی اجتماع‌دن چیقاریشگه سبب بوله‌دی.
پایتخت‌ده حیات کیچیره‌دیگن آنه‌لردن «سمانه» قارنیده بولگن باله‌دن اوتیندی و اونی اوزیدن ایردی . او، سلام‌وطندار بیلن قیلگن صحبتده: «مین باله گینمنی آنه بولیشدن خواطرده بولیب ویا نامشروع علاقه‌لر واسطه‌سی بیلن بولگن‌لیگی سبب تشلمه‌گن من؛ بلکیم تازه طلاق بولگن ایدیم و بو وضعیتده باله‌لیک بولیشیمنی جامعه میز چیده‌مسلیگی سبب، تشله دیم».
سمانه‌نینگ ایتیشیچه، حامله بولگن چاغیده حامله‌لیک دوری و شونینگ‌دیک، باله‌نی توشیریش‌دن هیچ نرسه بیلمس ایکن؛ انه شو سبب، «گوگل» گه باش اورگن: «مین باله‌نی توشیره‌دیگن دارونی دوست‌لریم‌نی بیری‌دن قولگه کیریتدیم. او، بو دارولرنی پاکستاندن یوباردی. کیچه ساعت 8 یا-ده 9 اطرافیده هیچ کیم بیلمه‌سین دیب؛ بو دارودن فایده‌لندیم. فایده‌لنیش‌دن آلدین قان آقیشی‌نی بیلردیم؛ بیراق بونچه شدت بیلن آقیشی‌نی تصور قیله‌آلمس ایدیم. ایرته‌لب ساعت 5 گچه قان آقیشی‌گه چیده‌دیم و اوندن کیین داکترگه مراجعت قیلدیم. دورنی فشاریم قویی کیلیشی‌گه بهانه قوییب و درمان آستی‌گه قرار تاپدیم».
سمانه‌نینگ ایتیشیچه، باله‌نی توشیریش قورقینچلی و دردلی تجربه بولگن. روحی نقطه‌ای نظردن سمانه اوچون اونملی بولمه‌گن حالده، مذهبی نقطه‌ای نظردن کته گناه‌گه قول اورگن، بیراق انسانی لحاظ‌دن انسان‌سیزلیک بیر ایش‌گه قول اورگنینی تصور قیلر ایکن؛ دیمک بو عمل قتل قطاریده توخته‌یدی. سمانه باله‌سینی اوز کوزی بیلن کورگن بیرچاغده وجدانینی آلدیده عذاب چیککن.
بو حکایه افغانستان‌ده‌گی آنه‌لر چالینیب تورگن آغریق و عذاب‌نی بیر بولیمی ایدی. نارسمی تخمین‌لر اساسیده، کونده مملکت ولایت‌لریده نیچه آنه باله‌سینی توشیره‌دی، بیراق یمان حرکت‌لر، توشینچه‌لر، اهانت‌لر و کم سیتیش‌لرگه روپه‌ره بوله‌دیلر. آنه‌لر بیر تاماندن روحی و جسمی باسقین‌لر سبب، باله‌سینی توشیره‌دی و باشقه بیر تاماندن، قانون و اجتماع‌ده‌گی مذهبی ارزش‌لرگه دوچ کیله‌دیلر.
.jpg)
دیمک، عیال داکترلر آز کیشی‌لردن بولیب، آنه‌لر باله‌سینی توشیریش‌گه قرار قیلگنی‌دن کیین، اولرگه مراجعت قیله‌دی. بیراق داکترلرهم بو قضیه خصوصیده اونچه‌لیک دقت قیلمه‌یدیلر. سلام‌وطندارنینگ خبرچیسی، خصوصی کسلخانه‌ده ایشله‌یدیگن بیر عیال داکتردن، بیر کیشی بیلن جنسی علاقه قوریب حامله بولگن قیز توغری‌سیده سوره‌یدی؛ بو داکتر جوابی‌گه بونده‌ی دییدی: « بیزلر، او قیزنی علاقه‌سی بولگن کیشی‌نی راضی قیلیب و او کیشی بیلن تورموش قوریش‌گه مجبور قیله‌میز».
حاضر فرض قیله‌یلیک او کیشی بونده‌ی بیر قیز بیلن تورموش قورمه‌گن تقدیرده ییچیم یول نیمه؟ بونده‌ی بولگنده قیز باله‌نی توشیریش بیلن اولیم اورته‌سیده بیرته‌سینی تنله‌سین می؟ بیران قانونی منبع بونده‌ی بیر قربان‌لیک‌که یاردم بیره‌آله‌دیمی؟
مدنی فعال حمیرا ثاقب‌نینگ ایتیشیچه، باله‌نی توشیریش دولت تامانیدن قانونی بولیشی لازم. بیر باله آنه‌نینگ جانی‌گه نقطه قویه‌دیگن تقدیرده؛ کوتیلمه‌گن حالده حامله بولگنده، یا-ده اقتصادی قیین‌چیلیک و شونینگ‌دیک، آنه باله دنیاگه کیلتیریش‌نی ایستمه‌گن صورتده، باله‌نی توشیریش اوچون ییچیم یول بولیشی لازم.
داکترلرنی آنه‌لرگه یاردم بیریش‌دن وازکیچیتگن موضوع، دینی ارزش‌لر و اجتماع‌ده‌گی رسم‌و رواج‌لر بولگن. خصوصی کسلخانه‌لردن بیری‌ده ایشله‌یدیگن عیال داکترلردن بیری‌نینگ ایتیشیچه: « آنه‌لر ناقانونی علاقه، باله کوپلیگی‌نی باشقریش و اقتصادی قیین‌چیلیک‌لر سبب، باله‌سینی توشیریش‌گه قرار قیله‌دی. بیراق داکترلر اسلام و طبابت نقطه‌ای نظریدن باله‌نی توشیریش ناتوغری بولگنی باعث، بو آنه‌لرگه یاردم بیرمه‌یدی».
شونینگ‌دیک، فعال عیال‌لردن بیری شبنم سیمیانینگ ایشانچی‌گه کوره، باله توشیریلیشی‌گه قرشی اصلی مسئله اسلامی ارزش‌لر بولگن.
افغانستان‌نی جزا قانونی‌ده باله‌نی توشیریش جُرم سنله‌دی و شرعی لحاظ‌دن تورلی مذهب‌لرنینگ عالم‌لری اورته‌سیده قرشی فکر موجود. خانم سیمیانینگ کوپه‌یتیریشیچه، هر بیر دلیل بیلن حامله بولگن عیاللرگه آنه بولیش و آنه بولمس‌لیک حقی بیریلیشی لازم؛ بیراق تأسف بیلن افغانستان قانون‌لری حاضرگچه بونده‌ی بیر حکم‌نی قبول ایتیش‌گه تیارگرلیک کورستمه‌گن.
مملکت قانونی قچان‌گچه عیال‌لرنینگ اوشبو یاشیرین دردی توغری‌سیده تینچ قاله‌دی بیللی ایمس؛ بیراق هردایم شهرده دوام ایتیب کیله‌یاتگن و بوندن کیین هم دوام ایته‌یاتگن نرسه، آنه‌لر هیچ بیر تیارگرلیک آلمه‌ی باله‌سینی توشیریش بوله‌دی.
