معلوم که ملی مجلس همده تومنلر کینگش‌لری اوچون بوندن بیر ییل آلدین اوتکزیلیشی کیره‌ک بولگن سیلاولر ایریم سبب‌لر گه کوره ینه بیر ییل گه کیچیکتیریلگن ایدی. یقین‌ده افغانستان جمهور رییسی دوکتور محمد اشرف غنی اوزی نینگ ینگی فرمانی‌ده سیلاولرنی جاری ییل میزان آیی نینگ 24 – کونی اوتکزیلیشی نی تاکیدله‌گن.
عین حالده جناب‌غنی بیرلشگن ملت‌لر تشکیلاتی باش کاتبی بان کی کون گه یوبارگن پیغامی‌ده حکومتی‌نی سیلاولر نی اوز وقتی‌ده اوتکزیشی بارهسیده مستحکم اراده‌گه ایگه بولگنی‌نی بیلدیریب، مذکور تشکیلات‌دن یارده‌م سوره‌گن. او حکومت نینگ بیر قطار بلند مرتبه‌لی رسمی‌لری جمله‌دن مالیه وزیری اکلیل حکیمی‌نی سیلاولرنی اوتکزیش اوچون کیره‌ک بولگن مبلغ نی قول‌گه کیرتیتیش همده ایچکی ایشلر وزیری جنرال تاج‌محمد جاهد‌نی سیلاولر خوفسیزلیگی‌نی تامینلش بارهسیده معین ریجه‌لر ایشلب چیقیشی بارهسیده وظیفه دار ایتگن.
خوش، حاضرگی وضعیت ده مملکت ده سیلاولر نی بیلگی لنگن وقت‌ده اوتکزیش ممکن‌می؟
افغانستان سیلاولر مستقل کمیسیونی رسمی‌لری کیله‌سی تورت آی بدلیده افغانستان بویلب سیلاولرنی عمل‌گه آشیریش ممکن ایمس لیگی‌نی ایته‌دی‌لر. هر قنده‌ی سیلاولر، افغانستان ده سیلاولر مستقل کمیسیونی تامانیدن اوتکزیله‌دی. اوشبو کمیسیون ایریم دلیل لر؛ بیرینچی‌دن سیلاولر اوتکزیش اوچون لازم بودجه یوق‌لیگی، سیلاولرنینگ وقتلی خادم‌لری ایش‌گه آلینمه‌گنی همده سیلاولرده قتنشه دیگن شخص‌لر اوچون مخصوص کارت‌لر تیارلنمه‌گنی‌نی، میزان آیی‌ده اوتکزیلیشی نظرده توتیلگن سیلاولر برابریده تورگن اساسی چالش‌لردن ایکنی‌نی اوقیتیره‌دی.
ملی بیرلیک حکومتی اوز ایچکی معمالریدن کیلیب چیقیب، سیلاولر مساله‌سی حلّی اوچون هلی گه‌چه ضروری چاره‌لر کوره آلمه‌گن. سیلاولر نینگ ینگی قانونی همده سیلاولر کمیسیونی‌نی اصلاح ایتیش مساله‌سی بوکون گه‌چه اوز ییچیمی‌نی تاپمه‌ی کیلماقده. حکومت‌نی بو باره ده مملکت اهالیسی قاله بیرسه دنیا جماعه چیلیگی‌گه ایته دیگن معین جوابی هم یوق. موجود کمیسیون آرقلی سیلاولر اوتکزیش اوچون حکومت رهبرلری (محمد اشرف غنی و داکتر عبدالله عبدالله) اوز ارا کیلیشیب آلگن میلر؟
اولر بو توغری ده بیران نرسه دېالمه یپتی‌لر.
افغانستان پارلمانی تامانیدن جمهور رییس نینگ سیلاولر باره‌سیده‌گی فرمانی‌نی رد ایتیلیشی احتمالی کوچلی ایکنی ایتیله‌دی. سیلاولر کیچیشی بیلن عمل‌ده‌گی پارلمان اعضالری‌نینگ صلاحیت مدتی ینه بیر نیچه آی گه چوزیلیشی حقیده‌گی تخمین‌لر سبب مذکور مجلس اعضالرینی جمهور رییس فرمانی‌نی تصدیقله‌مس لیکلری احتمال‌دن ییراق کورینمه‌یدی. اونده حکومت رهبرلرینی بو خصوص‌ده ملی مجلس اعضالرینی کوندیریش‌دن بولک چاره‌سی قالمه‌یدی.
امنیت مساله‌سی هم سیلاولر برابریده‌گی جدی معما سنه‌له‌دی. آلدینگی سیلاولردن بیری بوکون گه قدر افغانستان‌نینگ ایریم حدودلریده خوفسیزلیک وضعیتی کوتیلمه‌گن درجه‌ده یامانلشگن. افغانستان شمال ولایت‌لریده اونلب قیشلاق دولت گه قرشی جنگ قیله دیگن قوراللی جنگریلر اشغالی‌گه اوتگن.
افغانستان سیلاولرینی دنیا جماعه چیلیگی تامانیدن حمایت ایتیلیشی همده مملکت‌ده اوتکزیله‌جگ سیلاولر نتیجه‌سی مشروع لیگی دنیا تامانیدن تن آلینیشی هم اوزیگه خاص اهمیت‌گه اېگه. بوندن آلدین قطار دولت‌لر افغانستان سیلاولر مستقل کمیسیونی اصلاح ایتیلمه‌گن تقدیرده مملکت‌ده اوتکزیله دیگن سیلاولرنی حمایت ایتمس‌لیک‌لری بارهسیده بار – بار آگاهلنتیریب کیلگن‌لر. رسمی کابل نی دنیا هم جمعیتی‌نی افغانستان سیلاولری بارهسیده قناعت بیریشی کیره‌ک. بو خصوص‌ده حکومت رهبرلرینی نیمه‌لر قیلگنی معلوم ایمس.
سیلاولر نینگ کیچیتیریلیشی دولت مشروعیتی‌نی کوندن کونگه تورلی سوال‌لر گه روپه ره قیلماقده. افغانستان حکومتی سیلاولرنی بوندن ده کوپ راق کیچیکتیرمس‌دن اوتکزیش لیککه مجبور. هر حالده موجود معمالرنی نظرده توتگن حالده، جاری ییل‌نینگ میزانی آیی‌ده سیلاولرنی عمل گه آشیریش ممکن ایمس دېک کورینه‌دی. مساله نینگ اهمیتی ملی مجلس و تومنلر کینگش‌لری سیلاولرینی میزانی آیی‌ده اوتکزیلیشی‌ده ایمس البته. بلکه حکومت‌نینگ سیلاولر مساله‌سی گه بولگن اعتباری همده کیله‌جکده شفاف و یخشی سیلاولر اوتکزیش اوچون کوره دیگن ضروری چاره‌لری اوزیگه خاص اهمیت کسب ایته‌دی.
افغانستان ده اېرکین و شفاف سیلاولر اوتکزیش همده سیلاولرنی کوپ کیچیمس‌دن عمل‌گه آشیریش اوچون، بیرینچی‌دن ملی بیرلیک حکومتی رهبرلری سیلاولر مساله‌سی اوستی‌ده اوز کیلیشماچیلیک‌لرینی تیز ده برطرف ایتیب، هماهنگ طرزده بو باره‌ده یانده‌شیش‌لری لازم. ایکینچی‌دن حکومت و پارلمان جمهور رییس‌نینگ سیلاولر توغریسی‌ده‌گی فرماننی قانون گه ایلنتیریش اوچون بیر بیرلری بیلن یقین‌دن همکارلیک قیلیش‌لریگه جدی احتیاج سیزیله‌دی. موجود ملی مجلس همکارلیگی سیز مملکت‌ده سیلاولرنی اوتکزیش ممکن ایمس.
آلدینگی سیلاولر جریانی‌ده کینگ پیمانه‌ده تقلب و قانون بوزرلیک‌لرگه یول قوییلگنی ملی و خلق ارا سویه‌ده افغانستان سیلاولری اعتباریگه جدی نقصان ییتکزگن. افغانستان حکومتی سیلاولر تیزیمی‌ده‌گی موجود مشکل‌لرنی برطرف ایتیش بارهسیده بیرگن وعده‌لریگه هلی گچه عمل قیلمه‌گن.
سیلاولر مساله‌سی دموکراتیک بیر تیزیم اوچون اوته مهم. شفاف و حقانی سیلاولر اوز وقتی‌ده اوتکزیلمه‌گن تقدیر ده ایندی دموکراسی تجربه ایتیله دیگن افغانستان‌ده، دموکراسی قدریت‌لری و کیله‌جگی‌نی جدی سوال‌لر گه روپه ره بولیشی طبیعی بیر حال.
