افغانستان با این که آب کافی و ظرفیت مناسبی برای تولید انرژی برق دارد، اما هنوز بیشتر این انرژی از کشورهای همسایه تأمین می‌شود و برشنا (شرکت ملی برق افغانستان) موظف است تا صرفیۀ برق را از مشترکان جمع‌آوری کرده و به این کشورها بپردازد. اما تمام مشترکان هزینۀ برق را نمی‌پردازند؛ شماری از زورمندان و مشترکان بخش‌هایی که در تصرف طالبان قرار دارد.
برشنا هرازگاهی فهرست مشترکانی که هزینۀ برق خود را نمی‌پردازند نشر می‌کند، اما تاکنون فهرست و معلوماتی دربارۀ هزینۀ برق بخش‌هایی که در تصرف طالبان قرار دارد، در دسترس نیست. سلام‌وطندار سری زده است به این ولایت‌ها تا آماری از هزینۀ برق مناطق تحت تصرف طالبان به دست آید و همچنان این که این پول به کجاها واریز می‌شود، مشخص شود.
یافته‌های سلام‌وطندار نشان می‌دهد که درامد سالانۀ طالبان از گردآوری صرفیۀ برق به رقمی در حدود «665.000.000» افغانی می‌رسد. این پول از ولایت‌های هلمند، کندز، بغلان، فاریاب، تخار و هرات جمع‌آوری می‌شود؛ در دیگر مناطقی که حضور این گروه محسوس است، برق نرسیده و طالبان و مردم از منابع انرژی محلی چون توربین‌های آبی استفاده می‌کنند.
گزارشگران سلام‌وطندار در این مناطق می‌گویند که جمع‌آوری صرفیۀ برق در مناطق تحت تصرف طالبان بسیار منظم است و این گروه هر دو ماه یک بار دست به جمع‌آوری صرفیۀ برق می‌زنند و مردم نیز با جبین باز در تصفیۀ حساب‌های خود با این گروه همکاری دارند.
هلمند؛ در صدر فهرست
این ولایت بیشترین حجم درامد طالبان از درکِ صرفیۀ برق را دارد. رقم جمع‌آوری صرفیۀ برق در یک دور میترخوانی یعنی هر دو ماه یک بار به حدود 36 میلیون افغانی در ولایت هلمند می‌رسد.
مقام‌های محلی ولایت هلمند با تأیید جمع‌آوری پول صرفیۀ برق از سوی طالبان در ولسوالی‌های شمالی این ولایت می‌گویند، با این که بندبرق کجکی به گونۀ کامل در کنترل دولت است، اما حاکمیت کامل طالبان بر ولسوالی موسی‌قلعه سبب شده تا این گروه پولِ برق ولسوالی‌های موسی‌قلعه، کجکی و سنگین را به گونۀ کامل به جیب بزنند. عمر زواک، سخنگوی والی هلمند در گفت‌وگو با سلام‌وطندار می‌گوید، خطِ برق لشکرگاه و ولایت کندهار از مناطق تحت کنترل طالبان می‌گذرد و به همین علت آنان نمی‌توانند برق این مناطق را قطع کنند. به گفتۀ او، مجموعاً برای ولایت هلمند 50 میگاوات انرژی صادر می‌شود که از این میان 20 میگاوات به کندهار، 11 میگاوات به شهر لشکرگاه و 15 میگاوات دیگر در سه ولسوالی شمالی این ولایت که زیر کنترل طالبان قرار دارد، به مصرف می‌رسد.
آقای زواک می‌گوید، درامد برشنا از 11 میگاوات برق به 176 میلیون افغانی در سال می‌رسد که در مقایسه با این رقم، درامد طالبان از 15 میگاوات برق 218 میلیون افغانی می‌شود. او نیز تأیید می‌کند که پول صرفیۀ برق این مناطق به جیب طالبان می‌رود.
کندز و ماجرای یک افغانی در یک‌ونیم سال
پس از هلمند، کندز بیشترین حجم جمع‌آوری صرفیۀ برق از سوی طالبان را دارد. برگه‌های جمع‌آوری صرفۀ برق که پای آن مهر «امارت اسلامی و امضای مسئول جمع‌آوری‌کننده» دیده می‌شود، نشان می‌دهد که صرفیۀ برق بیش از 22 هزار خانواده (22757 مشترک) در شهر کندز به خزانۀ طالبان می‌ریزد.
محمد مومند، رئیس حوزه‌یی شرکت برشنا در کندز می‌گوید، طالبان با تهدید این شمار از خانواده‌ها از آنان خواسته‌اند تا پول برق‌شان را به برشنا تحویل ندهند. به گفتۀ آقای مومند، درامد طالبان از این درک در هر دور میترخوانی به بیش از 34 میلیون افغانی (34.135.500) می‌رسد. رئیس حوزه‌یی شرکت برشنا در کندز می‌افزاید که آنان از یک‌ونیم سال به این‌سو «حتا یک افغانی» درامد صرفیۀ برق مناطق زیر حاکمیت طالبان را نگرفته‌‌اند.
بغلان؛ جمع‌آوری 16 درصد مجموع درآمد برشنا
حضور طالبان در بخش‌هایی از ولایت بغلان نیز محسوس است. منابع معتبر محلی که نمی‌خواهند هویت‌شان فاش شود به سلام‌وطندار می‌گویند، طالبان پول برق باشنده‌گان نواحی پنج و شش شهر پلخمری و بخش‌هایی از ولسوالی بغلان مرکزی را گردآوری می‌کنند.
به گفتۀ این منابع، حدود 36 ترانسفارمر شرکت برشنا که هر کدام آن نزدیک به 200 میتر دارد، در مناطق تحت حاکمیت طالبان قرار دارد که در هر دور میترخوانی «18.000.000» کیلووات برق در این مناطق به مصرف می‌رسد. به نقل از منابع، میانگین درامد طالبان در هر دورمیترخوانی از این مناطق به 18 میلیون افغانی می‌رسد.
فاریاب
طالبان در فاریاب نیز به گونۀ مستقیم صرفیۀ برق را از مردم گردآوری می‌کنند و به جیب می‌اندازند. سیدعبدالحمید، مسئول شرکت برشنا در فاریاب می‌گوید، طالبان در هر دور میترخوانی صرفیۀ برق ولسوالی‌های خواجه‌سبزپوش، شیرین‌تگاب، دولت‌آباد، قرمقول، خانچارباغ و بخشی از ولسوالی پشتونکوت، حدود 12 میلیون افغانی گردآوری می‌کنند.
سیدشراف‌الدین میهن‌یار، ولسوال شیرین‌تگاب فاریاب نیز به سلام‌وطندار می‌گوید، طالبان از هر دور میترخوانی از این ولسوالی، حدود 2 میلیون افغانی به دست می‌آورند. مقام‌ها و مسئولان محلی پنج ولسوالی دیگر فاریاب هرچند از میزان درامد طالبان آمار دقیقی نمی‌دهند، اما منابع محلی سلام‌وطندار تأیید می‌کنند که درامد طالبان در این ولسوالی‌ها نیز به‌سانِ ولسوالی شرین‌تگاب است.
هرات؛ بهای فروش کم‌تر از خرید
هرات نیز از این قافله عقب نیست. محمدطاهر عارف، مسئول شرکت برشنا در هرات با تأیید گردآوری صرفیۀ برق از سوی طالبان در این ولایت به سلام‌وطندار می‌گوید، طالبان صرفیۀ برق 30 روستا در ولسوالی کیشک رباط‌سنگی و 7 روستا در ولسوالی گلران را گردآوری می‌کنند. هرچند آقای عارف آمار دقیقی از این پول به دست نمی‌دهد، اما می‌گوید، در این مناطق حدود 4 هزار خانواده زنده‌گی می‌کنند که مصرف روزانۀ هر خانواده به 50 افغانی می‌رسد. به گفتۀ آقای عارف، درامد طالبان از هر دور میترخوانی به «10.500.000» افغانی می‌رسد. به گفتۀ او، طالبان از هر کیلووات 2 تا 3 افغانی می‌گیرند، در حالی که هر کیلووات برق 6 تا 7 افغانی خرید می‌شود.
تخار؛ امنیت در برابر پول
در تخار اما اندکی قضیه فرق می‌کند. طالبان در این ولایت به خاطر منهدم‌نکردن پایه‌های برق وارداتی پیمانی با شرکت برشنا بسته‌‌اند و سالانه برشنا پول هنگفتی به این گروه می‌پردازد. تلاش کردیم مدرک این باج‌گیری‌ها را برای مشخص‌کردن رقم صرفیۀ پول از سوی طالبان داشته باشیم، اما بنا بر دلایل امنیتی منابع آن را در اختیار سلام‌وطندار قرار ندادند.
طالبان در ولسوالی‌های علی‌آباد، خان‌آباد و امام‌صاحب حضور دارند و افزون بر جمع‌آوری صرفیۀ برق در این ولسوالی‌ها، پول هنگفتی از درکِ صرفیۀ برق از بخش‌هایی از ولسوالی‌های گل‌تپه و چهاردره نیز به دست می‌آورند.
ناتوانی در جمع‌آوری پول
وحیدالله توحیدی، سخنگوی شرکت برشنا می‌پذیرد که این اداره توانایی گردآوری صرفیۀ برق از مناطق زیر ادارۀ طالبان را ندارد و همچنان به دلیل عبور لاین برق از مناطق ناامن به مناطق امن، نمی‌توان برق مناطق تحت حاکمیت طالبان را قطع کرد. آقای توحیدی می‌افزاید که برق‌رسانی برای مردم، مسئولیت برشنا است و آنان از طرف‌های درگیر می‌خواهند که از این شرکت خدماتی استفادۀ سیاسی نکنند.
به گفتۀ سخنگوی برشنا، هزینه برق مناطقی که تحت حاکمیت طالبان قرار دارد، در «زیان و ضایعات» برشنا حساب شده و از 15 درصد بودجۀ سود این شرکت جبران می‌شود.
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان در گفت‌وگو با سلام‌وطندار هرچند آمار مشخصی از درامدشان از گردآوری پول برق در دست نمی‌دهد، اما می‌گوید که آنان درامد صرفیۀ برق را در بخش «حفظ و مراقبت شبکه‌های برق‌رسانی و پرداخت امتیاز به افرادشان» هزینه می‌کنند.
با این وضعیت مقام‌های محلی و شماری از آگاهان نظامی به این باروند که هرچند حکومت مجراهای عایداتی داخلی گروه طالبان را جدی نگرفته و نمی‌گیرد، اما طالبان از همین درامد برای تهیه تجهیزات و امکانات جنگی مدرن در برابر حکومت و نیروهای امنیتی استفاده می‌کنند.
پیش از این نیز سلام‌وطندار گزارشی را پیرامون درامد 22 میلیاردی طالبان از درک اخاذی، گردآوری عشروزکات و گمرک‌های آنان به نشر رسانده بود. برای دسترسی به این گزارش این‌جا را کلیک کنید.
