افغانستان اوزبیک‌لری اوزاق ییل‌لردن بیری، بیرقوملیک سیاست سبب؛ برچه ساحه‌لرده، بو جمله‌دن اوز تیللریگه عاید اثرلر یره‌تیب و ایجادیات امکانی‌دن بی بهره قالدیلر.
تیللریگه تیگیشلی بارنرسه‌لرهم اوتگه تارتیلیب یوقاتیلدی. آنه تیللریگه اوقیش ویازیش‌دن محروم ایتیلگن بوخلق نینگ باش کوتارگن باتور اوغلان‌لری کوره شیش‌لری عاقبتی‌ده اوتگن یریم عصر اوزبیک‌لراوچون تقدیر یارلیک بیره باشله‌دی. آلدینگی حکومت‌لرگه نسبتن اوتگن یریم عصرده اقتدارگه کیلگن عملدار قتیق قوللیک سیاستی یکه بیز ایمس؛ بلکیم باشقه ایلت‌لرنی هم نظریدن چیت‌ده قالدیرمی، آز بولسه هم حق – حقوق‌لرینی بیریشگه اینتیلدی. بوبیرتاماندن اوزلری نینگ ایستک‌لری بولسه – ده، اما باشقه تاماندن خارجی باسیم‌لراساسی‌ده عملگه آشدی، دیسه توغری کیله‌دی.
اوزبیک‌لر اوز اوتمیش‌لرینی قیته تیکلش اوچون یره تیلگن فرصت‌لر ییترلی بولمسه هم فقط کیله‌جک اوچون ایجابی آدیم حسابلندی. یریم عصراخیرلریده کوزله‌گن مقصدلر رویابگه چیقه باشله‌دی. شورالر حمایتی آستی‌ده تشکیل تاپکن حکومت‌لر حاکمیتی‌ده اوزبیک تیلی ادبیاتی دیپارتمنتی آچیلیب، بوتیلده ملکه‌لی آدم‌لر تربیه‌لنه باشله‌دیلر وعین پیت‌ده مکتب اوقووچیلری اوچون اوزبیک تیلی درسلیک‌لری هم چاپ ایتیله باشله‌دی. بوارزیگولیک بیر فرصت بولدی. هرچند کیین راق بواعتبارسستلشدی. اما هرحالده شوچرخنی ایلنتیریشگه قادر بولگن متخصص‌لر یوزگه چیقیب قلم تیبره‌ته باشله‌دیلر. یعنی دولت تصرفیده بولگن عاموی اخبار ات واسطه‌لریده اوزبیک تیلی اوچون مخصوص برنامه‌لرنشر ایتیله باشله‌دی، وگزیته یا نشرلرده هم تورلی مقاله وموضوع‌لر یازیلیب نشر ایتیش امکانیگه ایگه بولدی. بوسعی وحرکت لرایجابی بولسه هم تیل رواجی اوچون قانیقرلی ایمس ایدی.
اما بخت گه موافق بوندن 13ییل آلدین حامدکرزی رهبریتی‌ده اونلب مملکت قوللب قوتله‌شی بیلن ینگی حکومت یوزه‌گه کیلدی. بو دورده مملکت باش قانونی خلق وکیل‌لری تامانیدن تصدیقدن اوتدی. بونده اوزبیک تیلی رسمیت تاپدی. دولت بوتیل رواجی اوچون مسؤول ایکن لیگی‌نی باش قانون نینگ ینه بیرماده سیده آچیق ایتگن. انه شونگه اساسله نیب بیرینچی صنف‌دن 6صنف گچه اون مینگلب تورلی صنف نینگ درسلیک‌لری خلق فرزندلری خذمتی‌گه قوییلدی.
هرچند بوکتاب‌لرسانی آز وحاضرگچه هیچ بولمسه 10صنف درسلیک‌لری چاپ ایتیلیب اوقووچیلرگه ییتکزیلیشی کیره‌ک ایدی. بخت گه قرشی دولت عملدارلری تاماندن بونگه اعتبار آزراق قره‌تیلدی. اما ینه هم تیل رواجی اوچون بولگن ایشلر ارزیگولیک دیسه بوله دی، شونینگ دیک اوتگن مدتده بیرقطار رسانه‌لرقوریلیب اوزبیک تیلی اوچون هم برنامه‌لر اجره‌تیب بیرگن. بوندن تشقری اونلب شعری، طنز و نثری کتاب‌لر یازووچیلری‌میز اثرلری، اوزلری وباشقه تیل سیور کیشی‌لر مادی یاردم لری بیلن چاپ ایتیلدی.
اوتگن 13ییلده بولگن ایشلر اوتگن یریم عصربیلن سالیشتیریلسه مثلی کوریلمه‌گن درجه‌ده ایش بولگن.
عین دمده بیرقطار شمالی ولایت‌لرده اوزبیک تیلی دیپارتمنتلری هم آچیلدی، بودیپارتمنت‌لر نینگ خذمت‌لری ثمره سی‌دن ییلیده اونلب اوزبیک تیلی ادبیاتی‌نی بیت‌دیرگن اوقیتووچیلر فراغت حجتینی قولگه کیلتیره‌دیلر. اما اوزبیک یازووچیلری و ییتوک کیشی‌لر بوتیلده آزبولگنی ودولت‌نینگ اعتبارسیزلیگی سبب بوتیلده بولگن تورلی ساحه‌لرده‌گی کتاب‌لرنی تیارلب چاپ ایتیش قیین. شوسبب قوشنی اوزبیکستان‌ده بیز اوچون توکمنس خزینه هر بیرساحه‌ده بارلیگی‌گه احتیاج سیزیله‌دی. بوندن کیم یخشی فایده‌لنه آله‌دی؟
بیرینچی‌دن یاشلر؛ چون بوقتلم کریل یالاتین‌نی اورگه‌نیب آلیب کیین عرب الفباسی‌گه اوزگرتیریش بیلن چاپگه تیارقیلسه‌لرکیین به دولت شخص‌لر، مدنی تشکیلات‌لر، دولت وسیاسی حزب‌لر امکانیت‌لری بیلن چاپ ایتیلیب خلققه ییتکزیلسه بواحتیاج نینگ کته قسمی برطرف ایتیلیشی ممکن. عین دمده بوتیلگه بولگن کتابخوانلیک هم سانی آشیب وترغیبی برنامه لربوباره‌ده یولگه قوییلسه تیل رواجله نیشی‌گه یول آچه‌دی. بوایشنی قیلیش‌گه ینه هم رسانه‌لر، مدنی تشکیلات‌لر، دولت وسیاسی حزب‌لر مسؤول. هرچند اخیرگی ییل‌لرده بیرقنچه کتاب‌لر اوزبیکستان الفباسی‌دن اوزگرتیریلیب چاپ ایتیلگنی‌گه گواه‌میز؛ بیراق بوخلق طلب‌لرینی حل ایته آلمه‌گن.
