چمهسی اوچ آی ایچیده 14 مینگ سوزنینگ اوز ایچیده آلگن بیر برقی لغتنامه ایشلب چیقاریلدی.
مذکور ایشلب چیقاریلگن الکترونیکی سوزلیک، شبرغانلیک یاش تیلشناس عبدالبصیر ایلغار بیلن اوزبیکستانلیک «جولان بیک جورهیوف» ارا مجازی ترماق آرقهلی قوریلگن علاقهلر باعث ایجاد ایتیلگن.
برقی لغاتنامهنینگ ایشلب چیقاریشگه حرکت قیلگن عبدالبصیر ایلغارگه کوره:
«سوزنینگ لاتین حرفیده قندهی یازیلیشی وعرب حرفیده قندهی یازیلیشی شکللرینی یازیب، کیین لغتده موجود بولمهگن ایریم قوشیمچهلر بیلن بهالب، پروگراملشتیرگنمیز. شو ایش چمهسی اوچ یریم آینی اوز ایچیده آلدی».
سلاموطندار اوزبیک خذمتی؛ تشبثکار یاش ژورنالیست عبدالبصیر ایلغار بیلن اوتکزگن مخصوص صحبتده، الکترونیکی سوزلیک سایتی حقیده معلومات قولگه کیریتگن.
«بوسایتنینگ لاتیندن کیریلگه و کیریلدن لاتینگه بیردکمهنی باسیش بیلن اوگیرهدیگن بیر بولیمی بار. بیز اوشه بولیم آلدیده لاتین حرفیدن عرب حرفیگه اوگیرهدیگن بیر بولیم آچگنمیز.
اوشه بولیمنی ایشلهتیب کورگنیم باعث، شوندهی بیرمقصد پیدا بولدی. چون عرب حرفیدن بیر حرف لاتینچه گه نیچه سیس چیقارهدی. شو اوچون جولان بیک جورهیوف بیلن مصلحت قیلیب بیرلیکده ایشلب چیقاردیک».
ایلغارگه کوره، مذکور سوزلیک ایشلب چیقاریلمسدن آلدین- مقاله، رساله و کتابلر اوچون افغانستان بیلیم یورتلردهگی اوقووچیلر و باشقه تیل مخلصلریدن منه شو لاتین و کیریل الفباسی بیلهدیگنلرهنرلی کیشی بولردی.
هفتهلرچه اورونیب لاتین و کیریل الفباسیدن عرب الفباسیگه کوچیریش اوچون وقتلرینی اوتکزهدیگن قیناقلرنی کورگنلریمیز هم برماقدن آشرکن. بوبارهده افغانستان مطبوعاتیده فعال حصه قوشیب کیله دیگنلریمیزدن فکر اورگندیک و بولرنی فکریچه، مذکور حرکت کتته اهمیتلی ایش بولگن.
بیبیسی اوزبیک خذمتی دهگی یاش ژورنالیستلریمیزدن محمد شفیع بیگ اوغلی بوبارهده موندهی دیدی:
«بوسایت کته امکانیت بولدی، اوزبیکستاندهگی موجود خزینهدن افغانستان اوزبیکلری یخشی فایدهلنه آلهدی. منه مین اوزیم؛ بیبیسینینگ اوزبیکستان سایتی دهگی لاتینچه موضوعلرنی اوزگرتیره یاتگن امکانیت بیلن آز مدتده تیارلهیمن».
لاتین و کیریل حرفیدهگی موجود خزینهگه ایریشیش اوچون وقتلرینی قولدن بیریشگه چیدهگنلریمیز سانی انچه کوپ ایکن. عمرینینگ کتته قسمینی شو یولده صرفلهگن افغانستانلیک قلم کشلریمیزگه ییریک یوتوق بولگن بارهسیده جناب بیگ اوغلی خرسندلیک بیلدیرهدی.
«آلدین لاتین و یا کیریلدن اوگیریش نیتیده بیرموضوع اوچون ساعتلریم قولدن کیتردی. ایندی نیچه دقیقهده بوایش عملگه آشهدی. بیر مین ایمس بوتون اوزبیکلر اوز تیللریدن اورگهنیش وفایده لهنیش اوچون بوحرکت کته امکانیت بولدی. ایندی لاتیننی بیلیشگه احتیاج سیزیلمهیدی. آدملرمنه شو امکانیت بیلن لاتیندهگی موضوعلرنی عرب الفباسیگه اوزگرتیره بیرهدیلر».
جناب ایلغارنینگ ایتیشیچه، بوندن آلدین مذکور سایت آرقهلی کیریل حرفیده بولگن اوزبیکی متنلرنی لاتینچگه اوزگریب آلیشگه امکانیت بار ایدی. بیلیم یورتلردهگی اوقووچیلر مونوگرافلریگه آلیش اوچون بیرینچیدن کیریلنی لاتینچه قیلیب، کیین عرب حرفیده کوچیریب آلیش اوچون هفتهلرنی اوتکزردیلر. اما ایندیکی ایشلب چیقاریلگن برقی لغتنامهده، لاتین الفباسیدن عرب الفباسیگه اوزگرتیریب، کوچیریش امکانیتی هم یرهتیلدی.
مطبوعات ساحهسیده عمرینی صرفلهگن یازووچی و شاعرلریمیزدن محمد عالم کوهکن تشبثلی ییگیت عبدالبصیر ایلغارنینگ ایشلب چیقارگن قوشمه ایشی بارهسیده کینگ کولمده آلقیشله یدی:
«یاش قلمکش جناب ایلغار لاتین و کیریل الفباسیگه مقابل مینگلب سوزلرنی تیارلش محنتینی قبول قیلگنلری اساسیده عرب الفباسیدهگی متنلرنی لاتین و کیریل الفبالریگه و شونینگدیک لاتین و کیریل الفبالریدن عرب الفباسیگه اوگیرووچی سایت وجودگه کیلدی. اوشبو سایت، در حقیقت شو کونگچه اوزیگه خاص بیر سایت سنلهدی و اوندن فایده لنووچیلرسانی آشه یاتگنی ایتیلهدی. بو آغیر محنتلری ثمره بیرگنی اوچون اینیمیز ایلغارگه تثنالر ایته من و او کیشیگه ینه اولکن موفقیتلر ایستهیمن».
بیر دکمه باسیشلری بیلن کتته حجملی کتابلر نیچه ثانیه ایچیده افغانستانده رایج بولگن عرب الفباسیگه اوگیریلهدی دیگن دغدغه افغانستانلیک یازووچی-شاعرلر ارا پیدا بولگنلیگی، جناب کوهکن سوزلریدن اورغولنهدی.
بوبارهده مزارشریفده مطبوعات بوییچه فعالیت قیلیب کیلهدیگن یاش ژورنالیستیمیز حیات شیباننینگ هم فکرینی سورهدیک.
اونینگ ایتیشیچه: «سونگی ییللر ایچیده اوزبیک تیلی رواجلنیشی ساحهسیده قطار کوزگه کورینرلی ایشلرعملگه آشیریلگنیگه همهمیز گواه میز. منه یقینده انترنتده هم قطار خذمتلرعملگه آشیریلماقده. شوجملهدن لایتین الفباسینی عرب الفباسیگه اوگیریش خذمتی هم یولگه قوییلدی. مین اوزیم شخصأ بوندن فایدهلنه من. ایریم حالتلرده، بو ایشنی آسانلشتیرووچی بیر واسطه صفتیده خذمت قیلهدی».
جناب شیبانگه کوره، انترنت ترماغلری آرقهلی ایشلب چیقاریلگن برقی لغتنامه؛ چیگرهداش تیلداشلر ارا الفبا معماسینی حل ایتیشگه بیواسطه تأثیر تشلهیدی.
«ایندی منه بو اوزگرووچی خذمت همهمیزگه معلوماتنی قولهی آلیب، اوز الفبامیزگه اوگریشده یاردم بیرهدی. بونینگ اهمیتی جوده هم کته. کیلهجکده هم بوندهی خذمتلر کوپهییب، کیتیشی تیلنی اورگهنیش ولاتیندهگی معلوماتلردن فایدهلنیش اوچون زمینهلر یرهتیلیشیگه امیدوارمن».
افغانستاندهگی اوزبیکلر چنقاقلیگی هیچ بیرزمان دولت تامانیدن سیزیلمهدی. دیمک هردایمکی دیک نا دولتی ایشلردن ینه بیری، مذکور سایت ایشلب چیقاریلیشی دیسه انیق کیلهدی.
بوسایتدهگی موجود کمچیلیکلرگه دقت بولمهگن بیرحالده، اوزبیک خلقینینگ چیگرهداش تیلداشلریگه تیزلیک بیلن یقینلهتیش خصوصیده کتته دستک بولدی. سایتنی ایشلب چیقارگن یاش ییگیتمیز جناب ایلغارنینگ ایتیشیچه، سایتده لاتین و کیریل الفباسیدهگی یازوولرنینگ یوزدن یوزعربچه الفباگه اوگیریش قدری یوق. سایت ایشی هنوز یکونلنمهگن.
شوندهی بیرحالده 90 دن یوقاری سطحده، لاتین الفباسیدهگی موضوعلرنی عرب الفباسیگه اوگیریب بیرهدی و سایتده موجود سوزلر سانی هم 14 مینگدن 80 مینگگه کوتریلیشی ایتیلهدی.
ایندیکی کونلرده یاشلریمیز خود روی شکلیده ادبیات ساحهسیده قیزیقیش یانیده، قاچیب قورهب تیل متخصصلری هم بولرگه یانده شهدی.