گیاهان دارویی در افغانستان بیشتر خودرو و وحشی است. این گیاهان مشمول شیرینبویه، هنگ، یارلنگ، زیرۀ سفید و برخی گیاهان دیگر است. اما گیاهان دارویی در شماری از ولایتها همواره به گونۀ بیرویه و غیرفنی از سوی مردم گردآوری و به بهای اندک به بازارهای داخلی و خارجی عرضه میشود.
بر بنیاد آمار ادارۀ مرکزی احصائیه و معلومات، تنها در سه ماه نخست امسال خورشیدی به ارزش 49.6 میلیون دالر گیاهان دارویی از کشور صادر شده است که حدود 29 درصد کل صادرات کشور را در بر میگیرد.
حسیبالله موحد، معاون ادارۀ مرکزی احصائیه و معلومات به سلاموطندار میگوید، اگر روی تولید و پروسس گیاهان دارویی در داخل کشور سرمایهگذاری شود، کسر بلانس تجارت نیز به زودی کاهش مییابد و افزون بر برآوردهشدن نیازمندیهای داخلی، افغانستان صادرکنندۀ دارو نیز خواهد شد.
معاون ادارۀ مرکزی احصائیه و معلومات از سوی دیگر از گردآوری بیرویه و غیرفنی گیاهان دارویی از سوی باشندگان ولایتهایی که این گونه گیاهان در آنها وجود دارد، ابراز نگرانی میکند و میگوید که اگر جلو این کار گرفته نشود، نسل گیاهان دارویی نابود خواهد شد.
اما مسئولان وزارت زراعت، آبیاری و مالداری میگویند، بخشهایی که مردم در آنها گیاهان دارویی را به گونۀ غیرفنی گردآوری میکنند، قرنطین میشوند و در این زمینه به مردم نیز آگاهی داده خواهد شد.
اکبر رستمی، سخنگوی این وزارت میگوید که ادامه بسیج مردم و ایجاد انجمنها به منظور جلوگیری از گردآوری غیرفنی گیاهان دارویی و تقویت این گیاهان از برنامههای کاری این وزارت در سال جاری و سال آینده است.
میرزمان پول، مدیرعمومی توسعۀ صنایع و صادرات اتاق تجارت و صنایع افغانستان میگوید که در حال حاضر کارخانهها در بخش پاککاری، پروسس و بستهبندی گیاهان دارویی در پارکهای صنعتی کابل فعالیت دارند. به گفتۀ او، قرار است که در این بخش در پارکهای صنعتی باریکآب نیز سرمایهگذاریهای بیشتری صورت گیرد.
مدیرعمومی توسعۀ صنایع و صادرات اتاق تجارت و صنایع افغانستان میگوید که سالانه به ارزش 150 میلیون دالر گیاهان دارویی پس از پروسس و بستهبندی از کشور صادر میشود.
سخنگوی وزارت زراعت و آبیاری میگوید که سال گذشته در کنار میوههای تازه و خشک، بیش از 187 هزار متریک تُن گیاهان دارویی مانند، شیرینبویه، هنگ، یارلنگ، زیرۀ سفید، زعفران و دیگر گیاهان را صادر کردهاند.
به گفتۀ مسئولان این وزارت، 90 درصد کل صادرات کشور را محصولات کشاورزی تشکیل میدهد که از این میان بیشترین سهم را گیاهان دارویی دارد.
گیاهان دارویی بیشتر به کشورهای آسیایی، اروپایی، عربی و همچنان برزیل صادر میشود. ولایتهای بامیان، دایکندی، بغلان، کندز، هرات، تخار، بدخشان و سمنگان از ولایتهاییاند که بیشترین گیاهان دارویی در آنها میروید.