آلودگی بصری پایتخت را در خود فرو برده است

کابل شهری‌ست که همیشه از بالا زیباتر به نظر می‌رسد. چون آنچه ما از ارتفاع می‌بینیم، جاده کشی‌های منظم و بام‌های صاف ساختمان هاست. اما به محض آن‌که به سطح شهر فرود می‌آییم و دوروبرمان را نگاه می‌کنیم، چیزی جز آلودگی نمی‌بینیم: آلودگی بصری.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2013، 31 اکتوبر را به عنوان «روز جهانی شهرها» نام نهاده است.

از این روز همه ساله، جهت ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، منافع عمومی ملت‌ها و جامعۀ جهانی و نیز همکاری برای بهره‌برداری از فرصت‌ها و مقابله با چالش‌ها و تهدیدهای پیش‌رو در مسیر تحقق شعار «شهر بهتر، زندگی بهتر» گرامی‌داشت می‌شود.

اما به نظر می‌رسد که شهر کابل، نه تنها گامی در مسیر شعار شهر بهتر، زندگی بهتر برنداشته که هر روز بر میزان و تنوع آلودگی‌هایش افزوده می‌شود. یکی از این آلودگی‌ها که هر روز به طور نامحسوس در حال افزایش است، آلودگی بصری‌ست.  

پایتختی با 5 میلیون جمعیت، مزدحم و متراکم و غیرمتجانس. شهری که از لحاظ اجتماعی یکدست نباشد، از لحاظ فرهنگی نیز چندان متجانس نخواهد بود. به همین دلیل است که کابل چنین آشفته و درهم‌وبرهم است.

دکانداران فضای داخل دکان را رها کرده و به پیاده‌روها آمده‌اند؛ دستفروش‌ها و کراچی‌ها پیاده‌رو را رها کرده‌اند و به کنار خیابان‌ها آمده‌اند و موترها نیز به هر سو که نیت کنند می‌رانند.

این فشردگی فضا با عکس‌های نامزدان انتخاباتی بر درودیوار و تابلوهای تبلیغاتی گوشه‌وکنار و بیلبوردهای فروشگاه‌ها و دکان‌ها، سبب فشرده‌شدن ذهن و روان شهروندان شده است.

تنگ شدن پهنای دید، اضطراب، بروز افسردگی و کج‌خلقی، بی‌حوصلگی و خستگی‌روحی، از پیامدهای آلودگی بصری است.

پایتخت‌نشینان با این‌که اطلاعات چندانی از این آلودگی ندارند؛ اما بر این باورند که برای رفع تمامی مشکلات شهری، به همکاری دوجانبۀ دولت و شهروندان نیاز است و در صورتی‌که یکی از این نیرو، از خود بی‌مسئولیتی نشان دهد، آلودگی از هر نوعی که باشد، از بین نخواهد رفت.

حکیم از شهروندان پایتخت، بر این باور است که آلودگی دیداری تنها هنگامی از بین خواهد رفت که دولت جای مناسبی برای تبلیغات و کاروبار شهروندان مهیا سازد.

فهیم از دستفروشان ده‌افغانان، می‌گوید که دولت هیچ کارشیوه و راهکاری برای حل مشکل تراکم و بی‌نظمی دستفروشان ندارد.

او از این‌که لوازم‌اش را کنار خیابان پهن کرده، ناراحت است؛ اما می‌گوید برای به‌دست آوردن یک لقمه نان مجبور است نگاه‌های تحقیرآمیز عابران و حرکات‌زشت و دشنام کارمندان شهرداری کابل را تحمل کند.

در بخش دیگری از شهر، کارمندان شهرداری در حال بیرون کشیدن گل‌ولای جویچه‌های کنار خیابان هستند. بوی وحشتناکی تمام فضا را پر کرده و لایروبی قسمتی از جاده را سیاه و بدشکل ساخته است.

فیصل، با دستمال بینی‌اش را محکم گرفته و با ناامیدی می‌گوید که این شهر آباد نخواهد شد. زمین و آسمان شهر کابل زشت و غیرقابل تحمل شده و مردم و مسئولان دولتی هر دو در مقابل مشکلات در حال گسترش بی تفاوت‌اند.

به باور فیصل، جارونشدن جاده‌ها، آب‌ندادن درختان کنارجاده، نصب تابلوهای بی‌نظم، بدشکل و بداندازه و از همه بدتر ساختمان‌سازی‌های ناهمگون و دلبخواهی، شهر کابل را به شهری بدریخت تبدل کرده است.

برخی از شهروندان بر این باورند که هر چه از بی‌نظمی و بی‌برنامه گی پایتخت بیشتر شکایت کرده‌اند، بی‌توجهی مسئولان نیز بیشتر شده و این بی‌مسئولیتی به شهروندان نیز سرایت کرده است.

خواستیم در این باره نظر شهرداری کابل را نیز داشته باشیم؛ اما با تماس‌های پی‌هم موفق به برقراری تماس نشدیم.