خلیل، نام مستعار جوانی از ولایت غور است که به دلیل فقر، بیکاری و ناامنی خود را به دست قاچاقبران انسان سپرد و راهی ایران شد. خلیل میگوید که در رویای یک زندگی بهتر و آسوده به ایران رفت، اما بدترین روزهای زندگیاش را در مسیر رسیدن به این کشور تجربه کرده است.
خلیل که هنوز تجربۀ روزهای سخت سفر در سیمایش رونماست، میگوید که در ولایت نیمروز خود را به قاچاقبران سپرد، «قاچاقبران در موترهایی که گنجایش ده تن را نداشت، 30 تا 40 تن را سوار میکردند. ما هم در میان این شمار راهی ایران شدیم.» او میگوید که قاچاقبران در مسیر راه به آنان غذا نمیدادهاند و از فرط گرسنهگی شمار زیادی از جوانان همراهش در مسیر راه بیهوش شده بودند.
خلیل پس از تحمل مشکلات فراوان به ایران میرسد؛ اما آنچه توقع داشت اتفاق نمیافتد. او میگوید که پس از رسیدن به ایران مشغول مزدورکاری در یک آپارتمان هژده طبقه میشود، اما پس از دو هفته کار، مالک ساختمان نیمی از حقوق او را نمیپردازد و او را به تسلیمدهی به پولیس ایران اخطار میدهد.
خلیل به خاطر این که به چنگ پولیس ایران گیر نیاید، در مکانهای مختلف زندگی میکرده، تا این که سرانجام پولیس او را دستگیر میکند و به اردوگاهی به نام «سنگسفید» میفرستد. به گفتۀ خلیل، سربازان ایرانی تمام داروندارش را گرفتند و سپس او و دهها مهاجر دیگر را مجبور به شستوشوی تشنابها، شستن لباسها و رختهای خوابشان کردهاند.
خلیل پس از تحمل این دشواریها به افغانستان برگشت، اما فقر و بیکاری سبب شد تا دوباره فریب قاچاقبران انسان را بخورد و راهی ایران شود. این جوان غوری میگوید که اینبار قاچاقبران وعدههای گرمتری برایش دادند، ولی این مرتبه بدتر از سفر پیش رخ داد و قاچاقبران انسان او و دوستانش را به قاچاقبران دیگر تحویل دادند.
خلیل میگوید که قاچاقبران خواهان پرداخت 200 هزار تومان برای رهایی هر فرد شدند و تا رسیدن این مبلغ او و دوستانش هفتهها گرسنه و بدون استحمام سپری کردند. به گفتۀ او، در این مدت از سوی قاچاقبران لتوکوب شدند و حتا شماری در نتیجۀ شدت شکنجه جان دادند.
در همین زمینه:
مسئولان ریاست مهاجران غور میگویند که مهاجران برگشته از ایران حکایتهای تکاندهندهیی از برخورد قاچاقبران و مرزبانان دارند. عبدالرؤوف غفوری، رئیس مهاجران و بازگشتکنندگان غور میگوید که از آغاز سال 2018 تا کنون 1455 خانوادۀ غوری از ایران ردمرز شدهاند که بیشتر آنان را افراد زیرِ سن تشکیل میدهند. آقای غفوری وضعیت بازگشتکنندگان این ولایت را نگرانکننده میخواند.
عبدالحی خطیبی، سخنگوی والی غور نیز وضعیت خانوادههای ردمرزشده را نگرانکننده میداند و میگوید که همهساله شمار زیادی از جوانان به دلیل فقر و بیکاری و عدم توجه دولت، خود را به دست قاچاقبران سپرده و راهی کشورهای همسایه میشوند. سخنگوی والی غور میگوید که این جوانان هم از سوی قاچاقبران و هم از سوی پولیس مرزی مورد توهین، لتوکوب و بهرهکشی قرار میگیرند.
مکانیسم ملی رجعتدهی برای کمک به قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران (NRM)، توسط کمیسیون عالی مبارزه با قاچاق انسان و قاچاق مهاجران دولت افغانستان تهیه و تدوین شده است. هدف این مکانیسم راهنمایی دولت و نهادهای جامعۀ مدنی برای شناسایی، ارجاع، کمک و حمایت از قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران و همچنین شناسایی و معرفی قاچاقبران به دستگاههای قضایی، مطابق با قانون مبارزه با قاچاق انسان (مصوبۀ سال 2017) میباشد.
در مادۀ نهم مکانیسم ملی رجعتدهی برای کمک به قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران چنین میخوانیم که قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران و خانوادههایشان قرار ذیل مورد حمایت قرار میگیرند.
- ارایۀ خدمات تخصصی (صحی، روانی، مشاوره حقوقی، معیشتی، آموزشی و رهایشی)
- اطلاعدهی از روند دوسیههای مربوط قاچاق انسان و قاچاق مهاجران برای قربانیان.
- دادن اطمینان از حفظ و سلامتی خانوادههای قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران برای قربانیان.
- حفظ محرمیت قضایای قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران و دادن اطمینان به آنها.
- عدم تکلیف قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران به تحقیقات جنایی منحیث مظنونین و متهمین قضایا.
- احترام به خواست مشروع قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران.
مسئولان دفتر کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان با ابراز نگرانی از قاچاق انسان در کشور میگوید که تداوم جنگ، نقض حاکمیت قانون، موجودیت فرهنگ معافیت از مجازات، فقر و نبود کار از عوامل مهاجرت باشندگان غور و به دامافتادن آنان به چنگ قاچاقبران انسان است.
محمدبلال صدیقی، سخنگوی کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان میگوید که هنوز عدم آگاهی مردم و مرزبانان از قانون و خطرات مهاجرت سبب شده که مهاجرین با برخورد نادرستی روبهرو شوند. آقای صدیقی از دولت و نهادهای عدلی و قضایی میخواهد تا با قاچاقچیان انسان جداً برخورد کنند.
به گفتۀ مسئولان و مقامهای محلی غور با آن که آنان همواره در بارۀ خطرهای قاچاق انسان و قاچاق مهاجران آگاهیدهی کردهاند، اما هنوز جوانان بسیاری از این ولایت به دلایل مختلف از جمله بیکاری و فقر کشور را ترک میکنند.
در همین زمینه: