1357ییلی ثور آیی کودتاسی افغانستان خلقی اوچون قنچه اَیَنچلی و فاجعه‌لی عاقبت‌لرگه آلیب کیلیشی‌گه قره می، اوشبو سیاسی حادثه مملکت اوزبیک‌لری تقدیری اوچون اوزیگه خاص اهمیتگه ایگه. ثور کودتاسی افغانستان خلق دموکراتیک
حزبی‌نینگ حاکمیت‌گه ایریشیشی‌گه سبب بولدی. 1358 ییلی جدی آیی نینگ 6 – کونی اوشبو حزب‌نینگ پرچم قناتی حاکمیت تیپه‌سیگه کیلیشیدن سونگ دولت تامانیدن مملکت‌ده حیات کیچیره دیگن تورلی ایلت‌لر مدنی حیاتی ساحه سیده دقت اعتبار قره تیله باشله‌دی.
اوشبو یازووده اوشبو ییل‌لرده کابل بیلیم یورتی چارچوبه سیده تاسیس ایتیلگن اوزبیک تیلی و ادبیاتی بولیمی‌نینگ اوتمیشی و تقدیری اوستیده توختلماقچی من. 1362 ییلده کابل بیلیم یورتی دوکتور اسدالله حبیب تامانیدن باشقریلگن، اوزبیکستانلیک پروفیسور عبدالظهور عبدالعزیز اوف کابل بیلیم یورتی باشلیغی‌نینگ مصلحتچی‌سی صفتیده خذمت قیلگن. در واقع سابق شوروی مصلحتچی‌لری‌نینگ حکومت‌ده چیکسیز صلاحیت‌گه ایگه بولگن لیک‌لری باعث پروفیسور عبدالظهور کابل بیلیم یورتی ادبیات فاکولته‌سی‌ده اوزبیک تیلی و ادبیاتی آچیلیشی باره‌سیده‌گی فکر نی و تکلیف‌نی آلغه سورگن بیرینچی کیشیلردن بولگن.
اونینگ تشبثی بیلن اوشبو دیپارتمنت فعالیت‌گه باشله‌گن. باشلنیش‌ده مذکور بولیم تورلی مشکل‌لر بیلن یوز مه – یوز بولگن. کیره‌ک‌لی درسلیک‌لر یوق لیگی، اوزبیک تیلی و ادبیاتی بوییچه مَلَکه‌لی استادلر یوق‌لیگی و یا آزلیگی اساسی مشکل‌لردن سنلگن. بیرینچی ییلی 22 کیشی اوزبیک محصل‌لر اوشبو بولیم‌گه اوقیش‌گه کیرگن‌لر. حاضرگی کونده اولرنینگ بیر قسمی شمال ولایت‌لری بیلیم یورت‌لری همده معلم‌لرنی ییتیشتیرووچی موسسه‌لر قاشیده فعالیت آلیب باره دیگن اوزبیک تیلی و ادبیاتی بولیم‌لریده استاد اوله راق خذمت قیلیب کیلماقده لر.
استاد تاشقین بهایی، استادسید نورالله امینیار، استاد محمد کاظم امینی، استاد عبدالبصیر مقیمی انه شولر جم‌ه سیدن دیر لر. اوشنده کابل بیلیم یورتیده درس بیره دیگن اوزبیک و تورکمن استادلردن ایریملری بو بولیم‌ده درس بیره باشله‌گن‌لر. ایکینچی ییلده اوزبیکستانلیک استادلر جمله‌دن رحمتلی طلعت رستمزاده، لاله‌خان غنییویچ کریم اوه و محکم اوف‌لر کابل بیلیم یورتی بیلن تاشکینت دولت بیلیم یورتی اورته‌سیده امضالنگن همکارلیک شرطنامه اساسیده کابل‌گه کیلیب اوشبو دیپارتمنت محصل‌لری‌گه درس بیرگن‌لر. 1371 ییلی ثور آییده افغانستان خلق دموکراتیک حزبی‌نینگ سونگی نماینده‌سی داکتر نجیب الله حاکمیتدن چیتله تیلگونگه قَدَر اوشبو دیپارتمنت فعالیت آلیب بارگن.
اوشبو ییل‌نینگ اوزیده کابل شهری‌ده جهادچی گروهلر اورته‌سیده حاکمیت اوستیده باشلنگن قانلی توقنه‌شوولر عاقبتیده کابلده تعلیم و تحصیل تیزیمی‌گه برهم بیرلگن ایدی. اوزبیک تیلی و ادبیاتی بولیمی‌نینگ استادلری همده محصل‌لری هم ناچار احوالده کابل‌نی ترک ایتیش لیککه مجبور بولگن ایدیلر. ایچکی نزاعلر باعث پایتخت کابل‌نی ترک ایتگن اوزبیک‌لر در واقع 1380 ییلی طالب‌لر حاکمیتی امریکا هجومی نتیجه‌سیده قوله تیلمه گونچه بو شهرگه قیتمه دیلر.
تورک تیلی دیپارتمنتی
طالب‌لر حاکمیتدن چیتله تیلیشیدن سونگ حامد کرزی باشچیلیگیده ینگی دموکراتیک تیزیم مملکت‌نی باشقره باشله‌دی. 1382 ییلی حامد کرزی فرمانی اساسیده کابل بیلیم یورتیده تورک تیلی و ادبیاتی بولیمی راپه راسه 20 ییلدن سونگ اوزبیک تیلی و ادبیاتی دیپارتمنتی پایدیواری اوستیده قوریلدی. در حقیقت کرزی فرمانی کابل بیلیم یورتی ادبیات فاکولته‌سی چارچوبه سیده "تورکی تیل‌لر دیپارتمنتی" آچیلیشی باره‌سیده بولگن. بیراق ایریم سبب‌لرگه کوره تورکی تیل‌لر بولیملری اورنیده فقط تورک تیلی و ادبیاتی بولیمی آچیلدی. تورکیه دولتی‌نینگ کابلده‌گی ایلچی خانه‌سی اوشبو واقعه‌نی کته قیزیقیش بیلن قرشی آلدی. تورک تیلی و ادبیاتی‌دن درس بیریش اوچون تورکیه‌دن تورک استادلری کیله باشله دیلر.
اوشبو دیپارتمنت بناسی تورکیه دولتی یاردمی اساسیده قیته تیکلندی. در حقیقت تورکیه بو بولیم‌نی هر تامانلمه حمایت ایته باشله‌دی. مذکور بولیم‌نی بیتیریب چیققن‌لردن ایریملری گه تورکیه بیلیم یورتلریده ملکه آشیریشلری اوچون شرایط مهیا ایتیلدی. تورکیه‌نینگ مالیوی حمایتی اساسیده تورک تیلی و ادبیاتی بولیمی اوچون ایکی قبتلی مخصوص محتشم بنا هم قوریلدی. بو آره‌ده جنگ‌لر طفیلی فعالیتی توختب قالگن اوزبیک تیلی و ادبیاتی تقدیری هلی‌گچه موهوم لیگیچه قالماقده. کابل بیلیم یورتی‌نینگ ادبیات فاکولته سیده‌گی تورکی تیل‌لر دیپارتمنتی دایره‌سیده اوزبیک تیلی و ادبیاتی بولیمی‌نی قیته تیکلش اوچون اوزبیک ضیالی‌لر تامانیدن جدی اینتیلیش‌لر عمل‌گه آشیرلمه‌گنی باعث اوشبو دیپارتمنت قیته تیکلنمه‌گن
اوزبیک تیلی و ادبیاتی بولیمی قیته تیکلنیشی اهمیتی اوزبیک‌لر افغانستانده حیات کیچیره دیگن کوپ سانلی ایلت‌لر دن بیری سنه‌له‌دی. اوزبیک تیلی، سوزلاوچی‌لری سانی کوپلیگی جهتیدن مملکت‌ده سوزلشیله دیگن تیل‌لر آره‌سیده اوچینچی اورینده توره‌دی. کابل بیلیم یورتی تاریخی بیر بیلیم درگاه بولگنی اوچون هم اوز اهمیتی گه ایگه. کابل بیلیم یورتیده اوزبیک تیلی و ادبیاتی دیپارتمنتی‌نینگ تیکلنیشی رمزی و سمبولیک جهتدن مهم. اوشبو بولیم‌نی قیته تیکلش اوچون اوزبیک ضیالی‌لر، خلق وکیل‌لری تامانیدن جدی بیر حرکت باشلنیشی لازم. اوشبو حرکت‌نی حکومت‌نی ایکینچی مقامی گه ایگه‌لیک قیلیب تورگن جمهور رییس‌لیک مقامی نینگ بیرینچی اورین باسرلیک اداره‌سی تامانیدن حمایت ایتیلیشی لازم.
مذکور بولیم‌نی قیته تیکلش آرقلی افغانستان بویلب اوزبیک تیلی و ادبیاتی همده مدنی حیاتی‌نی رواجلنتیریش ساحه‌سیده قوشنی اوزبیکستان یاردملرینی جلب ایتیش اوچون زمینه یره تیله‌دی. باشقه ملت‌لر فرزندلری آره‌سیده اوزبیک تیلی‌نی اورگتیش اوچون قُلی فرصت‌لر وجود گه کیله‌دی. حاضرگی کونده شمال ولایت‌لریده فعالیت آلیب باره دیگن بیلیم یورت‌لری همده معلم‌لرنی ییتیشتیرووچی موسسه‌لرنینگ اوزبیک تیلی و ادبیاتی بولیم‌لریده تحصیل صفتی کوتیلگن درجه ده ایمس.
بونگه ایسه تورلی عامل‌لر جمله دن ییترلی درسلیک‌لر همده مَلَکه‌لی استادلر یوق لیگی سبب. مذکور بولیم‌لرده درس و تعلیم صفتی‌نی آشیریش قاله ویرسه مملکت‌ده اوزبیک تیلی و ادبیاتی‌نی رواجلنتیریش اوچون بیزنی اوزبیکستان‌نینگ یاردمیگه بولگن احتیاجیمیز کته. بیز اوزبیکستان بیلن مدنی همکارلیک‌لر عمل‌گه آشیریلگن حالده اونلب افغانستانلیک تیلشناس و ادبیاتشناس‌لرنی ییتیشتیریش باره‌سیده‌گی تصورلرنی حقیقت‌گه ایلنتیریش میسر بوله‌دی. اوشنده گینه بیلیم یورت‌لریمیزنینگ اوزبیک تیلی و ادبیاتی بولیم‌لریده حکم سوره دیگن موجود وضعیت‌نی اوزگرتیریش ممکن
