وزارت اقتصاد کشور امروز گزارش فعالیت‌های سالانۀ موسسات غیردولتی در 2015 را منتشر کرد. بر پایۀ این گزارش از مجموع 820.4 میلیون دالری که از سوی موسسات در کشور هزینه شده، 71 درصد آن (585.84 میلیون دالر) از سوی موسسات خارجی به مصرف رسیده است.
طبق آمار این گزارش مجموعاً 4135 پروژه در سراسر کشور در این سال اجرا شده که از این میان، 2598 آن موسسه‌های خارجی و باقی‌مانده (1537 پروژه) از سوی موسسه‌های داخلی عملی شده اند.
وزارت اقتصاد توزیع هزینۀ پروژه‌ها را در ولایت‌ها غیرمتوازن دانسته و می‌گوید که این تفاوت از یک میلیون تا حدود 284 میلیون دالر می‌رسد.
بر پایۀ این گزارش، ولایت‌های کابل، تخار، بدخشان، بامیان و ننگرهار بیشترین میزان هزینۀ موسسات غیردولتی را به خود اختصاص داده و این هزینه‌ها در ولایت‌های نورستان، نیمروز، فراه، میدان‌وردک و پکتیکا به پایین‌ترین سطح می‌رسد. مسؤولان در وزارت اقتصاد، علت این تفاوت را ناامنی در بیشتر ولایت‌ها عنوان می‌کنند.
گزارش موسسات غیردولتی 2015 حاکی از آن است که هزینۀ هر فرد در ولایت‌های بامیان، کابل، سمنگان، خوست و بدخشان از 39 تا 68 دالر می‌رسد. این رقم در ولایت‌های فاریاب، بلخ، دایکندی، کنر، ارزگان، ننگرهار، کندز، تخار، لوگر، بغلان، کندهار، هلمند، جوزجان، لغمان و زابل به 20 تا 30 دالر و در ولایت‌های بادغیس، هرات، کاپیسا، پروان، غور، پنجشیر، وردک، فراه، غزنی، نیمروز، سرپل، نورستان و پکتیا به 4 تا 20 دالر کاهش یافته است.
وزارت اقتصاد هدف از نشر این گزارش را واضح‌سازی فعالیت‌های توسعه‌یی در سال 1395 ـ 2015 خوانده که از سوی موسسات خارجی و داخلی اجرا شده اند.
این موسسات بیشتر در چهار بخش عمده، صحت، آموزش‌وپرورش، کشاورزی و خدمات اجتماعی سرمایه‌گذاری کرده اند.
صحت
در سال 1394، 677 پروژه در بخش صحت با هزینۀ 250.86 میلیون دالر (30.5 درصد از مجموع پول) عملی شده است. از این مقدار هزینه 56.88 درصد از سوی موسسات خارجی و 43 درصد از سوی موسسات داخلی به مصرف رسیده است. در بخش صحت نیز ولایت‌های کابل، کندز، کنر و هلمند در صدر و زابل، سمنگان، نیمروز و نیمروز در پایین جدول مصارف قرار دارند.
آموزش و پرورش
در سال گذشته، 569 پروژه در بخش آموزش و پرورش با هزینۀ 127.02 میلیون دالر (15.48 درصد از مجموع مصارف) مصرف شده است.
از مجموع پولی که صرف این پروژه‌ها شده 67.6 درصد از سوی موسسات خارجی و 324 درصد از سوی موسسات داخلی به مصرف رسیده است.
ولایت‌های کابل، فاریاب، هرات، بامیان و ننگرهار بیشترین هزینه را در این بخش داشته اند در حالی که در نورستان، ارزگان، زابل، دایکندی و نیمروز کمتر پولی در این بخش هزینه شده است.
کشاورزی، مالداری و آبیاری
353 پروژه در بخش کشاورزی، مالداری و آبیاری در سالی که گذشت با هزینۀ 51.8 میلیون دالر اجرا شده است که از این مقدار 6.31 درصد مختص به بخش کشاورزی است. از این میزان 75.57 درصد از سوی موسسات خارجی و 24.43 درصد از سوی موسسات داخلی هزینه شده است.
در این بخش کابل، بامیان، بادغیس و تخار با بیشترین رقم جذب هزینه در صدر فهرست و کنر، نورستان و نیمروز در پایین این فهرست با کمترین هزینه در این بخش قرار دارند.
خدمات اجتماعی
در بخش خدمات اجتماعی بیشتر از دیگر بخش‌ها پول هزینه شده است. در مجموع 2536 پروژه‌یی که در سال 2015 در این بخش اجرا شده 390.71 میلیون دالر هزینه شده که از این رقم 81.41 درصد از سوی موسسات خارجی و 18.59 درصد از سوی موسسات داخلی هزینه شده است.
در این بخش کابل، بدخشان، بلخ و ننگرهار در صدر ولایت‌های پر هزینه در این بخش قرار دارند در حالی که نورستان، ارزگان، پکتیکا، نیمروز، زابل و پنجشیر ولایت‌هایی اند که کمتر در این بخش سرمایه‌گذاری شده است.
در گزارش فعالیت‌های سالانه موسسات غیردولتی سال 1394، از پایین‌بودن سطح همکاری اداره‌ها و ارایۀ نتایج این نظارت و بررسی موسسات به وزارت تجارت، عدم گزارش‌دهی موسسات داخلی و خارجی به این وزارت، نامتوازن‌بودن هزینۀ این موسسات نسبت به ولایت‌ها و کمبود ارقام و معلومات در زمینۀ فعالیت‌های موسسات داخلی و خارجی به عنوان چالش‌های این وزارت در سال گذشته آمده است.
در پایان این گزارش 90 صفحه‌یی پیشنهاد شده تا قانون موسسات برای فراهم‌آوری زمینه‌های بهتر فعالیت تعدیل شود، سیستم مدیریت معلوماتی آنلاین موسسات تقویت شده و هماهنگی در روند پلان‌گذاری و متوازن‌سازی مصارف بهبود یابد. میکنانیسم هماهنگی امنیتی میان نهادهای امنیتی توانمند شده و همچنان از بخش‌های تخنیکی برای موسسات داخلی به خاطر توانمندی تخنیکی حمایت صورت گیرد.
