اعضای خانواده با ندای «زردی من از تو، سرخی تو از من» از روی آتش می‌پرند. همه خوش‌حال اند؛ زیرا با پریدن از روی آتش و گفتن این جملات، غم‌ها، بیماری‌ها و نگرانی‌های سال گذشته را به آتش می‌سپارند، تا سال نو را با خوشی و راحتی آغاز کنند.
دختران دم بخت که آرزوی ازدواج دارند نیز در کنار شادمانی دورِ آتش، کوزۀ آب را از بام خانه‌های‌شان به کوچه می‌اندازند و بدین وسیله، غم‌های سالی را که پشت سر گذاشته اند، به بیرون می‌اندازند و دل به خوشی‌های سال نو می‌بندند.
«چهارشنبه‌سوری» جشنی‌ست که در شام‌گاه آخرین چهارشنبه سال خورشیدی برگزار می‌شود. شام‌گاه این روز، خانواده‌ها با جمع‌آوری چوب و افروختن آتش، از روی آن می‌پرند.
خاکستر آتش این مراسم بدشگون دانسته می‌شود و به همین دلیل، فردای شب چهارشنبه‌سوری، خانمی این خاکستر را به آب روان یا زیر دیواری می‌اندازد و زمان بازگشتش، درِ منزل را می‌کوبد و به اهالی خانه می‌گوید که با خود خوشی و صفا آورده است.
با این‌حال، دیری‌ست تجلیل از رسم و رواج‌های کهن و نوروزی از افغانستان رخت بربسته و محدود به ولایت‌های غربی، به ویژه هرات، شده است؛ اما طی چندسال گذشته در کابل نیز شماری از جوانان و فرهیخته‌گان این مراسم کهن آریایی را تجلیل می‌کنند.
صدها تن، به شمول بانوان، دیروز (28 حوت/اسفند) در مراسمی که به همین مناسبت در انجمن خراسانیان افغانستان برگزار شده بود، اشتراک کردند.
مسؤولان انجمن خراسانیان می‌گویند، از چندین سال بدین‌سو از مراسم چهارشنبه‌سوری تجلیل می‌کنند و این مراسم با استقبال خوبی از سوی جوانان مواجه شده است.
بهزاد، یکی از اشتراک‌کننده‌گان این مراسم می‌گوید، چهارشنبه‌سوری از جملۀ آیین‌های زرتشتی است؛ اما آنان از این مراسم نه برای جشن زرتشتی، بل‌که برای خوش‌حالی‌شان تجلیل می‌کنند.
بهزاد می‌افزاید، می‌خواهد با اشتراک در این‌گونه مراسم، جشن‌های باستانی و کهن خویش را زنده نگه‌دارد.
حبیب نظری، یکی دیگر از اشتراک‌کننده‌گان برنامۀ چهارشنبه‌سوری در کابل می‌گوید، با پریدن از روی آتش، انرژی مثبت گرفته و انرژی منفی‌اش را به آتش می‌سپارد.
سوسن بهبودزاده، کارشناس اجتماعی می‌گوید، در مراسم چهارشنبه‌سوری به اشتراک‌کننده‌گان کارت دعوت فرستاده می‌شود و این مراسم با پای‌کوبی و خوش‌حالی تا نیمه‌های شب ادامه می‌یابد.
بهبودزاده می‌افزاید، تجلیل از چهارشنبه‌سوری در حوزۀ زبان فارسی (افغانستان، تاجیکستان، ایران) بیش‌تر رواج داشته است.
برای آرزو حقیقی، یکی از باشنده‌گان هرات نیز، تجلیل از نوروز و چهارشنبه‌سوری خوش‌آیند است. او می‌گوید، در این مراسم با دوستانش آتش‌بازی می‌کند و آمدن سال نو را به فال نیک می‌گیرد.
بانو حقیقی می‌گوید، علاوه بر این‌که از چهارشنبه‌سوری تجلیل می‌کند، مراسم «سیزده‌بدر» را نیز جشن می‌گیرد.
این جشن، سیزده روز پس از نوروز، با اشتراک خانواده‌ها برگزار می‌شود و دختران جوان برای این‌که در سال آینده ازدواج کنند، به سیاحت می‌روند و سبزه‌ها را زیر پا می‌کنند.
طالبان؛ دشمنان شادی مردم
تجلیل از چهارشنبه‌سوری و دیگر جشن‌های نوروزی که تاریخ 3 هزارساله دارند، برای نخستین‌بار توسط طالبان ممنوع شد.
طالبان در دوران حاکمیت‌شان رسم و رواج‌های نوروزی، به ویژه چهارشنبه‌سوری، را در مناطق تحت تسلط‌‌شان حرام قرار دادند.
آن‌ها برگزار‌کننده‌گان جشن چهارشنبه‌سوری را کافر خطاب می‌کردند و به منظور ممانعت از این جشن‌ها، سال‌نامۀ هجری قمری را جا‌گزین سال‌نامۀ خورشیدی کردند، تا دیگر «حمل/فروردین» ماه نخست سال نباشد.
با این‌که طالبان تلاش‌های بسیاری برای ریشه‌کن‌کردن جشن‌های نوروزی و چهارشنبه‌سوری کردند؛ ولی پس از شکست آنان و برقراری امنیت نسبی در افغانستان، این جشن‌ها دوباره احیا شدند.
اما هنوز هم چالش‌هایی فراراه تجلیل از جشن‌های نوروزی، به ویژه چهارشنبه‌سوری، وجود دارند؛ زیرا پس از شکست طالبان، ملاهای افغانستان، وارثانِ ایدیولوژی نوروزستیز طالبان شدند.
بانو سوسن بهبودزاده می‌گوید که تاریخ چهارشنبه‌سوری به زمان زرتشت (پیامبری آریایی که حدود سه هزار سال قبل مردم را به یک‌تاپرستی دعوت می‌کرد) برمی‌گردد و دارای قدامت چندین هزارساله در حوزۀ زبان فارسی‌ست.
حدود سه هزارسال پیش، در حوزۀ زبان فارسی، هر سال به 12 ماه و هر ماه به 30 روز تقسیم شده بود که هر کدام از این 30 روز، نام ویژه‌یی داشت. پس از ورود اسلام به این حوزه، بخش‌بندی هفته نیز به آن اضافه شد و در پایان هر ماه، روزی را جشن می‌گرفتند و پای‌کوبی می‌کردند و این جشن‌ها را «سور» می‌نامیدند.
جشن‌های نوروزی؛ بهانه‌یی برای خوش‌حالی
چهارشنبه‌سوری، آغازین مراسم برای استقبال از سال نو است. چندی پس از این مراسم، در نخستین روز سال جدید، شهروندان لباس جدید می‌پوشند.
برخی از خانواده‌ها سفرۀ «هفت سین» آماده می‌کنند و در این سفره، سبزه نماد خرمی، سرکه نماد شادی، سمنک نماد خیر و برکت، سیب نماد مهر، سیر به حیث نگهبان سفره، سنجد، سپند و سماق شامل اند. همۀ اعضای خانواده دور هم جمع می‌شوند و منتظر گذشتن آخرین ثانیه‌های سال اند.
جوانان نیز فرارسیدن سال نو را به جشن می‌گیرند و آن‌هایی که نامزد دارند، برای همسران آیندۀ‌‌شان هدیۀ نوروزی می‌برند.
آرام‌گاه منسوب به حضرت علی در بلخ که یکی از زیارت‌گاه‌های مهم افغانستان است، هر سال میزبان برگزاری جشن سال نو، «مِیلۀ نوروز» یا «میلۀ گل سرخ»، است. مهم‌ترین بخشِ آیین سال نو در بین ساکنان این منطقه، مراسم برافراشتن علَمِ منسوب به حضرت علی (ژندۀ سخی) است.
این در حالی‌ست که برخی از ملاهای نوروزستیز، همواره در مقابل این جشن‌ها واقع می‌شوند. آنان می‌گویند، چهارشنبه‌سوری مراسمی برای گسترش آتش‌پرستی‌ست و مسلمانان در یک‌سال فقط دو جشن دارند: عید فطر و عید اضحی.
در شرایطی که مردم افغانستان از جنگ و ناامنی رنج می‌برند، تلاش می‌کنند تا از هر فرصتی برای تفریح و شادمانی استفاده کنند.
مردم افغانستان نوروز را به چشم بزرگ‌ترین جشن مردمی و باستانی خود می‌نگرند و بدون در نظرگرفتن چالش‌های موجود در زندگی‌شان، تلاش می‌کنند از این فرصت برای سپری‌کردن روزهای این روزهای خجسته، بهترین استفاده را ببرند.
