۱۳۹۷ لمریز کال د افغانانو لپاره یو له ستونزو ډکد کال و؛ ځکه کومې سیاسي او ټولنیزې پېښې چې په دغه کال کې رامنځته شوي، د خلکو پر ژوند یې مستقیم اغېز کړی دی.
ټاکنیزې لانجې او د سولې په پروسه کې ابهام په ۱۳۹۷ کال کې تر ټولو مهمې ټولنیزې پېښې دي. مدني فعالان، خبریالان او عام افغانان د دې لپاره چې د سولې په روانو خبرو اترو کې مستقیم رول نهلري، اندېښمن دي؛ ځکه دقیقاً روښانه نهده چې د سولې له هوکړې وروسته به څه ډول حکومت جوړېږي.
دوی وايي، د تېرو ۱۸ کلونو لاستهراوړنې باید د سولې خبرو اترو قرباني نهشي او طالبان باید له افغان حکومت او خلکو سره مخامخ خبرې وکړي.
د خبریالانو د بنسټونو فدراسیون غړې شفیقه حبیبي وايي، له نیمې پېړې ډېر عمر یې په مدني او رسنیو فعالیتونو کې تېر کړی او نه غواړي چې لاستهراوړنې یې د نورو د موخو قرباني شي. مېرمن حبیبي وايي، د سولې په خبرو اترو کې ابهام ښيي چې د بیان ازادي په یاده پروسه کې لومړیتوب نه دی.
بله موضوع چې د خلکو د اندېښنې لامل شوې، د ولسي جرګې په ټاکنو کې د روڼتیا نه موجودیت دی. وروستۍ ټاکنې دومره له ستونزو ډکې وې چې د ټاکنو پر ملي پروسه یې د خلکو باور ته زیان واړوه او په ډېر احتمال چې د ګوتو په شمېر خلک به له دې وروسته په ټاکنو کې ګډون وکړي.
مدني فعال بسمالله رنجبر وايي، د ولسي جرګې په ټاکنو کې شویو سترو درغلیو ته په پام، خلک پر ټاکنو چې د ولسواکۍ اصلي هسته جوړوي، بېباوره شوي دي.
ښځې او تاوتریخوالی
د بشر حقونو خپلواک کمېسیون او مدني ټولنې شمېرې ښيي چې په ۱۳۹۷ کال کې د ښځو پر وړاندې تاوتریخوالی ډېر شوی دی.
د بشر حقونو کمېسیون د راپور له مخې، د کورني تاوتریخوالي له کبله له کوره د ښځو د تېښتې پېښې ډېرې شوي او په تېرو څلورو کلونو کې د هېواد په کچه پر ښځو د تېري ۹۲۰ قضیې ثبت شوې دي.
دغه راز د مدني ټولنې د مجتمع څېړنې هم ښيي چې نږدې ۸۰ سلنه خلک له خپلو ښځو سره تاوتریخوالی کوي.
د افغانستان په فوټبال فدراسیون کې جنسي ځورونه
بله موضوع چې په ۱۳۹۷ کال کې خبر جوړونکې شوه او د نړیوالو بنسټونو، په ځانګړې توګه د فوټبال نړیوال فدراسیون غبرګون یې راوپاروه، هغه تورونه وو چې د فوټبال فدراسیون پر رییس او درې غړیو ولګېدل.
د فوټبال ملي لوبډلې یو شمېر پخوانۍ ښځینه غړې له رسنیو سره په خبرو کې ادعا وکړه چې د فدراسیون رییس او درې غړیو له هغوی سره ناوړه جنسي ګټه اخېستې ده. د فوټبال نړیوال فدراسیون یا فیفا هم د یادو ادعاوو په غبرګون کې د فوټبال فدراسیون رییس د فوټبال په اړوندو فعالیتونو کې له ګډون نه بېبرخې کړ.
یوه ښځه په ملګرو ملتونو کې د افغانستان استازې
ښځو په ۱۳۹۷ کال کې د پام وړ لاستهراوړنې لرلې دي چې له ډلې یې د لوموړي ځل لپاره په ملګرو ملتونو کې د افغانستان د دایمي استازې په توګه د عادلې راز ټاکل دي. په دغه کال کې په سیاسي برخه کې د ښځو حضور ډېر شوی دی او څو ښځې د وزارتونو د مرستیالانو په توګه ټاکل شوي او دغه راز د ښځینه سفیرانو شمېر هم ډېر شوی دی.
شپږکلنه مهسا او د وحشت اوج
د ۱۳۹۷ کال وروستۍ ورځې هم له تاوتریخوالي ډکو پېښو لرې نه وې.
نږدې دوه اوونۍ وړاندې دوو انسان تښتوونکیو د مهسا په نوم ۶ کلنه نجلۍ د کابل ښار له ۳۱۵ سیمې نه وتښتوله او وروسته یې ووژله چې ګڼ غبرګونونه یې را وپارول؛ افغانانو د مهسا د قاتلانو د اعدام غوښتنه وکړه.
لویې څارنوالي د یادو غبرګونونو په ځواب کې ویلي چې د مهسا د وژلو دوسیه دقیقو څېړنو ته اړتیا لري او پایلې به یې له خلکو سره شریکې کړي.
