د عامې روغتیا وزارت چارواکي وايي، د سرطاني ناروغیو له امله د مړینې کچه په افغانستان کې ډيره لوړه ده.
د دوی د معلوماتو له مخې د تیو یا سیني سرطان ناروغي ساري نه ده، خو بیا هم په نړیواله کچه د دې ناروغي درملنې ته لومړیتوب ورکول کیږي.
د عامې روغتیا وزیر ډاکتر فیروز الدین فیروز وایي، چې لا هم خلک د درملنې په اړه عامه پوهاوي نشتوالي، په سبب له سرطاني ناروغیو کړیږي.
ښاغلي فیزو دغه مطلب د یکشنبې په ورځ ( اکټوبر۲۳مه) کابل کې" د تیو سرطان ناروغۍ په اړه عامه پوهاوي" ترسرلیک لاندې جوړې شوې غونډې ته څرګند کړ.
فیروز زیاته کړه، هرکال په افغانستان کې ۲۰ زره کسان پر سرطاني ناروغیو اخته کیږي>
هغه وویل: "په هېواد کې هر کال شاوخوا ۲۰ زره کسان پر دې ناروغۍ اخته کیږي چې له دې ډلې ۳۵۰۰ د تیو سرطان دی چې د ۱۷۰۰ ښځینه پرې مري."
د عامې روغتیا وزیر وايي، چاغوالی، فزیکي فعالیت نه کول، د شرابو څښل او په کم عمر کې د ښځو اومیندواره کېدل پر سرطاني ناروغیو د اخته کېدو لاملونه دي.
په دې اړه د ولسي جرګې غړې او د سرطان ناروغۍ پر ضد مبارزې بنسټ مشرې شینکۍ کړوخيل وايي، د زیات عمر لرونکې میرمنې باید په میاشت کې یو ځل خپل تي معاینه کړي.
کړوخیل زیاته کړه، په تیو کې بدلون او د شېدو په نشتوالي کې د سینو سرونو لویوالي پرمهال میرمنې باید ډاکتر ته مراجعه وکړي.
د مالوماتو له مخې په نړیواله کچه د سرطاني ناروغۍ له امله په هره دقيقه کې ۱۴ کسان مري.
ویل شوي تر ۲۰۳۰ زیږ دیز کال پورې به د سرطاني ناروغیو ۷۰ سلنه مړینه په وروسته پاتې هېوادو کې وي.
افغان چارواکي وایي د تیو سرطان ناروغۍ درملنې په موخه ۱۱ ډاکتران د زده کړو له پاره بهر ته استول شوي دي.
عامې روغتیا وزارت وايي، چې د ایټالیا په همکارۍ د هرات په حوزوي روغون کې هم د سرطاني ناروغیو تشخیص مرکز جوړ کړی چې تراوسه يې د سرطان ناروغۍ۳۰۰ پیښې تشخیص کړې دي.
له نن څخه ۶۰ کاله وړاندې د کابل په علي آباد روغتون کې د سرطاني ناروغیو تشخیص مرکز جوړ شوی و چې د تنظیمي جګړو له امله دغه مرکز وران شو، خو په ۲۰۱۱ م ز کال دغه مرکز بېرته ورغاول شو.
