هرچند وسواس در انجام اصول شرعی در ماه رمضان دغدغۀ هر روزه‌دار است، اما تعیین زمان عید در کشور به کلاف سردرگرمی می‌ماند که سرنخش صرفاً به دست شماری‌ست. بعید به نظر می‌رسد که متشرعین مسؤول گره از زلف یار بگشایند. بدون شک این اختلاف نظر در تعیین زمان عید بر اساس دیدگاه فقهی و شرعی‌ست و دادگاه عالی دولت افغانستان از گذشته ها بدین‌سو از کشور عربستان تبعیت می‌کند؛ این دیدگاه رسمی دولت است و شهروندان افغان ملزم به پیروی از آن می‌باشند.
اما از سوی دیگر احکام شرعی حق مشروع پیروان همه مذاهب رسمی در کشور است. صرف‌نظر از این حق مشروع، ما در شرایط کنونی سخت نیازمند وحدت نظر هستیم، به خصوص از سوی متشرعین همه مذاهب. از سوی دیگر هر‌گونه اختلاف دیدگاه –حتا شرعی- در میان متشرعین شیعه و سنی بهانه‌یی به دست گروه‌هایی چون داعش و طالبان می‌دهد. به جز از ایران، ترکیه، مراکش، مالزی و چند کشور اسلامی دیگر اکثر کشورهای اسلامی از عربستان سعودی، ترکیه و ایران پیروی می‌کنند.
در کل دو رویکرد برای اعلام هلال وجود دارد؛ رویت به کمک ابزار اپتیکی مانند دوربین و تلسکوپ و محاسبۀ سن ماه. اکثر کشورها اکنون تعیین سن ماه را معیار درست و موثر و دقیق می‌دانند، زیرا رویت همیشه بعد از غروب صورت می‌گیرد که عواملی چون افق ابری، مدت زمان کوتاه برای توقف ماه قبل از غروب و فاصلۀ ماه از خورشید، رویت هلال را در شامگاه روز اول ماه‌های قمری بسیار مشکل و حتا غیرممکن می‌کند. حتا برای رویت هلال، در کشورهای رویت‌کننده یک کمیتۀ استهلال وجود دارد و رویت هلال در افق یک شهر با فاصلۀ بیش از 50 کیلومتر از نظر شرعی فاقد اعتبار است.
همین اکنون- ساعت 2:30 ظهر امروز (شنبه 3 سرطان/تیر)- بیش از 5 ساعت از ماه شوال گذشته است؛ زیرا ماه با گذشت هر ساعت به اندازۀ نیم درجه از خورشید در آسمان فاصله می‌گیرد.
اما به عنوان یک اخترشناس که در این مورد تخصص دارم و بارها با رویت‌گران سابقه‌دار کشورهای دیگر صحبت‌هایی پیرامون این موضوع داشته‌ام، بهترین روش برای تعیین هلال، محاسبۀ سن ماه از لحظۀ تولد آن است.
به طور مشخص باید گفت، همین اکنون- ساعت 2 ظهر امروز (شنبه 3 سرطان/تیر)- بیش از 5 ساعت از ماه شوال گذشته است؛ زیرا ماه با گذشت هر ساعت به اندازۀ نیم درجه از خورشید در آسمان فاصله می‌گیرد. (با گذشت 24 ساعت 12 درجۀ فاصلۀ دوری)
بر اساس حد دانژون -دانشمند فرانسه‌یی که حد لازم برای رویت هلال را تعیین کرده- هلال با فاصلۀ 7 درجه از خورشید قابل رویت است. بنابرین فردا بعد از غروب آفتاب ماه و خورشید بیش از 20 درجه از هم فاصله دارند و به خوبی به صورت یک هلال برجستۀ تازه متولد‌شده دیده خواهند شد.
در همین زمینه
