تدروس گیبریسویس، رئیس سازمان بهداشت جهانی میگوید: پیام سادۀ ما به کشورهای جهان این است که آزمایش و آزمایش کنید. او این سخنان را ماه گذشته در یک نشست خبری که بهمنظور مبارزه علیه بیماری کرونا در شهر جینوای سویس برگزار شده بود، اظهار داشت.
متخصصان بهداشت نیز در پشتیبانی از سخنان رئیس سازمان بهداشت جهانی میگویند که بهترین راه مبارزه با این بیماری و جلوگیری از شیوع گسترده نظیر آنچه در ایتالیا و اسپانیا اتفاق افتاد، مسطح کردن منحنی انتقال است.
تدروس و دیگر متخصصان بهداشتی به این عقیده اند که آزمایشهای گستردۀ بیماری کوید – 19 منجر به تجرید افراد مبتلا شده و کمک میکند تا افرادی را که با مبتلایان در تماس بودهاند، شناسایی شود تا به این ترتیب بتوان روند انتقال این بیماری را محدود کرد.
آزمایشها چهگونه انجام میشود و چهگونه ما را در امر کنترل این بیماری کمک میکند؟ در این مطلب روشهای آزمایش ویروس کرونا توضیح داده شده است.
آزمایش ان.ای.ای.تی (NAAT)
آزمایشی که از سوی سازمان بهداشت جهانی بیشتر از همه توصیه شده است، آزمایش تقویت نیکلئک اسید یا Nucleic Acid Amplification Test است. این آزمایش بیماری سارس را عامل بیماری کوید – 19 شناسایی میکند. در این نوع آزمایش نمونهها با استفاده از شیوۀ زدودن نازو فرنکس از گلو جمعآوری میشود و این نمونهها مخلوطی از مخاط/بلغم و بزاق یا آب دهن است. سپس این نمونهها به یک آزمایشگاه ویژه سپرده میشود و با استفاده از روش واکنش زنجیرهیی پلیمراز برای شناسایی ویروس سارس آزمایش میشود. از این روش برای شناسایی مادۀ ژنیتیکی خاص بیماریزا نیز استفاده میشود.
آنا والد، رئیس بخش بیماریهای ساری و حساسیت دانشگاه واشنگتن میگوید که روش آزمایش NAAT که در آزمایشگاههای معتبر انجام میشود، از اعتبار بالایی برخوردار است و به همین دلیل به اندازۀ کافی در دسترس نیست. روند این آزمایش 3 تا 4 ساعت زمان میبرد و در اکثر کشورها نتیجۀ آزمایش ظرف چند روز در اختیار بیماران قرار میگیرد.
آزمایش خونابهشناسی
این روش برای تشخیص انتیبادی در خونابه/ آب خون استفاده میشود. انتیبادیها پروتئینهایی اند که توسط سلولهای سفید خون برای مبارزه با پادتنهای خارجی تولید میشود. براساس بیانیۀ دانشگاه جان هاپکینز، خونآبه شامل آنتیبادیهایی با سازههای خاصی از پادتوژنها به نام پادتن است که سیستم امینی بدن آنها را به عنوان یک موجود خارجی شناخته و آنان را هدف قرار میدهد.
براساس یک تحقیقی که تاکنون منتشر نشده است، آزمایشهای خونابهیی کمک میکند تا نرخ سرایت بیماری را در یک جامعه تشخیص داده و میزان مرگومیر ناشی از بیماری را تعیین کنیم. در این تحقیق آمده است که با این روش میتوان کسانی را شناسی کرد که بدنشان در برابر بیماری سارس انتیبادی تولید کرده و میتوان از آنها به عنوان اهدا کنندگان این انتیبادی برای مبتلایان کوید – 19 استفاده کرد.
با این حال، برخی میگویند، برای کنترل کردن کوید 19 هنوز زود است که بگوییم این آزمایش موثر است. ولید جاوید، رئیس پیشگیری و کنترل بیماریهای مسری در موسسۀ ماونت سینای نیویارک میگوید، مشخص نیست که این آزمایش در این دوران ویژه توانایی تغییر بازی را داشته باشد. او میگوید، آزمایش خونابهیی در مورد ابتلای بیماری فردی که در گذشته مبتلا به بیماری شده باشد، اطلاعاتی ارایه میکند، اما در مورد کسانی که حالا به بیماری مبتلا میشوند اطلاعاتی ارایه نمیکند.
توسعۀ این نوع آزمایش در حال حاضر برای تولید نوع تجاری و غیرتجاری آن جریان دارد و تنها کشورهای انگشتشماری نظیر چین و سنگاپور از این آزمایش برای تشخیص ویروس کرونا استفاده میکنند.
سازمان غذا و داروی آمریکا روز 2 اپریل مجوز استفاده از این آزمایش را به شرکت سیلیس صادر کرد. این شرکت مدعی است که با استفادۀ از این روش و آزمایش میتواند ظرف 15 دقیقه ابتلا به بیماری کوید 19 را تشخیص دهد.
چه کسانی آزمایش خواهند شد؟
اولویت آزمایش تشخیص ویروس کرونا در اکثر کشورهای جهان به کهنسالان بالای 65 سال و کسانی که به شدت بیمار اند، اختصاص داده شده است. در کشورهای مانند آمریکا، به دلیل کمبود کیتهای آزمایشی، کسانی که به بیماری نوع خفیف کرونا مبتلا شده باشند، آزمایش نمیشوند. براساس توصیۀ سازمان بهداشت جهانی اگر نتیجۀ آزمایش یک فرد به کوید 19 مثبت باشد، باید کسانی که این فرد در دو روز گذشته با آنان در تماس بودهاند در صورت ظهور علایم نیز باید مورد آزمایش قرار بگیرند.
آزمایشها در کجا انجام میشود؟
در اکثر کشورهای جهان آزمایش ویروس کرونا در آزمایشگاههای تخصصی و مکانهای نظیر شفاخانهها و درمانگاهها انجام میشود. با این حال، شماری از کشورها نظیر، آلمان، کانادا، امارات متحد عربی و کوریای جنوبی مراکز آزمایش خارج از شفاخانهها و درمانگاهها را ایجاد کردهاند.
در بسیاری از شهرهای کوریای جنوبی، آزمایشهای کنار جادهیی انجام میشود که این موضوع در کنار کاهش خطر ابتلا، زمان آزمایش را نیز به یک-سوم کاهش میدهد. تمام روند آزمایش با این شیوه حدود 10 دقیقه زمان میبرد.
چند شرکت آمریکایی مدعی اند که کیتهای نوع خانهگی آزمایش کرونا را ساخته اند، با این حال، سازمان غذا و داروی آمریکا تأکید کرده است که به چنین کیتهای مجوز نداده است.
محققان بنگلادیشی نیز کیتهای آزمایشی را تهیه کردهاند که میتواند ظرف 15 دقیقه ویروس سارس را شناسایی کند. این کیتها حدود 3 دالر قیمت دارد و دولت بنگلادیش نیز آن را تأیید کرده است. پژوهشگران سنگالی در اواخر ماه مارچ اعلام کردند که آنان کیتهای خانهگی را برای تشخیص بیماری کرونا ساخته اند که حدود 1 دالر قیمت دارد.
عبدوه شرکاوی، متخصص بیماریهای ساری در دانشگاه ترنتو میگوید که کیتهای خانهگی گسترۀ آزمایش را بالا میبرد، اما نسبت به آزمایشی که در آزمایشگاه انجام میشود، موثریت کمتری دارد.
آیا آزمایشهای گسترده عملی است؟
آلمان و کوریای جنوبی به دلیل آزمایشهای گستردۀ ویروس کرونا مورد تحسین قرار گرفته اند. گفته میشود این کشورها قادر اند در یک هفته 500 هزار تن را آزمایش کنند. با این حال، آزمایشهای گسترده برای کشورهای با درآمد متوسط و کم امکانپذیر نیست.
مایا لیسوسکی، عضو دانشگاه کیپتاون آفریقای جنوبی میگوید، دلیل اینکه کشورهای با درآمد متوسط و کم در کنار مشکلات مالی با بیماریهای دیگری نیز دست و پنجه نرم میکنند، آزمایشهای گسترده در این کشورها مانع درمان بیماریهای دیگر میشود. او در مورد کشور خودش میگوید که آفریقای جنوبی یک کشور پنهاور است و به دلیل مشکلات لجستیکی دسترسی به مناطق دور دست برای آزمایش کرونا ندارد.