هفتۀ گذشته، رییس و فرمانده نیروهای مرزی میدان هوایی کابل از سوی رییس جمهور برکنار شدند. دلیل این برکناری «غفلت وظیفهیی» خوانده شده است. رییس جمهور پس از دریافت گزارش کمیسیون بررسی وضعیت میدان هوایی کابل، این تصمیم را اتخاذ کرده است.
شاید اگر این اتفاق در کشورهای دیگر میافتاد، خبر چندان مهمی تلقی نمیشد. گو این که در همان کشورها کمتر اتفاق میافتد که رییسجمهور در مسألهیی همچون ریاستِ یک میدان هوایی مداخله کند و معمولاً چنین اموری برعهدۀ وزیران و مدیران مربوطه گذاشته میشود. از قرار معلوم، در این باره نیز حرفی باقی نمیماند جز این که کشور ما شرایط خاص خودش را دارد و مقایسۀ رویدادهایی آن با نمونههای مشابه در کشورهای دیگر، نهتنها به نتایج خوشایندی نمیرسد، که چندان فایدهیی هم ندارد؛ چرا که پیشاپیش مشخص است ما کجا ایستادهایم و چه راه طولانییی در پیش داریم.
در این میان، نکتهیی هست که نمیتوان آن را فروگذاشت و آن مسألۀ نارضایتی رییسجمهور از مدیریت و برخورد کارمندان میدان هوایی کابل با مسافران است. اینکه آقای غنی به نحوۀ برخورد کارمندان با مردم اهمیت میدهد، بسیار امیدوارکننده است. این همان چیزیست که مردم از همۀ مسؤولان انتظار دارند. کسی که در جایگاه مدیریتی قرار میگیرد، یا به عنوان کارمند در ادارهیی مشغول به کار میشود، وظیفه دارد پیش از هر چیز دیگر با مردم به دیدۀ احترام بنگرد؛ خود را در خدمت آنها ببیند و خواستههای آنها را در چارچوب قانون برآورده سازد؛ مسألهیی که در کشور ما کمتر به چشم میخورد و نهفقط مدیران، که حتا کارمندان نهادهای دولتی نیز خود را در جایگاهی بالاتر از مردم قرار میدهند و تصورشان این است که هر طور دلشان بخواهد، میتوانند عمل کنند و به کسی جز مافوق خود پاسخگو نیستند. ابراز نارضایتی رییسجمهور از چنین برخوردهایی در میدان هوایی کابل نشان میدهد دستکم بلندپایهترین مقامِ حکومتی در افغانستان به اصل مسأله واقف است و در مقام کتمان آن برنیامده است.
با این همه، این سوال مطرح است که آیا چنین برخوردهایی صرفاً در میدان هوایی کابل مشاهده میشود. برای پاسخ به این پرسش دیگر نیازی به تشکیل کمیسیون تازه نیست. با هر یک از شهروندان که صحبت کنید ـ اگر خودشان یکی از همین مدیران و کارمندان نباشند ـ میتوانند به موارد متعددی از برخوردهای نامناسب با مردم در نهادها و ادارههای دولتی اشاره کنند. بخشی از فساد اداری دامنگیر در افغانستان، اساساً به همین موضوع برمیگردد که مدیران و کارمندان، خود را به مردم پاسخگو نمیدانند و گاه تنها در ازای دریافت رشوت حاضر میشوند وظایف قانونی خود را انجام دهند.
از آقای غنی به دلیل توجهی که به نوع برخورد مدیران و کارمندان با مردم داشته است، باید سپاسگزار بود و امید داشت که دیگر مقامها و مسؤولان ارشد کشور نیز به همین اندازه به این مسأله توجه کنند؛ اما در عین حال باید به ایشان و همکارانشان در دولت وحدت ملی یادآور شد که برخوردهای نامناسب با مردم تنها به میدان هوایی کابل محدود نمیشود و در بیشتر ادارهها و نهادهای دولتی میتوان نمونههای متعددی از آن را مشاهده کرد. آیا رییسجمهور حاضر است در موارد دیگر نیز به همین اندازه قاطع تصمیمگیری کند؟ اگر پاسخ به این سوال مثبت باشد، میتوان امیدوار بود که گام نخست در امر مبارزه با فساد اداری در افغانستان محکم برداشته شده است.