موجِ به زیرکشیدن پرچمهای سفید و به اهتراز درآمدن پرچمهای سیاه در مناطق آشوبزدۀ ولایتهای جنوبی و شرقی به راه افتاده است.
رسانههای بینالمللی ویدیوهای جلسۀ سربازگیری گروه داعش را در لوگر پخش کرده اند. گزارشهای رسیده از ولایت ننگرهار نیز حاکی از آنند که در روستاهای خوگیانی و کوهستانهای اطراف آن، پرچمهای سیاه دیده میشوند. فرمانده پولیس ولایت هلمند نیز تأیید میکند که گروه داعش در مناطق آشوبزدۀ آن ولایت فعال شده است.
مدتی پیش اعلام شد که پرندههای مرگ ایالات متحده، فرمانده داعش در ولایت هلمند را کشته اند. ظاهراً این شخص فرمانروای نامنهاد «خراسان» در تشکیلات ابوبکر البغدادی بوده است. گزارشهای جدید نشان میدهند که گروهِ سفاک البغدادی جای این فرمانده را پر کرده است. شخصی به نام عبدالرحیم مسلمدوست با برخی از تارنما(وبسایت)های انترنتی تماس گرفته و اعلام کرده که از سوی ابوبکر البغدادی به عنوان والی «خراسان» برگزیده شده است. گفته شده که مسلمدوست مدتی قاضی دادگاههای صحرایی طالبان پاکستانی بوده و پیش از آن، چندین سال را به عنوان زندانی در گوانتانامو سپری کرده است. در برخی از تارنماهای هوادار تندوران آمده است که مسلمدوست، سلفیمسلک است. ابوبکر البغدادی هم سلفی است.
اگرچه تا هنوز گزارشی از جنگ و رویارویی نظامی میان طالبان و داعش در افغانستان منتشر نشده؛ اما به نظر نمیرسد که این حالت پایدار باقی بماند. جنگ طالب و داعش در ساحت نظری در شبکههای اجتماعی و تارنماها جریان دارد.
حامیان ابوبکر البغدادی به طالبان طعنه میزنند که ملا عمر را تا کنون کسی ندیده است؛ اما امیر آنان در معرض دید است و نوارهای ویدیویی سخنرانیهایش در انترنت در دسترس اند. به نظر میرسد که این استدلال پیروان البغدادی، شبهۀ جدی در صفوف طالبان ایجاد کرده بود. به همین دلیل بود که تارنمای انترنتی طالبان، در یک اقدام بیپیشینه، زندهگینامۀ فشردۀ ملا عمر را منتشر کرد. در این زندهگینامه آمده است که صدها ملا در سال 1374 خورشیدی در قندهار جمع شدند و ملا عمر را به عنوان امیر برگزیدند. در زندهگینامۀ ملا عمر همچنان آمده است که هر یک از این 400 ملایی که به ملا عمر بیعت کردند، از نزدیک او را دیدند. این، پاسخی آشکار به هواداران داعش است که میگویند امیر طالبان را تا هنوز کسی ندیده است. طالبان با یادآوری از سال 1374، خواستند به هوادارانشان اطمینان دهند که رهبرشان را 400 ملای جامعالشرایط دیده اند.
اما به نظر میرسد که این اقدام طالبان هم نتوانسته جلو ریزش نیروهای طالبان را به سود داعش بگیرد. برخی از متحدان بیرونی طالبان، مدتها پیش به داعش بیعت کرده بودند. گروه طاهر یلداش که گفته میشود چند هزار فرد مسلح در اختیار دارد و هدفش گسترش جنگ به آسیای میانه است، قبلا به ابوبکر البغدادی اعلام بیعت کرده بود.
در برخی از تارنماهای مربوط به تندروان آمده که بسیاری از سردستههای گروه طاهر یلداش، خواستار گسترش دامنۀ جنگ به آسیای میانه هستند و داعش منابع لازم را برای تحقق این هدف در اختیارشان قرار میدهد.
طاهر یلداش پیش از این از متحدان نزدیک ملا عمر بود. ملا عمر در زمان حاکمیت طالبان طاهر یلداش را به عنوان فرمانده کل ستیزهجویان خارجی در افغانستان گماشته بود. افزون بر این، یلداش در تشکیلات القاعده امیر ماوراالنهر بود. طالبان از جنگجویان او به حیث سر باز در نبرد با نیروهای داخلی و بینالمللی استفاده میکردند. همچنان گروه طاهر یلداش برخی از حملههای تروریستی پرتلفات را نیز طراحی و اجرا کرده است. دوسال پیش این گروه به پایگاه گروه بازسازی ولایتی در پنجشیر حمله کرد که شماری از مردم بیگناه در آن حمله جان دادند. این گروه متهم به راهاندازی حملههای تروریستی در ولایتهای دیگر شمالی کشور نیز است.
اما به نظر میرسد که طالبان گروه او را در کشاندن دامنۀ جنگ به آسیای میانه کمک نکردند. اکنون گروه حرکت اسلامی ازبکستان برای داغکردن میدان نبرد در آسیای میانه، به داعش پیوسته است.
گزارشهای تأییدناشده میرسانند که خانوادههای شماری از جنگجویان گروه طاهر یلداش در بازداشت دولت افغانستان اند و این گروه 31 شهروند هزارهتبار کشور را که دوماه پیش ربوده شدند، در اختیار دارد.
آرایش جدید گروههای تندور در مناطق خارج از حاکمیت دولت، نشان میدهد که دیر یا زود، این مناطق شاهد یک جنگ دیگر خواهند بود. این جنگ را هواداران خلافت و امارت علیه یکدیگر راهاندازی خواهند کرد. از نظر طالبان، آنانی که زعامت ملا عمر را قبول ندارند، باغی اند و هوداران داعش هم با هر جریانی که به رهبرشان بیعت نکند، سر جنگ دارند.
حلقات بیرونییی که از انتقال ناامنی به آسیای میانه سود میبرند، تلاش خواهند کرد تا در جنگ احتمالی میان طالب و داعش، جانب دومی را بگیرند. این احتمال هم وجود دارد که استخبارات برخی از کشورها از طالبان در مبارزه با داعش حمایت کنند. برای برخی دیگر شاید نفسِ به جان هم انداختن طالب و داعش، هدفی استراتژیک باشد. به نظر میرسد که مناطق زیر کنترول طالبان، آبستن دگرگونیهای تازهیی اند. نیروهای امنیتی افغانستان باید همۀ این تحرکات را رصد کنند.