تاپی پروژه‌سی عمل‌گه آشیریلیشی و ترکمنستان گازی افغانستاندن پاکستان و هندگه انتقال بیریلیشی کوپینچه کیشی‌لر و افغانستان دولتچی‌لری اوچون حقیقی بیر رویا بولگن. ملی بیرلیک حکومتی تشکیل ایتیلگنی‌دن سونگ، تورت مملکت‌نینگ اوچره‌شوولری، پروژه‌نی بیرینچی بولیم‌لری آچیلیشی و ایش ترقیاتی توغریسیده ترقه‌تیلگن خبرلر تیزلیک بیلن یایین‌لندی. بیراق بو شاشیلینچ‌لر اهالی فکریده «ملی پروژه» نامی‌ده‌گی اصلاحی سوراقنی تازه‌لش‌گه سبب بولمه‌دی.
تاپی پروژه‌سی انچه مدت‌دن بویان اساسی سوراقلر بیلن روپه‌ره بولیب تورگن: نیمه اوچون حاضرگه‌قدر ترکمنستان گازی، نفت تازه‌لاوچی بولیم‌لر و قودوقلرنینگ آست قوریلمه لوله‌لری پاکستان و هند مملکت‌لریگه گاز ترقه‌تیش ایستگاه‌لریگچه قوریلمه‌گن؟
افغانستان خام گاز آله‌دیمی یا-ده تازه‌لنگن گاز؟ بو گازنی نیمه قیله‌دی؟ نیمه اوچون حاضرگچه پاکستان و هند مملکت‌لریدن افغانستان‌نینگ ترانزیت حقی‌نی قنچه‌لیگی معلوم بولمه‌گن؟ و نیمه اوچون بیریلگن سوزلرگه قرشی حاضرگچه گاز قوریلمه‌لری، تیمیر یول و برق ایشلب چیقاریب و ترقته‌دیگن استیشن‌لر قوریلمه‌گن؟
و سونگی سوراق بو دیر کیم، حاضرگی ترافیک قوشنی مملکت‌لرنینگ منفعت‌لری، بیر تاماندن روسیه و چین مملکتلری دیک اقتصادی کوچلر سایه‌سی آستیده بولیب و ترکمنستان اقتصادی کمه‌ییب و باشقه بیر تاماندن افغانستان سیاسی و امنیتی قیین‌چیلیک‌لری شدتله‌نیشی دیر، تاپی پروژه‌سی بیلبوردلرده چاپ ایتیلیب تبلیغ ایتیلگن موضوعلردن چیقیب و حقیقی رویاگه ییتیشیش‌گه یقین بولگن می؟
سلام‌وطندار بیان ایتیلگن سوراقلرنی توغری و دقیق بولگنینی تیکشیریش اوچون تاپی چیگل‌لیگی و سِر قالگن تامانلرینی آچیقلش اوچون بو پروژه گه دخیل منبع‌لر بیلن صحبت اوتکزگن و ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هندوستان نینگ اقتصادی علاقه‌سی توغریسیده دنیا رقم‌لری و سونگی معلوماتی‌دن نتیجه کوترگن.
شرطنامه تأریخی
شوروی قوله‌گنی‌دن سونگ، اورته آسیا جمهورلیک‌لری ایرکین‌لیک قولگه کیریتگنیدن کیین، امریکادن یونوکال و آرژانتین دن بریداس نفتی شرکت‌لری ترکمنستان گاز کانلری اوستیگه رقابت قیلگن‌لر. بو رقابت‌لر افغانستانده طالبان گروهی حاکم بولگنی سونگ، سُست بولدی و ترکمنستان دولتی یالغیزلیک‌ده بو پروژه‌نی آلغه آلیب باریشی توغریسیده قرار قیلدی. شو یوزه‌دن ترکمنستان رسمیلری نیچه مرته طالبان دولتی‌نینگ تشقی ایشلر وزیرلیگی رسمیلری بیلن اوچره‌شیب بحث اوتکزگن. بو آره‌ده یونوکال شرکتی بو پروژه‌نی قولگه کیریتیشی توغریسیده آمریکاهم سعی و حرکت قیلردی.
بیراق، تاپی ریجه‌سی پروژه‌گه اوزگریشی‌دن آلدین، قوراللی طالب‌لرنینگ حاکمیتی قوله‌دی و جناب حامد کرزی‌نینگ دولتی میلادی 2010- ییلده ترکمنستان باشکینتی عشق آباد ده تاپی پروژه‌سی توغریسیده‌گی شرطنامه گه قول قویدی. اوشبو دور ده Shell و Total شرکت‌لری‌نینگ آیاقلری هم سیکین سیکین بو قضیه گه آچیلدی و ترکمنستان تامانی گه تکلیف‌لر قیلدی. نفتی شرکت‌لر بیلن ترکمنستان بحثی ینه هم پروژه تقدیرینی چیگل قیلیب قویدی. میلادی 2015- ییلده تاپی ریجه‌سینی اجرایی باسقیچی جمهور رئیس غنی، ترکمنستان جمهور رئیسی قربان‌قلی بردی محمدوف، پاکستاننینگ سابق باش وزیری نواز شریف و هند جمهور رئیسی‌نینگ بیرینچی اورین باسری حامد انصاری تامانیدن رسمی شکلده باشلندی. میلادی 2016- ییلده قیته‌دن تورت مملکت رهبرلری ترکمنستان‌نینگ ماری شهریده اوچره‌شیب و تاپی پروژه‌سی تیزلیک‌ده عمل گه آشیریلیشی اوستیگه تأکید قیلگن‌لر. گاز لوله‌سینی قوریلیش ایشی میلادی 2018- ییل‌نینگ اداغیگچه یکونلنیب و فایده‌لنیش‌گه تاپشیریلیشی توغریسیده قرار قیلینگن ایدی؛ بیراق بیر مدت زمان اوتگنیدن سونگ، میلادی 2019- ییل‌نی اداغیگچه آرتده قالدی.
افغانستان توپراغیده ترکمنستان اویینی
میلادی 2011- ییل‌دن سونگ، ترکمنستان‌نینگ برقرارلیگی اقتصادی نقطه‌ای نظردن اونچه‌لیک یخشی ایمس ایدی. اوشبو مملکت‌نینگ ایچکی ناخالص محصولاتی 2016- ییلده 6 ییل ایلگریگه نسبتن قویی درجه‌ده توخته‌گن ایدی. میلادی 2011- ییلده 14.69% کورسته‌دی؛ عین حالده، میلادی 2016- ییل ایچکی ناخالص محصولات 6.2% گه کمه‌یگن. بو رقم ترکمنستان‌نینگ ایچکی ناخالص محصولاتی 6 ییلده 9% قویی توشگنینی کورسته‌دی.
ترتیب‌گه سالینگن جدول میلادی 2011- ییل‌دن 2016- ییل‌گچه ترکمنستان‌نینگ صنعت و سوداگرلیک ناخالص محصولاتی‌نینگ میزانی نیچه فایز بولگنینی کورسته‌دی.
عین حالده، ملی بیرلیک حکومتی‌ده ییریک منبع‌لردن بیری‌نینگ ایشانچی گه کوره، اوتگن ییل‌لر و شونینگدیک، میلادی 2015- ییل و تاپی پروژه‌سی دستلبکی باشله‌نیشیده بو پروژه یولگه قوییلیشی توغریسیده ترکمنستان قیزیقمس‌دی و بو توغریده هیچ قنده‌ی علاقه کورستمه‌گن.
باشقه تاماندن، 2010- ییلده ترکمنستان سالون ایچیده آسیا اویین‌لری میزبانلیک امنتیازینی قولگه کیریتدی و بو اویین‌لرنی 2017- ییلده یولگه قوییش‌گه قرار قیلدی. «ایرکین اروپا» رادیوسی‌نینگ گزارشی‌ده یازیلیشیچه، اوشبو اویین‌لر یولگه قوییلیشی توغریسیده آلینگن تیارگرلیک خرجتی 5 میلیارد دالرگه ییتیشگن. نیاز بولگن خرجت‌نی تأمین قیلیش اوچون عشق‌آباد آسیا بانکی و ایریم مملکت‌لردن قرض آله‌دی؛ شونینگدیک، بو خرجت‌نی هند و پاکستان گه گاز ساتیب جبران قیلیشی توغریسیده امید قیله‌دی. اویین‌لر نمایش‌گه قوییلگن بیرچاغیده، ترکمنستان ایسه قیش اویقوسیدن توریب و دنیا بازارلریده گاز بهاسی بیردیک قوله‌گنی‌نی سیزدی. گاز بهاسی قوله‌شی، او هم 75% صادراتی‌نی گاز تشکیل بیره‌دیگن بیر مملکت اوچون اقتصادی رکود حسابلنه‌دی. ترکمنستان 1991- ییلده ایرکین‌لیگی‌نی کسب ایتگن زمانیدن بویان حاضر یمان اقتصادی وضعیت گه دوچ کیلگن.
ITC تامانیدن بیریلگن رقم اساسیده، دنیا بوییچه ترکمنستان‌نینگ نفتی صادراتی‌نی ییل‌لیک بهاسی میلادی 2012- و 2016- ییل‌لر آره‌سیده منفی توقیز فایز ایکن. شونینگدیک، اوشبو تورت ییلده ترکمنستان محصولاتی‌نینگ صادراتی ییترلی شکلده قوله‌گن.
اوشبو مملکت اقتصادی رکودگه دوچ کیلگن شرایط‌ده، تیزلیک‌ده تاپی پروژه‌سی یولگه قوییلیشی‌دن باشقه هیچ بیر چاره قالمه‌گن. ایتیش کیره‌ک کیم، عشق‌آباد منطقه‌ده برق ایشلب چیقاره‌دیگن کوچلردن بیری صفتیده اوزینی مطرح قیلیب و روسیه بیلن چین‌نینگ تأثیریدن اوزینی چیقاریش اوچون کته بیر منطقه‌یی نمایش‌گه احتیاج ایدی.
ترکمنستان نیچه مرته بیل اوچینی توپراققه باسیب و پروژه یولگه قوییب، آسیا ترقیات بانکی گه باش اورگن؛ بیراق سابق قرضی بارلیگی اوچون، آسیا ترقیات بانکی، مذکور پروژه‌نی دستلبکی باسقیچی گه نیاز بولگن بیر میلیارد دالرلیک بودجه‌نی 700 میلیون دالرینی تول‌له‌دی و شو یوزه‌دن ترکمنستان‌نینگ اوقی تاش گه تیگدی.
عین حالده، کابل و عشق‌آباد آره‌سیده‌گی یاشیرین و آچیق کیلیشوولر اساسیده، میلادی 2017- ییل تاپی پروژه‌سی عملی شکلده اجرایی باسقیچ گه قوییلدی. افغانستان حکومتی اوچ مملکت‌نینگ باشلیغ‌لرینی چقیریب هرات شهریده تکرارسیز بیر مراسم یولگه قویدی.
اوندن نیچه وقت آلدین، تاپی پروژه‌سینی عمل گه آشیریش خصوصیده، اویغونلشتیرووچی قوشمه ییغینیده ترکمنستان‌نی ییریک نماینده‌سی حاجی‌اوف نینگ ایتیشیچه، ترکمنستان مذکور ریجه‌نی اجرایی باسقیچی گه تیگیشلی «امنیتی و مالی قیین‌چیلیک‌لرینی» برطرف قیلگن و اوز توپراغیده 170 کیلومتر گاز لوله‌سی قوریلیش ایشینی باشله‌گن.
بیراق، ییغین‌لر اوتکزیلیب، اهالی شاشیلینچ‌لری و میدیا سیس‌لری تینچ بولگنی‌دن سونگ، عشق‌آباد گاوصندوقی بوشه‌لیب و مالی حمایه‌سی بولمه‌گنی‌گه اساس، گاز لوله‌سی قوریلیش ایشینی قاغذ یوزیده توخته‌تیب و عملی شکلده هیچ بیر ایش قیلمه‌گی بیللی بولدی. شونده‌ی بیرحالده، ترکمنستان ایلچی‌خانه‌سی‌نینگ مسؤوللری، گاز لوله‌سینی قوریلیش ایشی نیمه اوچون باشلنمه‌دی دیگن سلام‌وطندارنینگ سوراغی گه جواب بو موضوع دن خبرسیزلیک بیلدیرگن‌لر. هیچ بیر دولت بو سوراققه جواب بیریش گه حاضر ایمس و گاز لوله‌سی قچان افغانستان توپراغیدن اوتیشی معلوم بولمه‌گن.
سرمایه یاتقزیش قیین‌چیلیگی و گاز بهاسی
حکومت تشکیلاتی‌ده منبع‌لردن بیری‌نینگ ایتیشیچه، تاپی خصوصی بیر پروژه دیر و آسیا ترقیات بانکی بو پروژه دن حمایت قیلمه‌یدی و یالغیز اونگه مصلحت بیریب و نظارت قیله‌دی. تاپی پروژه‌سی عمل‌گه آشیریلیشی اوچون 10 میلیارد امریکا دالری کیره‌ک و منبعنینگ ایشانچی گه کوره، کیچیک شرکت‌لر بو خرجت‌نی تول‌له آلمه‌یدی و Shell یا Total کبی شرکت‌لر سرمایه یاتقزیش‌لری کیره‌ک. بیراق، ترکمنستان بو شرکت‌لرگه گاز کانلرینی تیکشیریش گه رخصت بیرمه‌دی و شونینگدیک، بو شرکت‌لر تورت ییل‌لیک سوزلشوولریده ترکمنستان نی قانیقتیریش گه ناکام قالگن‌لر.
بو ایش‌نینگ دلیلی هم ترکمنستان رسمی‌لری‌نینگ یاشیرین ایشلری دیر. اولر، گاز کانلرینی حقیقی میزانی فاش ایتیلیشی‌دن قورقه‌دیلر. شِل نفتی شرکتی، ترکمنستان گازینی ذخیره‌سی دقیق شکلده تیکشیریلیشی‌نی ایسته‌گن و شرطنامه باغلنگنی‌دن سونگ، لوله تارتیش ایشینی ترکمنستاندن هندگچه ییتکزیش اوچون قصد قیلگن ایدی.
اوندن سونگ، تورت اعضا مملکت همکارلیگی بیلن تاپی لمتد گاز لوله‌سی شرکتی، قوریش، ملکیت و تاپی گاز لوله‌سی فعالیتی اوچون ایجاد ایتیلدی. تاپی لمتد گاز لوله‌سی شرکتی گه ترکمن گاز دولتی شرکت، افغان گاز تصدی، نیچه ملیت‌لیک شرکت ISGS و GAIL هندی‌لیک شرکت سهم‌دار بولگن‌لر.
افغانستان حکومتی‌نینگ ایتیشیچه، تورلی مطالعات و تورلی شرکت‌لر بیلن دیزان و قوریش باسقیچ‌لری قرارداد بوله‌دی. میلادی 2017- ییل، فبروری آیی‌ده اوشبو پروژه‌نینگ دیزاین قراردادی افغانستان توپراغیده TPCL و ILF انجنیرلیک خلق ارا شرکتی آره‌سیده امضاءلندی.
مهم مسله‌لردن ینه بیری ترکمنستاندن صادر ایتیله‌دیگن گاز بهاسی دیر.
سلام وطندارمنبع‌سی‌نینگ ایتیشیچه، گاز بهاسی تعیین ایتیلیشی توغریسیده، ینگی دهلی، اسلام آباد و کابل آره‌سیده کوپ ییغین‌لر بولیب اوتگن، بیراق برچه اعضالری حضوری بیلن، حاضرگچه هیچ بیر ییغین بولمه‌گن.
ترکمنستان گازی قویی بهابیلن هندگه تکیلف بولگن، بیراق بو گاز یوقاری بهابیلن عشق‌آباد تامانیدن کابل‌گه تکلیف ایتیلگن. شونینگدیک اسلام آبادگه تکلیف ایتیلگن بها کابل‌دن کم‌راق و ینگی‌دهلی‌دن کوپراق دیر. ترکمنستان رسمیلری کابل‌گه تکلیف ایتیلگن یوقاری بها سببی، افغانستاندن اوته‌دیگن گازنی کوپینچه خرجتی کوتاریشی‌دیب بیله‌دیلر.
افغانستانده تاپی پروژه باشلیغی هارون ظریف سلام وطندارگه صحبت بیریش‌نی رد ایتدی، بیراق کانلر وزیرلیگی سوزلاوچیسی عبدالقادر مطفی بو معلومات‌لردن ایریم بولیمی‌نی تصدیقلب ایتیشیچه، گازبهاسی افغانستان و ترکمنستان آره‌سیده نهایی بولمه‌گن.
بو ییرده ایکی مملکت آره‌سیده‌گی اقتصادی علاقه‌لر اینیقسه گاز بولیمی‌ده اشاره قیلیش کیره‌ک. خلق‌آرا بانک جدولی کورستیشیچه، 2016- ییلده افغانستان‌نینگ ترکمنستاندن بولگن وارداتی 4.62 فایزگه ییتیشگن.
2016 – ییلده ترکمنستاندن افغانستانده صادر بولگن 329 میلیون دالردن 53 فایزی، گازموادلری‌گه تیگیشلی بولگن. انهشوحالده جاری ییلده افغانستان‌گه بولگن 3.77 میلیارد دالرلیک واردات‌دن 7.9 فایزی گاز وارداتی‌گه اجره‌تیلگن.
هندنینگ علاقه‌سیزلیگی و پاکستاننینگ مجبورلیگی
تاپی پروژه‌سی 2015- ییلده ترکمنستان، پاکستان، افغانستان و هندوستان رسمی‌لری‌نینگ حضوری‌بیلن آچیلدی. بیراق اوشبو پروژه‌نینگ آچیلیش احتقالیده، هند نماینده‌لیگی‌دن مذکور مملکت جمهور رییس اورین باسری اشتراک ایتمه‌گن‌ایدی. شونینگدیک ایکینچیی ییغینده، هند تشقی‌ایشلر وزیری‌نی یوباردی. منبعنینگ ایتیشیچه، هند تاپی پروژه‌سینی نمایشلیگینی بیلیب و شویوزه‌دن ییغین‌لرده علاقه کورستمه‌دی.
هندنینگ علاقه‌سیزلیگی پاکستاننینگ هم دودله ایتدی. اسلام‌آباد فکری‌گه کوره، تاپی عمل‌گه آشیریلمهیدی. ملی بیرلیک حکومت‌دن بیر منبعنینگ ایشانچی‌گه کوره، پاکستاننینگ حضوری تورت تامانلمه‌ییغین‌ده، یالغیز بیرلشگن‌ملت‌لر باسیمی اوچون بولگن.
انهشوحالده پاکستان و هند مملکتلری افغانستان اوچون بولگن قتیق اقتصادی رقابت‌لری سبب، افغانستانده انتقال بیریله‌دیگن گازخرجتی‌نینگ ایریمی‌نی توله‌ش‌گه تن بیردیلر.
خلق‌آرا بانک جدولی افغانستان صادرات میزانی‌نی برچه مملکت‌لرده کورسته‌دی. بو ییرده هند و پاکستاننینگ رقابتی‌نی کمیده افغانستاندن بوله‌دیگن واردات بولیمی‌ده کوریلیشی ممکن.
ارگ تبلیغاتی و یشاوچیلرنینگ قورقوو و امیدی
جمهورلیک ریاستی‌نینگ عالی مقام دفتری ریاستی‌نینگ میدیالر و استراتیژی علاقه‌لر اورین باسرلیگی‌نی «تاپی» بیلبوردی ده کیلیشیچه، سوو و برق وزیرلیگی‌نینگ برنامه‌سی اساسیده، افغانستان توپراغیده تاپی پروژه‌سی یولیده هرات، فراه‌رود و قندهار منطقه‌لریده اوچ ایستیشن نظرگه آلینگن و هر بیری‌نینگ ظرفیتی بولردن عبارت.
- هرات ولایتی‌نینگ هاشمی کوپریکی‌ده 2.160 مگاولت آمپیر ظرفیت‌لی 220 کیلوولت گه 500 برق اِستیشنی.
- فراه‌رود ده 2.80 مگاولت آمپیر ظرفیت‌لی 220 کیلوولت گه 500 برق استیشنی.
- قندهارده 2.160 مگاولت آمپیر ظرفیت‌لی 220 کیلوولت گه 500 برق استیشنی.
30 ییل جریانیده تاپی ریجه‌سی عمل‌گه آشیریلگن صورتده، ییلده پاکستان و هندگه 33 میلیارد متر مکعب برق انتقال بیریله‌دی؛ اوشبو انتقالات‌دن افغانستان سهمی کونده 14 میلیون متر مکعب گاز بوله‌دی و اوشبو پروژه دن افغانستان درامدی ییلده 400 دن 500 میلیون دالر بوله‌دی.
افغانستان مذکور پروژه‌نی بیرینچی 10 ییلی‌ده، هر ییل 500 میلیون مترمکعب، ایکینچی 10 ییلی‌ده، هر ییل 1 میلیارد متر مکعب و اوچینچی 10 ییلی‌ده، هر ییل 1.5 میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستاندن ساتیب آله‌دی.
تاپی گاز لوله‌سی جریانیده، 12 باسقین پمپی قوندیریله‌دی و اونینگ بیش پایه‌سی افغانستان توپراغیده بیر میلیارد دالر بولیشی ممکن. شونینگدیک، ایکی ییل آلدین، ترکمنستان و افغانستان مملکت‌لری‌نینگ باشلیغ‌لرینی آره‌سیده‌گی کیلیشوو اساسیده، تورغندی بندری‌نینگ 13 کیلومترلیک تیمیر یولی عشق‌آبادنینگ مالی حمایه‌سیده قوریلیشی‌گه قرار قیلیندی. شونینگدیک، اوشبو پروژه خرجتی 10.5 میلیون دالر تخمین ایتیلگن.
بیراق کورینیشیچه، ترکمنستان گازیدن فایده‌لنیش توغریسیده افغانستان‌نینگ ییترلیچه امکانیتی یوق دیر. عین حالده، تاپی پروژه‌سی عمل گه آشیریلیشی خصوصیده، 18 آی مهلت بیریلگن؛ لیکن حاضرگه‌قدر بو توغریده هیچ قنده‌ی سرمایه یاتقزیلمه‌گن. هیچ بیر برق استیشنی قوریلمه‌گن، هیچ بیر تیمیر یول قیته قوریلیب یا-ده ینگی‌لنمه‌گن و هرات ده هیچ بیر گاز تصفیه قیلووچی انشاعات آچیلمه‌گن.
ترکمنستان نفت و گاز تصفیه قیلووچی انشاعات و گاز لوله‌سی قوریلمه‌گنی توغریسیده آچیقچه جواب بیرمه‌یدی. کانلر وزیرلیگی ایسه، خام یا-ده تصفیه قیلینگن گازدن قنده‌ی بیر شکلده فایده‌لنیشی توغریسیده ایریچه جواب بیره‌دی. دستلب اوشبو پروژه فایده‌لنیش‌گه تاپشیریلیش زمانی 2015- ییل اداغیگچه ایدی؛ اوندن سونگ، پروژه 2018- ییل اداغیگچه تارتیلدی و سونگ ایسه، 2019- ییل دسمبر آیی‌گچه دییلگن. حاضر ایسه قضیه گه ایران هم داخل بولگن. میلادی 2018- ییل، 29- اپریل‌ده ایرانی‌لیک نفت ملی شرکت باشلیغی حمیدرضا عراقی‌‌نینگ ایتیشیچه، حاضر ایران، ترکمنستان گازی پاکستان گه انتقال بیریلیشی خصوصیده بدیل تکلیف‌لر ارایه قیلماقده؛ بو تکلیف اقتصادی قیین‌چیلیککه روپه‌ره بولگن ترکمنستان مملکتی‌گه شاشیلینچ یره‌ته‌دی. ایران رسمی‌لری‌نینگ ایشانچی‌گه کوره، خرسندچیلیک بیر زمانده تاپی پروژه‌سی عملی بولیشی ا وچون 10 ییل زمان کیره‌ک؛ لیکن ایران اوشبو پروژه‌نی قیسقه زمانده عمل‌گه آشیریشی ممکن.
بونده‌ی بیر شرایط‌گه قره‌گنده، تاپی پروژه‌سیدن کوتریلیب حکومت باشلیغ‌لری و دولت رسمی‌لری‌نینگ یوزلریگه اورگن یالغیز شمال، کیله‌جک سیلاولر اوچون کینگ تبلیغات‌‌دن باشقه نرسه ایمس دیر. بو آره‌ده اهالی و میدیا بیلمس‌دن ارگ‌نینگ تبلیغاتی و وطن‌دوست‌لیک تویغوسینی تأثیر آستیده قرار تاپیب و تاپی پروژه‌سی احتمالی شکلده تطبیق ایتیلیشی توغریسیده خرسندلیک بیلدیریب و کیله‌جککه امید قیله‌دی.
