«هر هفته دو بار زبالهها را از دمِ دروازههای اهالی کوچه جمع میکنم و با سهچرخهام به زبالهدانی که از سوی شهرداری گذاشته شده، انتقال میدهم. این کار سبب شده وضعیت زندگیام بهبود یابد. در اول یک کراچی داشتم و بعداً از پول درآمدم موترسایکل سهچرخه خریدم.»
این حرفهای نعیم است. او مردیست که از سوی باشندگان ساحۀ چهارراهی حاجی نوروز ناحیهی سیزده کابل به عنوان کارمند تنظیف استخدام شده است.
نعیم را زمانی که با سهچرخهاش زبالهها را از کوچه گردآوری میکرد دیدم. او میگوید، از باشندگان هر خانهیی ماهانه 120 افغانی حقوق میگیرد. او میگوید، زبالههای حدود 200 خانه را جمعآوری میکند.
برای این که بدانم آیا در نقاط دیگر کابل هم شهروندان دست به چنین اقدامی میزنند یا نه سری به چندین نقطۀ پایتخت زدم.
بیشتر افرادی که ملاقات کردم، پاسخشان در این مورد منفی بود تا با ارشاد روبهرو شدم؛ یکی از باشندگان منطقۀ شاهشهید. او میگوید، به خاطر این که کارمندان شهرداری در پاککاری منطقهیشان کوتاهی میکنند، اهالی منطقه فردی را برای جمعآوری زبالهها موظف کردهاند.
به گفتهی ارشاداحمد، این اقدام سبب شده منطقهیشان از وجود زبالهها پاک شود. او میگوید، این مرد یک روز در میان زبالههای منطقه را جمع میکند و ماهانه از هر خانه 150 افغانی میگیرد.
فایقه را در منطقهی قلعهی فتحالله یافتم. او میگوید که به خاطر همکاری با شهرداری کابل و در هماهنگی با مردم منطقه فردی را برای جمعآوری زبالههایشان موظف کردهاند. فایقه میگوید، برای پاکنگهداشتن کابل هر شهروند باید فعال باشد «در غیر آن پاککردن سراسر پایتخت از عهدۀ شهرداری خارج است.»
او خاطرنشان میکند، پولی که به این فرد میپردازند زیاد نیست، اما از سویی موجب میشود تا باشندگان خودشان نیز به پاکنگهداشتن دوروبر خود توجه داشته باشند. او از مسؤولان میخواهد تا جمعآوری زبالهها را به بخش خصوصی بسپارند.
این اظهارنظرها موجب شد تا سراغ جلیل سلطانی، سخنگوی ریاست شهرداری را بگیرم. او موظفکردن افراد برای جمعآوری زبالهها را ابتکار شهروندان مینامد و میگوید، مشارکت شهروندان برای پاکی شهر ستایشبرانگیز است و این عملکرد سبب زیبایی شهرها میشود. سلطانی میگوید، شهرداری به پاکی محیط زیست پایتخت تعداد زبالهدانی را در سطح شهر افزایش میدهد و شهروندان نیز باید زبالههایشان را به زبالهدانی بریزند.
به گفتهی آقای سلطانی، شهرداری کابل چندی پیش برنامهیی را با نام «از خود شروع کنیم» راهاندازی کرد و هدف برنامه مسؤولیتپذیری شهروندان در پاکی محیط زیست بوده است.
گفتوگویم با سلطانی خاتمه یافت. زمانی که از شهرداری کابل بیرون شدم با خود گفتم چقدر خوب خواهد بود تمام شهروندان کشور برای پاکی محیط زیست از خودشان آغاز کنند؛ از خودمان آغاز کنیم تا محیط زیستمان حداقل برای نسلهای آینده در وضعیت خوبی قرار گیرد.