په افغانستان کې د سرطان ناروغي د تشخیص او درملنې مرکز مسوولان د سرطان له نړیوالې ورځې سره هممهاله په افغانستان کې د متخصصو کادرونو، جلا روغتونونو، درملو، تجهیزاتو او بسترونو له نشتوالي او مالي ستونزو سر ټکوي.
پروان د کابل په شمال کې یو کرنیز او غرنی ولایت دی چې ډېری اوسېدونکي یې د کرنې او مالدارۍ له لارې خپل ژوند چلوي. د دغه ولایت یوشمېر اوسېدونکو سلاموطندار ته ویلي چې خپله دوی او خپلوان یې د پښو چاودو پر ناروغي اخته شوي او له کبله یې سخت اندېښمن دي. دوی زیاتوي چې تر اوسه یې د دې ناروغي د درملنې هېڅ ګټوره لاره نهده موندلې.
د روغتیا نړیوال سازمان په ۱۹۹۸ کال کې د ډسمبر میاشتې لومړۍ نېټه «له ایډز ناروغي سره د مبارزې» نړیوالې ورځې په نوم ونوموله. له هغه را وروسته هر کال دغه ورځ د اېډز ناروغي په اړه د عامه پوهاوي او له اېډز سره د مبارزې په موخه د بودیجې ځانګړي کولو په موخه د نړۍ په بېلابېلو هېوادونو کې نمانځل کېږي.
د عامې روغتیا وزارت د ډیابېټ یا شکر ناروغي له نړیوالې ورځې سره هممهاله سلاموطندار ته ویلي چې په هېواد کې پر دې ناروغي د اخته کېدونکو کسانو شمېر او له کبله یې د مړینې کچه په زیاتېدو ده.
د وینې ملي بانک مسوولانو وایي، د عامه پوهاوي نه لرلو او د خلکو نه پاملرنې له امله د هرې ورځې په تېرېدو سره په هېواد کې د تلاسیمیا او هېموفیليا ناروغانو شمېر مخ په زیاتېدو دی.
د وینې ملي بانک رییس محمدناصر صادق سلاموطندار ته ویلي چې اوس د هېواد په کچه څه باندې دولس زره کسان پر تلاسیميا ناروغي او شاوخوا ۱۱۳۰ نور هم پر هېموفیليا ناروغي اخته کسان ثبت شوي دي.
د افغان سرې میاشتې ټولنې مسوولان وايي، په افغانستان کې د هغو ماشومانو د درملنې لپاره چې د زړه سوري پر ناروغي اخته دي، ځانګړی مرکز او د اړتیا وړ بودیجه نه لري.
د عامې روغتیا وزارت نن د مور په شیدو د تغذیې نړیواله اوونۍ ونمانځله. د دغه وزارت مسوولانو په دې اړه جوړه شوې غونډه کې له ټولو میندو وغوښتل چې خپل نوي زېږېدلي ماشومان تر دوو کلونو پورې په خپلو شیو تغذیه کړي.
بامیان کې یوشمېر څارويلرونکي وايي چې د دغه ولایت څارویو کې د «طبق یا FMD» په نوم یو ډول ناروغي خپره شوې چې له امله یې لسګونه څاروي لهمنځه تللي دي.
د روغتیا نړیوال سازمان وايي، نږدې یو میلیون افغانان پر تور زېړي اخته شوي دي. دغه سازمان نن «د زمري شپږمه، د جمعې ورځ» د «هپاټیټ نړیوالې ورځې» په مناسبت ویلي چې شاوخوا ۶۸۰ زره افغانان د هپاټیټ پر «B» او شاوخوا ۳۲۰ زره نور د دغه ویروس پر «C» ډول چې تور زېړی ورته ویل کېږي، اخته شوي دي.
د بادغیس روغتیايي مسوولان وايي چې د دغه ولایت په قادس ولسوالي کې د یوې کورنۍ څلور غړي پر «بوټولېزم» ناروغي د اخته کېدو له کبله مړه شوي دي.
د بادغیس د مرکزي روغتون سرطبیب اجمل عاطف وايي، یاد کسان د روانې اوونۍ په لومړیو ورځو کې داسې مهال چې روغتیايي وضعیت یې نازک و، دغه روغتون ته ور وړل شوي وو.
د سمنګان د ولایتي روغتون مسوولان وایي، په دغه ولایت کې پر نسناستې ناروغي سلګونه کسان اخته شوي دي.
د سمنګان د ولايتي روغتون رييس سيدعثمان حميدي وايي، په تېرو دوو اوونيو کې دغه روغتون ته پر نسناستې ناروغي ١٥٠٩ اخته کسان ورغلي چې یوشمېر یې له درملنې وروسته بېرته کورونو ته تللي دي.
غور کې یوشمېر هغه ماشومان او مېرمنې چې د بېوزلۍ له امله د ښار له کثافاتدانیو، کثافات او کارول شوي طبي توکي راټولوي، پر بېلابېلو ناروغیو اخته شوي دي.
یوشمېر ډاکټران د لوی اختر را رسېدو ته په کتو وايي چې د اختر ورځو کې د پسونو او غویانو د غوښې کارېدو زیاتوالي او له حیواناتو سره د خلکو نږدې پاتې کېدو له کبله به ښايي پر کانګو د اخته کېدونکو کسانو شمېر زیات شي. د عمومي داخلې متخصص فرید رفیعي وايي چې د کانګو تبه یوه ساري ناروغي ده او پهکار ده چې خلک یې په اړه معلومات ولري.
د لوګر د ولایتي روغتون مسوولان وايي، د هوا په ګرمېدو سره دغه ولایت کې پر نسناستې ناروغي د اخته ناروغانو شمېر ډېر شوی دی.
دوی زیاتوي چې تېره یوه اوونۍ کې ولایتي روغتون ته ۲۰۰ ماشومان چې پر نسناستې ناروغي اخته وو، د درملنې لپاره یې مراجعه کړې ده.
کندهار کې د نورو کلونو په پرتله سږکال د غنمو په حاصلاتو کې د پام وړ زیاتوالی راغلی چې کروندګر یې راتلونکو کلونو کې د غنمو کښت ته هیلهمند کړي دي.
د یاد ولایت دامان ولسوالي چې د غنمو کښت له پلوه نوم لري، تېره اوونۍ پهکې د غنمو لو پیل شوی او لاهم دوام لري.
په کابل کې د اندراګاندي روغتون مسوولان وايي چې د تېرې یوې میاشتې په پرتله اوس دغه روغتون ته د هغو ورتلونکو ماشومانو شمېر چې پر نسناستې ناروغي اخته شوي، ۴۰ سلنه زیات شوی دی.
د دغه روغتون د اوپيډي څانګې مسوول پایندهمحمد صالحي وايي، هره ورځ له ۱۰۰ ډېر ماشومان چې پر نسناستې اخته شوي، دغه روغتون ته ورځي او یوشمېر یې بسترېږي.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
