د ا.ا مشر هبت.الله اخوند.زاده د کندهار له یوشمېر قومي مشرانو، دیني عالمانو او سوداګرو سره په لیدنه کې ویلي چې د کانونو زېرمو په را اېستلو سره به افغانستان په یوه پرمختللي اقتصادي هېواد بدل شي.
د کډوالۍ نړیوال سازمان (IOM) وايي چې په تېره یوه لسیزه کې څه باندې ۶۳زره کډوال خپل منزل ته له رسېدو وړاندې وژل/مړه شوي او یا هم ورک شوې دي. دغه راپور چې د روانۍ اوونۍ «سهشنبه، مارچ ۲۶مه» خپور شوي، همداراز پهکې ویل شوي چې یوازې ۲۰۲۳کال کې یو زرو او ۱۸۱ افغان کډوال د ناقانوننه کډوالۍ لاره کې مړه شوي یا ورک شوي دي.
د امریکا یوه جمهوري غوښتونکي سناتور مارکو روبیو د روانې اوونۍ د چهارشنبې په ورځ د دغه هېواد کانګرېس ته یوه لایحه وړاندې کړه چې له مخې یې باید له افغانستان سره د امریکا د بشري مرستو لړۍ تر هغه وخته ودرول شي چې د روڼتیا په اړه یې ډاډ نه وي ترلاسه شوی.
له ۱۳۵۸ کال وروسته په افغانستان کې د پخواني شوروي اتحاد د کلونو خونړۍ جګړې لامل شوې چې افغانستان ټوټه ټوټه شي او د معلوماتو له مخې، د دغو جګړو په پایله کې تر یو میلیون ډېر افغانان او د شوروي ۱۴ پوځیان ووژل شول او میلیونونه نور افغانان پهکې ټپیان شول. خو شنونکي وايي، افغانستان له خپل تېر څخه درس نهدی اخیستی او لا هم تلپاتې ثبات ته نهدی رسېدلی.
په پاکستان کې میشتې یوشمېر افغانې کورنۍ وايي چې ماشومان یې له زدهکړو پاتې دي او اجازه نه لري چې په پاکستاني دولتي ښوونځیو کې نه شاملېږي.
په افغانستان کې د ۲۰۲۱ کال د اګېسټ میاشت کې له سیاسي بدلون وروسته ګنشمېر افغانې کورنۍ د دوی ژوند ته د پېښو ګواښونو له وېرې ګاونډیو هېوادونو ته ولاړل، خو اوس هلته د ګڼو اقتصادي، امنیتي او ټولنیزو ستونزو تر څنګ، ماشومان یې هم زدهکړو ته لاسرسی نه لري.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام وايي چې څه باندې نیم میلیون افغانان چې له پاکستان څخه را اېستل شوي، بیړنیو مرستو ته اړتیا لري.
پروان کې یو کروندګر قدیر وايي، په دغه ولایت کې کرنه او باغداري د وچکالۍ له کبله ډېره زیانمنه شوې ده. د هغه په وینا: «که وچکالي دوام ومومي، خلک له لوږې سره مخامخ کېږي او د کروندو له لارې ښه عاید نهشي ترلاسه کولای.» د کابل اوسېدونکی راشد هم وايي چې ځمکه یې د دوامدارې وچکالۍ له امله یو ځل هم حاصل نه ورکوي.
د ملګرو ملتونو پراختیایي پروګرام یاUNDP د یکشنبې په ورځ په یوه راپور کې لیکلي چې افغانستان د برښنا په برخه کې له سختو ننګونو سره مخامخ دی او یوازې ۴۰ سلنه افغانان برښنا ته لاسرسی لري.
د دغه سازمان په راپور کې لیکل شوي چې د افغانستان ۷۵ سلنه برښنا له نورو هېوادونو را واردېږي.
ایراني رسنیو خبر ورکړی چې د دغه هېواد په کرمان ولایت کې د دوو ورځو وړاندې ځانمرګو بریدونو له کبله د وژل شویو کسانو په ډله کې یوولس افغانان هم شامل دي.
د سره صلیب نړیوالې کمېټې د سهشنبې په ورځ له افغان سرې میاشتې ټولنې سره د شپاړلسو امبولانسونو مرسته وکړه.
د سره صلیب نړیوالې کمېټې مسوولان په افغانستان کې د خپلو مرستو پر دوام ټینګار کوي او وايي، دا کمېټه د طبیعي پېښو پر مهال د خلکو ستونزو د حل لپاره لازمې هڅې کوي.
په کابل کې د جاپان سفارت نن (د لیندۍ دیارلسمه، د دوشنبې ورځ) پر خپلې اېکسپاڼې لیکلي چې هېواد یې له افغانستان سره ۵۸،۴ میلیونه ډالره مرسته کوي. د جاپان سفارت هیلهمندي ښودلې چې دا پیسې به د افغانانو د باعزته ژوند او پر ځان بسیاینې لپاره مرسته وکړي.
داسې مهال چې په افغانستان کې اقلیمي بدلون د میلیونونو افغانانو پر ژوند منفي اغېزې کړي، د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د ځانګړې استازولۍ یا یوناما مشرې روزا اوتونبایوا د کاپ۲۸ په نوم د نړۍ اقلیمي بدلون په اتهویشتمه غونډه کې ویلي چې ټول لوري باید د اقلیمي بدلون برخه کې له سیاست لرې او په رغوونکې توګه د افغانانو په ګټه کار وکړي.
د سره صلیب نړیوال فدراسیون او د سرې میاشتې ټولنې د لیندۍ په پنځمه، د یکشنبې ورځ د ۲۰۲۳ لومړنیو شپږو میاشتو پر مهال د افغانستان وضعیت په اړه یو راپور خپور کړی چې پهکې د افغانانو د ماتېدونکي روغتیايي، اقتصادي او خوړو په اړه خبرداری ورکړل شوی دی.
د هرات امنیتي غونډې یوولسم پړاو د دوشنبې په ورځ د تاجکستان په پلازمېنې «دوشنبې» ښار کې پرانېستل شو. دا غونډه چې ټاکل شوې د سهشنبې او چهارشنبې په ورځو هم دوام وکړي، «افغانستان ته د بیاکتنې او متفاوتو کړنلارو» په نوم جوړه شوې ده. په دې غونډه کې د ا.ا پر کړنلارې او د افغانستان په اړه د نړۍ پر چلن نیوکې وشوې.
د اوچا د افغانستان څانګې د تلې په څلېرویشتمه، د دوشنبې ورځ د خوړو نړیوالې ورځې په مناسبت پر خپلې اېکسپاڼې لیکلي، دا ورځې داسې مهال را رسېدلې چې پرلهپسې زلزلو په وروستیو څو ورځو کې د افغانستان لوېدیځ ته ټکانونه ورکړي دي. د اکټوبر شپاړلسمه د خوړو نړیواله ورځ ده.
د عامې روغتیا وزارت مسوولانو نن (د تلې میاشتې دوهویشتمه، د شنبې ورځ) چې د اکټوبر له څوارلسمې سره برابره ده، د سترګو «د لید نړیواله ورځ» ونمانځله.
د عامې روغتیا وزارت د خدمتونو وړاندې کولو رییس حبیبالله اخوندزاده په دې غونډه کې وویل چې هر کال په منځنۍ توګه د بېلابېلو ناروغیو او طبیعي پېښو له امله ۲۵۰۰۰ افغانان د خپلې یوې سترګې لید له لاسه ورکوي.
د سلاموطندار په اړه
نشراتي سیاست او مسلکي اصول
د خصوصي حریم سیاست
له موږ سره اړیکه
کارموندنه
د معلوماتو او سندونو لېږل
له موږ سره د همکارۍ شرایط
شکایت
راډیويي خپرونې
فلم او تصویر
آر اس اس
په خبرپاڼه کې ګډون
