نورآقا نام دارد و 14 ساله است؛ اما با این سنوسال، تجربۀ چهار بار مهاجرت به ایران را دارد. نورآقا که اکنون در اردوگاه انصارِ شهر هرات به سر میبرد میگوید، آخرین بار، یک هفته پیش پولیس ایران او را ردمرز کرده است.
زخمهای کبود گونههای نورآقا از ضربوشتم پولیس ایران حکایت میکند. نورآقا از سرگذشت غمانگیز مهاجرت نامنظم به ایران میگوید، فقروتنگدستی سبب شد تا سه سال پیش با کاکایش در هماهنگی با یک قاچاقبر مهاجرت نامنظم در پیش گیرد، اما در مسیر افغانستان به ایران، مورد آزارواذیت جنسی قرار گرفته و بارها به مرگ تهدید شده است.
نورآقا تنها کودکی نیست که چنین تجربههایی از مهاجرت نامنظم آموخته است. سلیمان، یک سال از نورآقا بزرگتر است. او با تحمل مشکلات بسیار راهی ایران شد و میگوید، سه ماهی که در ایران سپری کرده، سیاهترین دوران زندهگیاش بوده است. سلیمان در این مدت مصروف کار شاقه بوده و میگوید، کارهای شاقهیی که بزرگترها میکردند، او هم میکرده است.
این کودک لاغراندام با جسۀ کوچک میگوید که در خردسالی پدرش را از دست داده و مجبور شده است برای پُرکردن شکم اعضای خانوادهاش مکتب را ترک کند و راهی ایران شود. ماهها کار شاقه در ایران سبب شده تا سلیمان در 15 سالهگی از درد کمر رنج ببرد.
جنگ، فقر و بیکاری در افغانستان سبب شده است تا بیشتر خانوادهها، جوانان و حتی کودکان خود را برای مهاجرت تشویق کنند.
نورآقا و سلیمان میگویند، بیشتر کودکان و نوجوانان در جریان مهاجرت به کشورهای اروپایی، در اردوگاهای ایران لتوکوب و شکنجه میشوند.
ملکه رسولی، مسئول بخش کودکان کمیسیون ساحهیی حقوق بشر در هرات با نگرانی از آزارواذیت جنسی کودکان در مسیر مهاجرتهای نامنظم میگوید، برخی از این کودکان پس از تجربۀ تلخ مهاجرت به مشکلات روانی مبتلا میشوند.
عینالدین اسلمی، مسئول اردوگاه مهاجران انصار در هرات با تأیید چالشها و مشکلات فراراه کودکان و نوجوانان مهاجر میگوید، آنان شاهد پروندههای دردناکتری هم بودهاند.
احمدجاوید نادم، مسئول ادارۀ مهاجران و عودتکنندهگان در گفتوگو با سلاموطندار میگوید، از آغاز سال روان خورشیدی تاکنون 2349 کودک از ایران ردمرز شدهاند. او در بارۀ ادعای آزارواذیت جنسی این کودکان میگوید که بررسیها در این زمینه جریان دارد.
ادارۀ محلی هرات میگوید که به نیروهای مرزی در این ولایت هدایت داده شده تا به گونۀ جدی با قاچاقبران انسان برخورد کنند.
بر بنیاد اطلاعات سازمان جهانی مهاجرت «آیاوام»، در شش سال اخیر از هر سه باشندۀ افغانستان یک تن دست به مهاجرت میزنند که 48 درصد به ایران، 31 درصد به پاکستان و 9 درصد روانۀ عربستان میشوند.
به مهاجرت نامنظم نه بگویید!
در همین زمینه