سالانه دهها تُن سنگ رخام ولایت هلمند به کشورهای همسایه به ویژه پاکستان قاچاق میشود. معادن سنگ رخام بیشتر در ولسوالی خانشین هلمند موقعیت دارد و حکومت در 13 سال گذشته به گونۀ کامل در این ولسوالی حضور نداشته است.
باشندهگان خانشین میگویند که از مدتها پیش تا کنون شرکتهایی مشغول استخراج غیرقانونی معادن این ولسوالی هستند.
این ولسوالی دارای معادن یورانیم نیز است و از مرکز ولایت هلمند (لشکرگاه) 200 کیلومتر فاصله دارد.
مسؤولان محلی هلمند دلیل عمدۀ قاچاق سنگهای گرانبها به کشورهای همسایه و استخراج غیرقانونی آنها را عدم حضور قوی حکومت در برخی از ولسوالیهای این ولایت از جمله خانشین میدانند و از سوی دیگر میگویند که قرارداد استخراج این معادن با شرکتهایی امضا شده است که توانایی استخراج آن را به صورت فنی ندارند.
میرزاخان رحیمی، والی هلمند در مصاحبهیی با سلاموطندار نسبت به این مسئله ابراز نگرانی کرد و گفت که همین اکنون نیز استخراج غیرقانونی رخام ولسوالی خانشین جریان دارد.
آقای رحیمی میگوید، تا کنون کار قابل توجهی برای جلوگیری از استخراج غیرفنی و غیرقانونی معادن خانشین صورت نگرفته است. به گفتۀ این مقام حکومتی شماری از زورمندان در این قضیه دست دارند.
او از حکومت میخواهد تا هر چه زودتر در بارۀ مناطقی که خارج از تصرفشان است توجه کند.
والی هلمند میگوید که تلاش دارد تا قراردادهای جدید را با شرکتهای فنی و باتجربه امضا کند. او همچنان خاطرنشان ساخت که در پی ایجاد برنامههای عملی برای جلوگیری از استخراج غیرقانونی این معادن است و به زودی این برنامهها را عملی خواهد ساخت.
محمدلعل کارگر، رییس یک شرکت سنگتراشی در هلمند میگوید که سالانه 50 تُن سنگ رخام از معادن خانشین استخراج شده و پروسس میگردد. او میگوید که بازار داخلی این سنگ در افغانستان سرد است.
بر بنیاد گزارشها از 30 سال بدینسو افراد زورمند با استفاده از ناامنی و جنگ در کشور از این موقعیت استفاده کرده، دست به استخراج و قاچاق سنگهای قیمتی زده اند و تا کنون برای جلوگیری از این معضل کار قابل توجهی صورت نگرفته است.
پیش از این نیز ادارۀ بازرسی عمومی آمریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) از قاچاق میلیونها دالر سنگهای گرانبها به کشورهای بیرونی گزارش داده بود.