آزارواذیت کودکان یکی از پدیدههایی است که در هر جامعه وجود دارد؛ اما قربانیان این پدیده بیشتر کسانیاند که حتی نمیدانند مورد آزارواذیت قرار گرفتهاند. ناآشنایی با موضوع آزار کودکان سبب شده تا بسیاری از افراد و وابستگان کودکان، به گونهیی عقدههای جنسی شان را بر کودکان خالی کنند.
این تنها تجاوز جنسی نیست که سبب آزارواذیت کودکان میشود، بلکه موارد خفیفتر از تجاوز نیز است که پیامدهای جدیی را برای کودکان در پی دارد. کودکان زیادی با این پدیده مواجه میشوند؛ اما بنابر عوامل گوناگون نمیتوانند تجربۀ خود را با بزرگترها در میان بگذارند.
آزارهای خفیف جنسی را میتوان گاهی در قالب یک لمس یا بوسه مشاهده کرد که اینگونه رفتارها بیشتر وقتها یک بازی کودکانه تلقی میشود.
آزارواذیت جنسی کودکان معمولا توسط افراد خانواده، مربی، کارفرما یا یک همبازی بزرگتر کودک در جریان روز صورت میگیرد.
برخلاف سایر جرمهای خشن که مرتکبان آنها شخصیتهای کاملاً بدنامی دارند، عاملان آزارواذیت جنسی کودکان ممکن است کاملا افراد خوشنام، ساکت و آرام باشند؛ به نحوی که کسی در بارۀ آنان گمان بد نکند.
فریبا (اسم مستعار)، یک تن از قربانیان آزارواذیت جنسی که اکنون 23 سال دارد، تجربۀ تلخ دوران کودکیاش را این گونه تعریف میکند، شاید 6 ساله بود که مادرم مرا به یک گارگاه قالینبافی فرستاد. دلیل آن نه مشکل اقتصادی که ایجاد سرگرمی برای من بود. آموزگارم مردی حدوداً 30 ساله بود که همیشه آلت تناسلیام را دستمالی میکرد و میگفت اینطوری زودتر قالینبافی را یاد میگیری.
من نمیتوانستم این موضوع را به مادرم بگویم به همین دلیل هر روز از رفتن به کارگاه سر باز میزدم؛ اما مادرم مرا به زور به کارگاه میفرستاد.
به گفتۀ فریبا، عدم آگاهی او و مادرش از آزارواذیت جنسی کودکان سبب شد تا او این حرف را هرگز با کسی در میان نگذارد و مادرش نیز یاریاش نکند.
از سوی دیگر فضیله که مادر سه فرزند است، میگوید، آگاهیدهی در بارۀ آزارواذیت کودکان در مرحلۀ نخست باید توسط والدین و در خانه صورت گیرد و در مرحلۀ بعدی، مسؤولان کودکستان و مکتب مکلفاند که کودکان را در بارۀ حریم خصوصیشان آگاه کنند.
عامل بیشتر آزارهای جنسی کودکان، اشخاصیاند که بنا به دلایل گوناگون شریک جنسی بالغ ندارند. ایمل صافی، مسئول شفاخانۀ صحت روانی کابل میگوید، کودکان بیشتر از طرف نوجوانان و جوانان خانواده و کسانی که همواره با کودکان در یک محیط قرار میگیرند، مورد سواستفاده قرار میگیرند که مشکلات حاد روانی را برای آنان به وجود میآورد.
به گفتۀ آقای صافی، والدین باید کودکانشان را طوری آموزش دهند که وقتی در معرض آزارواذیت جنسی قرار میگیرند، بدون هیچ هراسی بتوانند موضوع را با والدینشان درمیان بگذارند.
در بیشتر کشورها، برای بلند بردن سطح آگاهی کودکان و خانوادهها دربارۀ حریم خصوصی آنان، کارهای زیادی صورت گرفته که از آن جمله میتوان به ساخت فیلمها در قالب کارتون و انیمیشن که تاثیرگذاری بیشتری دارند، اشاره کرد.
در این باره با کمال سادات، معین جوانان وزارت اطلاعات و فرهنگ گفتوگو کردیم. آقای سادات با استقبال از نشر چنین گزارشهایی از سوی رسانهها که سطح آگاهی شهروندان را بلند میبرد، میگوید، وزارت اطلاعات و فرهنگ، به ویژه معینیت امور جوانان این وزارت برنامههایی را با همکاری جوانان رضاکار برای آگاهیدهی به والدین، کودکان و آموزگاران مکتبها و کودکستانها روی دست دارد؛ اما به دلیل مشکلات مالی تاکنون نتوانستهاند که این گونه برنامهها را در قالب کارتون یا انیمیشن به تصویر بکشند.
به باور سادات، آگاهیدهی در قالب کارتون و انیمیشن در کشورهایی که بیشتر نفوس شان بیسواداند، بسیار موثر خواهد بود.
خواستیم دیدگاه کمیسیون مستقل حقوق بشر را نیز در بارۀ آزارواذیت کودکان و اینکه آیا تاکنون پروندههایی از این دست در این کمیسیون ثبت شده یا نه، داشته باشیم. اما بلال صدیقی، سخنگوی این کمیسیون میگوید، آنان سلام وطندار را به دلیل نشر گزارشی زیر نام «رئیس جمهور فرمان تغییر اعضای رهبری کمیسیون حقوق بشر را صادر کرد» تحریم کردهاند.
قانون منع آزارواذیت جنسی زنان و کودکان بهتاریخ ۱۹ عقرب ۱۳۸۵ با اکثریت آرا از سوی مجلس نمایندگان به تصویب رسید که در مادهی ۲۴ این قانون، آزار و اذیت جنسی تعریف و برای مرتکبان آن مجازات در نظر گرفته شده است.
بر بنیاد مادۀ 24 این قانون، «هرگاه شخصی بهوسیلۀ گفتار، حرکات، نوشته یا خواستههای نامشروع موجب صدمه به شخصیت و کرامت زن یا طفل یا سبب ترس و ناامنی یا فشارهای روانی یا کاهش مشارکت اجتماعی زنان یا اطفال شود، مرتکب آزارواذیت زنان و اطفال شناخته شده و مطابق احکام این قانون مجازات میشود.»
بر بنیاد آمارها، از هر 10 کودک در سراسر جهان، یک کودک قربانی آزارواذیت جنسی میشود و 90 درصد قربانیان آزار جنسی، آزاردهندۀ خود را میشناسند.