سازمان جهانی بهداشت به تاریخ بیستوچهارم ماه مارچ اعلام کرد که معمولاً اجساد قربانیان کرونا آغشته به این ویروس نمیباشد، اما برای اقارب قربانی ویروس کرونا توصیه کرد که به هیچ صورت میت را نبوسند و آن را در آغوش نگیرند. این سازمان همچنان گفت که مراسم عزاداری نباید زمینۀ تجمع افراد را فراهم کند.
در سراسر دنیا، مردم با کیش و باورهای متفاوت دینی، شیوههای خاصی برای دفن اجساد خود دارند. هندوها خاکستر جسد را در دریای مقدس گنگا فرو میبرند و پیروان ادیان الهی با اندکی تفاوت در مراسم سوگواری و دعاخوانی، اجساد خود را به خاک میسپارند. گسترش ویروس کرونا سبب شده که افراد فوت شده در خلوت دفن شوند و سوگواریها با شکوه و حضور پر رنگ مردم برگزار نشود.
این روزها کنار دریای گنگا خالی از مردم است. دریای که مقدس است و خاکستر مردهگان را در دل خود جای میدهد. هندوباوران و آنانی خاکستر جسدها را بر دل این دریای بزرگ میریختند، با شیوع ویروس کرونا و همهگیری آن دیگر از حضور مردم در کنار این دریا خبری نیست. دولت هند شمار شرکتکنندهگان در مراسم تدفین را به 20 نفر محدود کرده است.
تصاویر نشر شده از نیویارک نشان میدهد که اجساد قربانیان کرونا در این شهر در گودالها به شکل گروهی به خاک سپرده میشوند.
در کشورهای برازیل و فرانسه بر اساس مقررات، تنها 10 نفر میتواند در مراسم خاکسپاری اشتراک کند، آنهم در صورت مراعات فاصلۀ شش فُت.
در اسراییل، در مرکز صحی شیبا یک اتاق شیشهیی بزرگ ساختهاند و اقارب میت میتوانند از پشت شیشه جسد را ببیند و برای آخرین بار دستی به سویش بلند کنند. در اسراییل رسم بر این است که تمامی اشتراک کنندهگان بر روی قبر خاک میریزند؛ اما شیوع کرونا سبب شده که شمار این افراد به 20 تن محدود شود و آنها مکلف اند که با بیلهای جداگانه این رسم را بهجا کنند.
اجساد در اسراییل قبل از دفن شدن در دو خریطۀ پلاستیکی پیچانیده شده و بعد به خاک سپرده میشود. هیچ دردی دشوارتر از نداشتن غمشریک هنگام ماتم نیست، اما این اسرایلیان ناچار اند در انزوا و یا نهایتاً از طریق ویدیو کال/تماس تصویری غمشریکی کنند.
غمشریکی در فضای مجازی برای یهودان ارتودکس چالشبرانگیز است، چون سرودن و نیایش شماری دعاهای مخصوص در این کیش ایجاب میکند که افراد حضور فزیکی داشته باشند.
در فلپین، مقامهای دولتی دستور دادند که اجساد قربانیان کوید-19 پس از درگذشت باید سوزانده شود، اما برخی ادیان و مذاهب مستثنا قرار داده شده است. مثلن مسلمانان. اگر مسلمان در این کشور بمیرد، مرده را در کیف بسته میگذارند و در مدت 12 ساعت دفن میکنند.
در کشورهای اسلامی رسم آن است که مراسم تدفین پس از شستوشو، کفن کردن و نماز خواندن انجام میشود.
در ایالت اونتاریو کانادا، بابت مقررات ایالتی، شورای امامان کانادا پیشنهاد کردهاند که شستن و کفنکردن میت باید به حالت تعلیق در آید. در مورد برگزاری نماز جنازه این شورا گفته، درصورتیکه شمار نمازگزاران اندک باشد، این مراسم ادا شود.
ظاهر باکوس، عضو شواری امامان کانادا به شبکه خبری سیبیسی گفته که این خبر خیلی تعجبآور است که افراد در مراسم دفن عزیزانشان اجازه اشتراک را نداشته باشند و در انزوا عزاداری کنند.
در البرتای شمالی، انجمن تشییع جنازه اسلامی هرچند که شستن و کفن کردن جسد را ضروری عنوان کرده، اما در دیگر مراسم تشیع تغییراتی آورده اند.
صبح 29 ام مارچ سال روان میلادی، تیم سلوا کدری در مسجد الرشید در شهر ایدمونتن از مرگ اولین قربانی کرونا با خبر شدند.کادری، مدیر انجمن تدفین اسلامی مسجد الرشید میگوید، نخستینباری بود که با چنین میتی برخوردم. ترسیده بودم، همۀ ما ترسیده بودیم. او گفته، برای این که هم مراسم را به جا بیارویم و هم ویروس انتقال نکند، با پزشکان مشورت کردیم.
ابوبکر توتایر 81 ساله اولین قربانی مسلمان ویروس کرونا در کانادا است. او که بیش از 50 سال در کینیا منحیث پزشک کار کرده، در سال 2015 همراه با پسرش به کانادا مهاجرت کرده بود.
این پزشک با در نظرداشت تمام شرایط اسلامی به خاک سپرده شد، اما تدابیر شدید برای پیشگیری از انتشار ویروس کرونا نیز هنگام مراسم تدفیناش گرفته شده بود.
در پاکستان نیز برای افراد لباسهای محافظتی مخصوص داده میشود تا هنگام شستوشوی میت آن را بپوشند. همچنان از مردم خواسته شده که در زمان سوگواری فاصله را فراموش نکنند.
ترکیه یکی دیگر از کشورهای اسلامی است. در این کشور تنها اعضای خانوادۀ میت و امام میتوانند نماز جنازه و مراسم تدفین را بهجا آورند.
با افزایش شمار جان باختهگان در پی ابتلا به ویروس کرونا، اکثریت کشورهای درگیر این اپیدمی برای جلوگیری از گسترش و انتقال این ویروس از شخص قربانی به جامعه و مردمان آن، رهنمودهای خاکسپاری را برای اعضای خانوادۀ قربانی ویروس کرونا پیشنهاد کردند. این رهنمودها در بسیاری از کشورها عملی شده است، اما در افغانستان اکثریت مردم این رهنمودها را خلاف اصول و ارزشهای مذهبی و دینیشان عنوان میکنند.
مسئولان وزارت صحت عامه میگویند، با آنکه لایحهیی مخصوص برای دفن اجساد تعریف شده، اما مخالفت خانوادهها سبب میشود که مراسم خاکسپاری با حضور گستردۀ اقارب قربانی انجام شود.
محمدرفیق شیرزی، سخنگوی صحت عامه هرات به سلاموطندار میگوید که از میان 6 قربانی ویروس کرونا در این ولایت، تنها یک میت بر اساس رهنمود وزارت صحت دفن شده است.
بر اساس رهنمود «وقایه و کنترل انتان کوید-۱۹ برای مدیریت میت در مراکز صحی و خانه» سطح و محیطی که در آن قربانی ویروس کرونا شستوشو میشود، باید با آب و محلول «سودیم هایپو کلوریت» شستوشو شود. در این رهنمود توصیه شده، سطح و محیطی که جسد مبتلا به ویروس کرونا شستوشو میشود، این محلول برای بیش از یک دقیقه در روی سطح باقی بماند.
در رهنمود وزارت صحت گفته شده، افرادی که به صورت مستقیم با میت در تماس اند الزاماً باید ماسک، دستکش و لباس محافظتی بپوشند.