نهاد رسانه‌یی «خانۀ آزادی افغانستان» با نشر یک گزارش تحقیقی گفته است که در 14 سال گذشته نزدیک به دو میلیون جریب زمین (1954245 جریب) مربوط به دولت تنها در 18 ولایت افغانستان غصب شده اند.
اما آمارهای ادارۀ عالی اراضی و کمیسیون ویژۀ مجلس نشان می‌دهند نزدیک به یک میلیون و 300 هزار جریب زمین دولتی در 34 ولایت غصب شده اند.
گزارش این نهاد زیر نام «فصل سیاه غصب زمین» نشر شده و اشاره به دوران حکومت حامد کرزی دارد که بر بنیاد یافته‌های آن، بیشترین غصب در این دوره صورت گرفته است و در این سال‌ها میلیاردها دالر بابت غصب زمین به جیب مافیای زمین سراریز شده اند.
مسؤولان خانۀ آزادی می‌گویند که این زمین‌ها با شیوه‌های جعل اسناد، فرامین و احکام، دسترسی به آرشیف و اسناد در نهادهای رسمی دولتی، برگۀ مالیه‌دهی، وکالت‌نامه، وصیت‌نامه، خاک‌پولی، سند وراثت، اظهارنامه و دیگر «اسناد اثباتیه» غصب شده اند. هم‌چنان شماری از زورمندان «با استفاده و همکاری محاکم، شهرداری‌ها، اداره‌های قضایای دولت و حوزه‌های امنیتی پولیس» زمین‌های دولتی را غصب کرده اند.
بر بنیاد یافته‌های این گزارش، بیشترین زمین‌های دولتی در ولایت‌های کابل، هرات، بلخ، کندهار، ننگرهار، کندز، کاپیسا، بغلان، تخار، نیمروز، خوست، لوگر و غزنی غصب شده اند.
هم‌چنان این گزارش نشان می‌دهد که «کم‌ترین زمین‌های دولتی در ولایت‌های نورستان، دایکندی، پکتیکا، پنجشیر و غور به دلیل نبود زمین برای ساخت شهرک‌ها و بلندمنزل و کوهستانی بودن آن غصب شده است».
شاه‌حسین مرتضوی، یکی از مسؤولان خانۀ آزادی امروز (یک‌شنبه، 2 حوت/اسفند) هنگام ارایۀ این گزارش گفت که 15831 نفر به غصب زمین در افغانستان متهم هستند و در حالی نام‌های شماری از نماینده‌گان، سناتوران و مقام‌های حکومتی در اسناد دولتی به عنوان غاصب آمده اند، هیچ‌کس آن‌ها زیر پیگرد قرار نداده است.
آقای مرتضوی می‌گوید که سران اقوام، زورمندان محلی، فرماندهان جهادی، سران احزاب سیاسی، بزرگان روستاها، متنفذان، سرمایه‌دارانی که پول سیاه و نامشروع دارند، شهرداری‌ها، افسران اردو و پولیس، نماینده‌گان مجلس، شوراهای ولسوالی، سناتوران، والیان، اعضای پیشین کابینه، فرماندهان پولیس، اراکین استفاده‌جو و فرصت‌طلب دولت کسانی هستند که بیشترین زمین‌های دولتی را در سال‌های گذشته غصب کرده اند.
این گزارش نشان می‌دهد که 355 شهرک ـ قانونی و غیرقانونی ـ در افغانستان ساخته شده اند و مالکان این شهرک‌ها بیش از 262 هزار جریب زمین دولتی را غصب کرده اند.
در گزارش آمده است که هیچ مکانی در افغانستان از دست غاصبان زمین در امان نمانده است و روزمندان حتا زمین‌های شهرک‌های صنعتی، مهاجران و آموزگاران، مسجدها، معارف، کودکستان‌ها، سینماها و قبرستان‌ها نیز غصب کرده اند.
گزارش خانۀ آزادی نشان می‌دهد که از مجموع زمین‌های غصب شده، تنها 93704 جریب زمین از غاصبان پس گرفته شده و سرنوشت بیش از 90 درصد این زمین‌ها هم‌چنان نامشخص است.
پیامدها
خانۀ آزادی از عدم تطبیق برنامه‌های توسعه‌یی، تخریب محیط زیست، نقض حقوق بشر، ایجاد منازعه‌های قومی و تخریب مکان‌ها و آبدات تاریخی به عنوان پیامدهای غصب زمین در افغانستان نام برده است.
بر پایۀ یافته‌های این نهاد، غاصبان زمین افزون بر وارد کردن زیان «ده‌ها میلیارد دالری» به دولت، حقوق بشر را نیز به گونۀ گسترده نقض کرده اند. «طی چند سال گذشته، بیش از 90 درصد زمین‌های اهل هنود در ولایت‌های کابل، خوست، ننگرهار، غزنی، هلمند و کندهار غصب شده اند».
هم‌چنان گزارش افزوده است که جدال‌های ناشی از غصب زمین میان شماری از اقوام، ده‌ها کشته و زخمی برجا گذاشته اند.
این گزارش نشان می‌دهد غصب زمین‌های اطراف آبده‌ها و میراث‌های فرهنگی و ساختن منزل‌های رهایشی و تجاری روی این زمین‌ها، شماری از این آثار را با خطر نابودی روبه‌رو کرده است.
خانۀ آزادی در پایان این گزارش 100 صفحه‌یی، با ارایۀ 17 مورد پیشنهادی به حکومت افغانستان برای حل این مشکل، خواستار بازنگری و اصلاح قوانین و ایجاد دادگاه‌های ویژه و باصلاحیت برای مجازات غاصبان شده است.
