بلجیم ده یشه‌یدیگن افغانستان یاش بیلیم‌دانلردن بیری زبیر عالم‌یار نینگ ایتیشیچه، بو مملکتده یشاوچی‌لیک کارتی نی قولگه کیلتیرگندن کیین ماستری بولیمیده «دنیا سیاستی» رشته‌سیده تحصیل گه باشله‌گن و حاضر بو رشته نینگ آخر ییلی نی طلبه‌سی دیر.
عالم‌یار کابل بیلیم‌یورتی ده ژورنالیزم فاکولته‌سی نینگ بیتتیرگن و افغانستان رسانه‌لریده ژورنالیست صفتیده ایشله‌گن و شونینگدیک بیلیم‌یورت ده اوقیتوچی صفتیده تدریس قیلگن.
اونگه کوره، ناتینچلیک و شونگه اوخشش نیرسه‌لر مملکتدن تشقی مهاجرلیک قیلیشی گه سبب بولگن.
زبیر ایکی ییل آلدین تورموش اورتاغی و باله‌لری بیلن اتریش بارگن. اونینگ ایتیشیچه، خانمی افغانستان ده داکترلیک قیله‌دی ایکن و حاضر درس‌لرنی قیته‌دن باشلب و شونینگدیک قیزی هم مکتب گه شامل بولگن.
بیراق عالم‌یار حاضر هم ناقانونی مهاجرلیک نینگ قیینچیلیک‌لرینی ایسدن چیقارمه‌گن. اونینگ ایتیشیچه، افغانستان ده انسان قاچاقی سیاحتی شرکتلر و صراف‌لیکلر آرقه‌لی صورت تاپه‌دی و قاچاقچیلر اولرگه یخشی وعده‌لر بیریش بیلن یولدن چیقاره‌دی.
زبیر افغانستان دن چیقیب و تشقی مملکتلر تامان یول آلیشی نی بونده‌ی بیان قیله‌دی.
«قاچاقچیلر بیرگن سوزلریگه هیچ عمل قیلمه‌یدی و ناقانونی مهاجرلیک نینگ یوللری کوپ قیین دیر. ناقانونی شکلده کیته‌دیگن کیشیلر یول جریانیده کوپ قیینچیلیکلرگه شاهد بوله‌دیلر و شونینگدیک سوو، دشت و تاش‌لرنی اوستیدن اوته‌دیلر. نهایتده مهاجرلر یشه‌یدیگن ییرلر ایت‌لرنینگ یاته‌دیگن جای‌لری دیر. ۳ – ۴ کیشی جای بوله‌دیگن ییرلرده ۵۰ دن آرتیق کیشی یشه‌یدی و یاتیش اوچون هیچ بیر ییر یوق دیر. عیاللر اوچون حاجت‌خانه یوقلیگی کتته قیینچیلیک‌لردن بیری دیر. ناقانونی مهاجرلیک اونچه‌لیک هم آسان ایمس.»
زبیر اوشبو مقصدی گه ایریشیش اوچون ۳۰ مینگ دالردن آرتیق پول صرفله‌گن.
جناب عالم‌یار رسانه‌لرنینگ کوزیدن یاپیق قالگن ناقانونی مهاجرلیک نینگ قیینچیلیک‌لریگه اشاره قیله‌دی.
زبیر افغانستان – ایران، ایران – ترکیه و ترکیه – یونان آره‌سیده‌گی یوللرگه مهاجرلرنینگ باشیدن اوته‌دیگن قیینچیلیکلرنی کوپ دهشتلی دیب ایتیشیچه، ایران و ترکیه چیگره‌سی آره‌سیده قرار تاپگن باکو منطقه‌سی نینگ کوپینچه قاچاقچی‌لری کُرد دیر، کیم اولر مهاجرلرنی کوپ آزارلنتیره‌دی و شونینگدیک قطار مهاجرلرنینگ یره‌دار یا-ده اولدیره‌دی.
زبیر گه کوره، او ییرده عیاللر و باله‌لر شونینگدیک یاش و کیکسه برچه کیشی قاچاقچی‌لرنینگ اصولی‌دن اطاعت قیلیش گه مجبور دیر.
جناب عالم‌یار نینگ کوپه‌یتیریشیچه، حاضر هم افغانستانده‌گی چاپی میدیالر بیلن علاقه گه دیر و شونینگدیک ناقانونی مهاجرلیک توغریسیده بیر کتاب یازگن.
خلق‌ارا مهاجرلیک تشکیلاتی سوزلاوچیسی کاظم الهام، افغانستان ده ایش‌سیزلیک و اقتصادی قیینچیلیکلرنی مهاجرلیک نینگ اصلی دلیلی دیدی.
اونینگ ایتیشیچه، بو توغریده معلومات بیریش گه علاوه حکومت و مسئول وزیرلیکلر ییگیت‌لرگه ایش زمینه‌سی یره‌تیش اوچون سعی و حرکت قیلیش‌لری کیره‌ک.
مهاجرلیک وزیرلیگی مصلحتچیسی سیدعبدالباسط انصاری، سلام‌وطندار بیلن صحبت اوتکزیب ایتیشیچه، بو وزیرلیک تامانیدن ترقه‌تیلگن معلوماتلر ناقانونی مهاجرلیک نینگ کمه‌یشی گه سبب بولگن. اونگه کوره، اهالی گه معلومات بیریش بیلن اروپا ده ۲۰۱۸- ییل ده مهاجرلیک توغریسیده بیریلگن کمیده ۵۵ مینگ ایسته‌ک ۲۰۱۹- ییل ده ۳۳ مینگ ایسته‌ک گه کمه‌یگن.
مهاجرلیک وزیرلیگی تامانیدن ترقه‌تیلگن معلومات اساسیده، میلادی ۲۰۲۰- ییل باشلنگنیدن بویان افغانستان یشاوچی‌لریدن کمیده ۴۰۰ مینگ ته‌سی اوز ایسته‌کلری اسایسده ایران و پاکستان مملکت‌لریدن افغانستان قیتگن.
بولردن کمیده ۳۰۰ مینگ ته‌سی ایران و قالگن ۵۰ مینگ ته‌سی پاکستان ده قیتگن.
شونینگدیک بو وزیرلیک نینگ کوپه‌یتیریشیچه، کونده افغانستان یشاوچی‌لریدن ۲۰۰ – ۳۰۰ ته‌سی باشقه مملکت‌لردن افغانستان قیته‌دی.
