از انتخابات ریاست جمهوری افغانستان تقریباً سه ماه میگذرد و تا کنون تمام طرفهای درگیر در انتخابات با هم اختلاف دارند و مقامهای افغانستان و کشورهای کمککننده میگویند که این اختلافنظرها تهدیدی حتی بیشتر از تهدید انتخابات پنج سال پیش در پی دارد.
بر بنیاد گزارش نیویورکتایمز، حامیان نامزدان مخالف، هفتههاست که شماری از دفاتر انتخابات در سراسر کشور را محاصره کردهاند و هشدار دادهاند که نمیگذارند مانند سال 2014، حکومتی با میانجیگری آمریکا به میان آید. نیروهای امنیتی نیز نگراناند که مبادا یک اقدام اشتباه اعتراضات را به میدان خونریزی تبدیل کند. مقامهای کمیسیون انتخابات هم در این گیرودار میگویند که روند بایومتریک آرا که قرار بود از تقلب رأیدهندهگان جلوگیری کند، ممکن است با یک خطا به خطر بیفتد.
در این میان، عبدالله عبدالله برای سومین بار خود را برای ریاست جمهوری نامزد کرد و برای سومین بار هم در وضعیت ناامیدکنندهیی قرار گرفت.
مقامهای غربی با توجه به این که دیپلماسی آمریکا بر گفتوگو برای پایان جنگ طولانی با طالبان متمرکز شده است، اظهار داشتند که این بار مانند پنج سال پیش اقدام نخواهند کرد. 5 سال پیش با میانجیگری جان کری، وزیر امور خارجۀ آمریکا، حکومت وحدت ملی به میان آمد. آقای کری گفته بود که این توافق از جنگ داخلی جلوگیری کرده است.
سال پیش آقای عبدالله حکومت وحدت ملی به رهبری اشرف غنی را پذیرفت و گفته بود که به خاطر جلوگیری از بحران تن به تشکیل چنین حکومتی داده است، اما حالا هواداران او جدیتر هستند. آنها میگویند دیگر کلاهبرداری را نمیپذیرند و نمیگذارند با تقلب باز هم آقای غنی به قدرت برسد.
با این که عبدالله عبدالله این بار مصمم است که دیگر معامله نخواهد کرد، اما هنوز اطرافیان او نگراناند؛ زیرا در دو دور انتخابات گذشته وی تن به توافق سیاسی داده است.
آقای عبدالله در گفتوگویی با نیویورکتایمز گفته است، به عنوان یک سیاستمدار بقای خود را هدف قراردادن گمراهکننده است و کسی که چنین رفتاری دارد، گمراه است. او نگرانی اطرافیانش را تأیید میکند و میگوید، برای ادامۀ مبارزه مصمم است. آقای عبدالله میگوید: «غنی برای کشور یک چالش است، نه برای من!»
واقعیت این است که رهبران سیاسی که دوروبر عبدالله عبدالله جمع شدهاند، انتخاب دیگری نداشتهاند و نتوانستند در مورد نامزد دیگری به توافق برسند.
شماری از این فرماندهان جهادی توسط محمداشرف غنی به حاشیه رانده شده و توهین و تحقیر شدهاند و آقای غنی قول داده است که اگر بار دوم به قدرت برسد، برخوردش با این افراد را جدیتر کند.
عبدالرشید دوستم، معاون اول ریاست جمهوری نیز در میان این فرماندهان قرار دارد. به گفتۀ مقامها، آقای عبدالله مرتباً با سفیران و جنرالهای غربی ملاقات میکند تا به نحوی اعتراضهای خیابانی را افزایش دهد.
پس از دیدار اشرف غنی با رئیس جمهور ترامپ در جریان جشن شکرگزاری و ملاقات با سربازان آمریکایی در پایگاه بگرام، شماری از هواداران عبدالله از این که رئیس جمهور آمریکا در جریان اختلافات شدید انتخاباتی با یک نامزد انتخاباتی ملاقات کرده، انتقاد کردند و گفتند که این دیدار سبب تضعیف تیم آنان میشود. پس از آن مایک پمپئو، وزیر خارجۀ آمریکا برای از بینبردن این سوءتفاهم با آقای عبدالله دیدار کرد.
در اوج اختلافات انتخاباتی، تیم عبدالله میگوید که کمیسیون انتخابات 300 هزار رأی نامعتبر را شامل روند انتخابات میکند که میتواند تضمینی برای پیروزی اشرف غنی باشد. اما کمیسیون انتخابات میگویند که اشتباه شماری از کارمندان این کمیسیون سبب شده تا این شمار آرا نامعتبر تلقی شود.
عنایتالله بابر فرهمند، معاون اول تیم ثباتوهمگرایی میگوید، هر بازی دارای قوانینی از پیش تعیین شده است و کسی نمیتواند بعد از بازی آن قوانین را تغییر دهد.
تیم انتخاباتی محمداشرف غنی، عبدالله را به عنوان کسی که باعث بحران انتخابات شده است معرفی کرده و میگوید که او میخواهد از آب گلآلود ماهی بگیرد.
شماری از کارشناسان اما میگویند که استقامت دکتر عبدالله در برابر چالشهای انتخاباتی و ایجاد یک اجماع در بدترین شرایط سبب شده تا وی در صفحۀ سیاست افغانستان مطرح باشد.
آقای عبدالله برای بار نخست در انتخابات سال 2009 در مقابل کرزی خودش را نامزد کرد. بار دوم در سال 2014 در رقابت با اشرف غنی به میدان رفت. در دور اول انتخابات آقای عبدالله اعتقاد داشت که پیروز است، اما با اشرف غنی برای دور دوم انتخابات توافق کرد. پس از آن که در دور دوم اشرف غنی برندۀ انتخابات اعلام شد، آقای عبدالله بلافاصله از انجام یک تقلب و فساد گسترده خبر داد.
هواداران عبدالله عبدالله مانند امروز میخواستند حکومت موازی تشکیل دهند، شاهراهها را ببندند و ولایتها را به دست بگیرند، اما عبدالله آنها را به آرامش دعوت کرد و به توافق تقسیم قدرت که از سوی آمریکا صورت گرفت، موافقت کرد.
چگونهگی برخورد آقای غنی با عبدالله و هوادارانش در پنج سال حکومت وحدت ملی یگانه چیزیست که احتمال میدهد اختلافات کنونی به یک جنگ خطرناک تبدیل شود.
آقای غنی به محض گرفتن قدرت 50 درصدیاش، کمترین احترامی به دکتر عبدالله و هوادارانش نشان نداد. آنقدر وی را تضعیف کرد که حتی عبدالله میان هوادارانش نیز محبوبیتش را از دست داد. آقای غنی تا حدی به این عملکرد ادامه داد که حتی وزیری که توسط عبدالله منصوب شده بود را در دفتر کارش قفل کرد.
آقای عبدالله در جریان گفتوگو با نیویورکتایمز گفته است که متحدان وی خواستار سرپیچی از آقای غنی هستند که این میتواند بحران بیافریند. اما آقای عبدالله بارها به مشاورانش گفته است که فشار بیش از حد، کشور را به سوی بحران و هرجومرج میکشاند و افرادی چون او، قادر به کنترل آن نیستند.
آقای عبدالله میگوید که این بار تا پایان به استقامت و مبارزهاش ادامه خواهد داد. آقای عبدالله میگوید: «در صورتی که محمداشرف غنی واقعاً برندۀ انتخابات شود، من شجاعت تبریکگفتن به وی را دارم و کسی نگران هوادارانم نباشد.» اما به گفتۀ وی، در صورتی که اشرف غنی با ارای تقلبی برنده اعلام شود، برایش قابل قبول نخواهد بود.