بسیاری از طرفهای دخیل در قضایای افغانستان، از آنچه میان نمایندگان طالبان و نمایندگان ایالات متحدۀ آمریکا پشت درهای بسته در قطر اتفاق افتاده بیخبرند. اما آنچه روشن شده اینست که طالبان و آمریکاییها توافق کردهاند که هیچگونه اطلاعات سازندهیی را به بیرون درز ندهند و از این راز سر به مهر به خوبی حفاظت کنند.
رازوَرزی را آمریکاییها به حدی جدی گرفتهاند که وزارت خارجۀ این کشور حتی حاضر نشده اطلاعات مربوط به نشست قطر را از ترس این که مبادا به رسانهها درز کند، در اختیار قانونگذاران آمریکایی قرار دهد. قانونگذاران آمریکا در نامهیی به مایک پمپئو، او را به بیمیلی در گزارشدهی از روند گفتوگوهای قطر متهم کردهاند؛ پمپئو به زلمی خلیلزاد، نمایندۀ ویژۀ آمریکا در امور گفتوگوهای صلح اجازۀ تشریک اطلاعات برای نمایندگان مجلس آمریکا را نداده است.
شایعات و گمانهزنیهای زیادی در مورد گفتوگوهای قطر هم در ایالات متحدۀ آمریکا و هم در افغانستان وجود دارد. از جانب دیگر دستگاه تبلیغاتی آمریکا مباحث مبهم و گیجکنندهیی را به هدف سرگرم نگهداشتن طرفهای دخیل از جمله حکومت افغانستان مطرح کرده است.
ابهام در مورد جزئیات گفتوگوهای قطر و پیچیدگی این روند هر روز به میزان خشم غنی و اطرافیانش میافزاید. تکنوکراتهای شامل در جرگۀ غنی به شدت از این وضع ناراض و پریشان حالاند. روایت شده که غنی در سایۀ خشم، به اقدامات ایالات متحدۀ آمریکا به شدت مشکوک است. روایت آمریکاییها اینست که شک غنی از اندازۀ معمول آن گذشته و به اطلاعاتی که از سوی خلیلزاد در اختیار افغانستان قرار میگیرد، اعتماد نمیکند.
دیپلماتهای آمریکایی حدس میزنند که غنی به کمتر از دریافت اطلاعات لحظهبهلحظه از بدهوبستانهای خلیلزاد با طالبان و دسترسی به نشستهای محرمانه از طریق وبنما (webcam) قانع نخواهد شد، اما آمریکاییها تمایلی به خواستهای غنی نشان ندادهاند. بر عکس جانب آمریکا با دستاویز قراردادن، افتضاح حمدالله محب در روابط آمریکا و افغانستان، روند شماتت پیوستۀ غنی را در پیش گرفته است و از سویی هم آنان غنی را زیر فشار قرار دادهاند تا وضعیت به وجودآمده را که به هیچ وجه به سود غنی و همراهانش نیست، درک کند.
دیپلماتهای برجستۀ آمریکایی از جمله زلمی خلیلزاد، با اشاره به اظهارات رئیس جمهور غنی که باری گفته بود حاضر است در راه صلح سرش را بدهد، گفتهاند که نیازی به سردادن نیست، واگذاری چوکی کافی خواهد بود. در این بحبوحه گزارش شده که هیأت گفتگوکنندۀ طالبان، تمایلی برای گفتوگو با اطرافیان غنی ندارند. آنان حتی افراد وابسته به غنی را به عنوان افراد و طرف دخیل در قضیۀ افغانستان نمیشناسند و برای طالبان، غنی یکی از افراد وفادار به جانب آمریکاست.
به تازگی حکومت وحدت ملی، یک هیأت گفتوگوکننده را با اشتراک جناحهای سیاسی، برای گفتوگوهای صلح با طالبان تشکیل داده است. پیشفرض طالبان اینست که افراد شامل در ترکیب هیأت، همانند نشست مسکو هر کدام حامل دیدگاه خودشاناند و دیدگاه حکومت وحدت ملی را برنمیتابند.
طرح تشکیل هیأت فراگیر برای گفتوگو با گروه طالبان، ظاهراً یکی از توافقات آمریکاییها و طالبان در نشستهای گذشته قطر بود که از سوی خلیلزاد به جناحهای سیاسی داخل افغانستان پیشنهاد شد. غنی در آغاز در برابر تشکیل چنین هیأتی به شدت مخالفت کرد و در نهایت کوتاه آمد. رئیس جمهور و گروهش در فکر بکری تلاش کردند تا گروهی از سیاستمداران مخالف حکومت وحدت ملی را با موضع مشترک برای دفاع از بقای حکومت در گفتوگوهای آیندۀ قطر با طالبان بسیج سازند. به نظر میرسد که تشکیل یک هیأت شستهورفته، به آسانی فراهم نخواهد شد. تأکید آمریکاییها اینست که تشکیل هیأت فراگیر باید مورد پذیرش تمام جناحهای سیاسی باشد، اما غنی علاقه ندارد سیاستمدارانی که منادی تشکیل حکومت موقتاند، در ترکیب این هیأت حضور داشته باشند.
اخیراً در رأس سیاستمدارانی که خواستار تشکیل حکومت موقتاند، حنیف اتمر، یارِ سابق غنی قرار گرفته است. اتمر به صورت پیوسته بر هر اقدام غنی معترض است و در تازهترین مورد 12 تن از نامزدان ریاست جمهوری را به هدف اعتراض به تشکیل «شورای عالی مصالحه» گرد آورده و ترکیب این شورا را زیر پرسش قرار داده است.
این اعتراض از یک جانب توجه آمریکاییها را جلب کرده و از جانب دیگر بر پریشانی غنی افزوده است. با وصف نبود اطلاعات در مورد توافقهای طالبان و آمریکاییها، بسیاری از کارشناسان متفقاند که تشکیل حکومت عبوری برای رسیدن به توافق صلح با گروه طالبان گریزناپذیر خواهد بود .به همین جهت، غنی حتی از شنیدن نام حکومت موقت و یا عبوری، نفرت دارد. او آهستهآهسته به این نتیجه میرسد که تمام جناحهای سیاسی با همدستی آمریکاییها در پی حذفش از میدان سیاستاند. غنی و گروهش میپندارند که تنها آنان نوشداروی زخم سهراباند و بس؛ از همین رو آنان حذفشدن گروه از صحنه را به معنی برگشت افغانستان به نقطه صفر تعبیر میکنند.
در همین زمینه