بر بنیاد اسنادی که بخش ساختمانی شهرداری مزارشریف در اختیار سلاموطندار گذاشته، تمامی 18 شهرک غیرقانونی ولایت بلخ خلاف معیارها و استندردهای شهرسازی و ساختمانی ساخته شده اند.
در چند سال اخیر، زمینهای زیادی در بلخ از سوی زورمندان غصب گردیده و سپس تبدیل به شهرکهای مسکونی و رهایشی شده اند. هنوز هم بسیاری از این شهرکها جواز رسمی شهرکسازی را از وزارت شهرسازی و مسکن دریافت نکرده اند.
مدارک سلاموطندار نشان میدهند که طرح شهرکهای سمنگانیها، اتفاق، اتفاق شماره 2، اردوگاه سخی و اردوگاه سخیگل علم در شرق شهر مزارشریف و طرح شهرکهای پولیس، قاضیها، سید اسماعیل بلخی، آقچه و سارنوال اکبر در شمال این شهر از طرحهایی اند که به صورت غیرقانونی و خلاف معیارهای شهرسازی ساخته شده اند.
همچنان طرح دوم سید اسماعیل بلخی، فقیرآباد، شهرک علی، شهرک انقلاب، شهرک سرحدیها، شهرک پسران حاجی صفدر و قبطالاسلام در جنوب شهر و شهرک خیرآباد در شمالشرق آن از شهرکها و طرحهایی اند که توزیعشان خلاف قوانین وزارت شهرسازی بوده است.
مهندس هاشم، مسؤول بخش ساختمانی شهرداری مزارشریف میگوید که بر اساس ماسترپلان شهر مزارشریف، 36 شهرک به صورت قانونی توزیع شده است؛ اما در این میان 18 شهرک نیز با پروندهسازی و جعلکاری به بهرهبرداری رسیده اند.
قادر مصباح، فعال مدنی در ولایت بلخ میگوید که به دلیل شراکت مقامهای حکومتی با مالکان شهرکهای غیرقانونی، ادارۀ محلی توان توقف توزیع این شهرکها را ندارد. آقای مصباح از شخص یا گروه خاصی نام نمیگیرد؛ اما میگوید که شماری از نمایندهگان مجلس، اعضای شورای ولایتی و مقامهای بلندپایۀ حکومتی در غصب و تقسیم زمینهای شهرکها منافع مشترک دارند.
اما دکتر افضل حدید، رییس شورای ولایتی بلخ با اشاره به وضعیت شهرکنشینها میگوید که بیشتر آنها، به ویژه آنهایی که ساختمانهای مسکونی شهرکهای غیرقانونی را خریداری کرده اند، از خدمات شهری محرومند.
با در نظرداشت تمامی این موارد، روایت مالکان شهرکها غیر از این است؛ آنها ادعا میکنند که شهرکهایشان روند کامل اداری را طی کرده و وزارت شهرسازی نیز سندهایشان را تأیید کرده است. محمدانور میگوید، روند ثبت و درج اسناد شهرکش تکمیل شده و تنها امضای رییس جمهور باقی مانده است. انور همچنان دربارۀ معیاری بودن شهرکی که ساخته نیز میگوید، تمامی کارهای ساختمانی شهرکش برابر با معیارهای پذیرفته شدۀ شهرسازی است و هیچ دلیلی هم ندارد که از این معیارها عدول کند.
شهرکسازی و مسکنسازی در چند سال اخیر به تجارت پرسودی در کشور مبدل شده و زورمندان با غصب زمینهای دولتی و شخصی، از خریدوفروش زمین و مسکن پول هنگفتی را به کیسه زده اند.