زخمیان یک رویداد مرگبار فراتر از سراسیمگی از ما چه می‌خواهند؟

هر رویداد تروریستی در کشور موجی از حساسیت‌های اخلاقی، هم‌دردی‌ها و تلاش برای نجات زخمیان رویداد را در شهروندان برمی‌انگیزد و آنان را بی‌درنگ به محل وقوع رویداد می‌کشاند. اما از این‌که در چنین موقعیت‌هایی چگونه می‌توان به‌شکل درست و مفیدی به زخمیان حادثه کمک کرد، این شهروندان چیز زیادی نمی‌دانند. بدیهی است که تلاش آنان در گام نخست این است که زخمیان حادثه را با سرعت هرچه بیشتر به بیمارستان برسانند، لیکن حقیقت این است که گاهی به‌واسطۀ کمک‌های اولیه نظیر بندانداختن خونی‌که از بدن زخمیان می‌ریزد بهتر می‌توان به آنان یاری رساند.

سری به شهر می‌زنم و در مورد همین مسائل با شماری از شهروندان گفت‌وگو می‌کنم. مخاطبان من غالباً می‌گویند دوست دارند به‌عوض دوری از محل حادثه، به سراغ زخمیان آن بروند اما نمی‌دانند چه کار باید بکنند تا این شتاب‌شان به حال زخمیان مفید واقع شود. آنان می‌گویند: «ما حتا در مورد کمک‌های اولیه هم چیزی نمی‌دانیم.»

حسین و معاذالله از شهروندان کابل می‌گویند، هنگامی‌که حادثه‌یی مرگبار رخ می‌دهد، آنان در کنار انتقال زخمیان به بیمارستان، کوشش می‌کنند با سطحی و ناچیزخواندن زخم‌های‌شان آنان را دلداری و جرئت بدهند. چون فکر می‌کنند ترس به اندازۀ زخم و درد قربانیان یک حادثه را به سوی مرگ می‌کشاند.

با این حال، پزشکان متخصص جراحی تا حدی نظر متفاوتی دارند. عطاالله هجران می‌گوید، دلداری و تلاش برای نجات زخمیان کاری انسانی و ضروری است، اما الزاماً باعث نجات آنان از مرگ نمی‌شود. زیرا به باور آقای هجران، موقعیت‌هایی پیش می‌آید که انتقال سریع و نسنجیدۀ مریضی که گردن یا قسمت دیگری از بدنش شکسته توسط موتر به بیمارستان، نه‌تنها کمکی به او نمی‌کند که باعث مرگ سریع‌اش نیز خواهد شد. بنابراین نهادهای مسؤول باید پیرامون چگونگی استفاده از کمک‌های اولیه با شهروندان کار کنند.

وحید مجروح، سخنگوی وزارت صحت عامه با تأیید نبود آگاهی لازم از چگونگی کمک‌های اولیه در نزد شهروندان و ضرورت جدی به این آگاهی می‌گوید، این وزارت در این زمینه کار را آغاز کرده است اما نتیجۀ مؤثرگرفتن از آن نیازمند بودجۀ بیشتر است که وزارت صحت عامه آن بودجه را در اختیار ندارد.

افزون بر این، آقای مجروح می‌گوید، وزارت صحت عامه هرازچندگاهی برنامۀ خود در خصوص رسیدگی عاجل به زخمیان یک حادثه را به‌روز می‌کند تا ظرفیت پاسخگویی به نیازها را در این زمینه داشته باشد.

سرانجام نجیب دانش، سخنگوی وزارت داخله می‌گوید، بخشی از آموزش و مسؤولیت نیروهای پولیس، چگونگی رسیدن به زخمیان یک حادثه و استفاده از کمک‌های اولیه است. اما در این‌که شهروندان چگونه می‌توانند از این آموزش بهره‌مند شوند، آقای دانش چیزی نمی‌گوید.

افغانستان احتمالاً یکی از کشورهایی است که طی دهه‌های اخیر، بیشترین رویدادهای مرگبار تروریستی در آن رخ داده است و این داستان هم‌چنان ادامه دارد. بر این اساس، لازمی است که شیوۀ رویارویی درست با این رویدادها به شهروندان آموخته شود، ضرورتی که به‌رغم افزایش و هرروزه‌شدن رویدادها، تاکنون نشانی از آن دیده نمی‌شود.