امروز (20 مارچ) برابر است با روز جهانی خوشحالی در جهان. اما سهم کشوری با پسزمینهی سالها جنگ مقام 145 در میان 165 کشور دنیاست؛ یعنی یکی از غمگینترین کشورهای جهان. در افغانستان کمتر کسی در بارهی وجود چنین روزی خبر دارد و عدم بزرگداشت آن هم در افغانستان از این منظر توجیهپذیر است.
اما دلیل رتبهی پایین افغانستان در این فهرست چیست؟
برای پاسخ این پرسش به شهر رفتم و سراغ شهروندان را گرفتم؛ شماری نبود امنیت را دلیل ناخوشی مردم میدانند و میگویند، خوشی وابستهی صلح پایدار است.
حامد، یکی از دستفروشان که ظاهرن افسرده به نظر میرسد، میگوید، تمام فکر و ذهنش را دغدغهی امنیت گرفته و هر روز که از خانه به در میشود، به این فکر است که آیا زنده برمیگردد یا نه. او میگوید، هر زمان این معضل حل شود، مطمئنن به خوشی پایداری دست مییابد.
حامد با تبسمی نیمبند همراهم خداحافظی کرد. در ادامه با سجاد روبهرو شدم؛ دکانداری نبستن خوشحال. او نیز حرفهای حامد را تأیید میکند. میگوید، روزی که امنیت در افغانستان پابرجا باشد دیگر نیاز به بهانهیی برای خوشی ندارد.
اما آیا واقعن باید منتظر تأمین امنیت باشیم و تا آندم نباید خوش زندگی کنیم؟ شرفالدین عظیمی، روانشناس میگوید که شهروندان میتوانند مولفههای خوشی را تغییر بدهند، «امکانات و سهولتها هرگز نمیتوانند منابع پایداری برای خوشی باشند. خوشی پدیدهییست که از انسان منشأ میگیرد؛ پدیدهی خارجی نیست.»
به باور این روانشناس، خوشی یکی از سالمترین، مثبتترین و خوبترین احساس برای آدمیست. او میگوید، اگر این احساس از انسان گرفتهشده، نابود شود یا کاهش یابد، انسان در ادامهی زندگی با چالشهای وخیمتری روبهرو میشود و امید به زندگیکردن در او میمیرد.
اما جواد سلطانی، جامعهشناس به این باور است که عوامل پیچیدهیی موجب ایستادن افغانستان در ردهی پایینی میان کشورهای خوش دنیا شده است. به گفتهی سلطانی، در جامعهیی که خرد، علم و دانش نیست و هر روز میزان قانونگریزی، جنگ و ترور بیشتر میشود، ناامیدی و ناخوشی به این میزان امریست طبیعی. این جامعهشناس خاطرنشان میکند که زندگی همین است و خوش یا ناخوش باید آن را به امید آیندهیی بهتر تحمل کرد.
در فهرست خوشحالترین کشورهای جهان امسال فنلند مقام نخست را دارد. این فهرست که از سوی سازمان ملل متحد بر اساس عواملی چون طول عمر، حمایت اجتماعی، آزادی و فساد تهیه شده ناروی، دنمارک، آیسلند و سویس به ترتیب مقامهای دوم تا پنجم خوشحالترین کشورهای جهان را به خود اختصاص دادهاند.
بدترین کشورهای جهان هم از نگاه خوشحالی به شمول افغانستان که در پایین فهرست جا خوش کردهاند، بوروندی، جمهوری آفریقای مرکزی، سودان جنوبی، تانزانیا و یمن هستند.