گزارش‌ها از خاموشی تلفن‌های همراه در ماه اکتوبر در آزمایشگاه ووهان چین خبر می‌دهد، اما متخصصان مردد اند. سه منبع آگاه در مورد این گزارش به شبکه خبری ان‌بی‌سی می‌گوید که یک تحلیل خصوصی در مورد موقعیت داده‌های تلفن همراه نشان داده است که تلفن‌های همراه در یک آزمایشگاه فوق امنیتی که در مورد ویروس کرونا تحقیق می‌کند، در ماه اکتوبر خاموش بوده‌اند. دو مقام عالی رتبه سازمان اطلاعات آمریکا می‌گویند که آژانس‌های جاسوسی آمریکا در حال بررسی اسناد است، با این حال تحلیل‌گران اطلاعاتی با بررسی نظریه‌های مشابه پیشین نتوانسته درستی آن‌ها را تأیید کنند.
گزارشی که بخش تثبیت شبکه خبری ان‌بی‌سی مستقر در لندن به آن دست یافته، نشان می‌دهد که تلفن‌های همراه در موسسه ویروس‌شناسی فوق امنیتی ووهان از 7 تا 24 اکتوبر سال 2019 غیرفعال بوده‌اند و احتمال دارد در تاریخ 6 تا 11 اکتوبر رویداد خطرناکی در آن‌جا اتفاق افتاده باشد. با این حال، این گزارش مدرکی که بتواند ثابت‌کننده نظریه‌یی پخش غیرعمدی ویروس از این آزمایشگاه باشد، ارایه نمی‌کند.
اگر چنین خاموشی‌یی که درستی آن تاکنون تأیید نشده است، اتفاق افتاده باشد، ممکن است به عنوان سندی توسط سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا مورد بررسی قرار گیرد. مقام‌های آمریکایی از جمله رئیس جمهور ترامپ پیش از این ادعاد کرده بودند که ویروس جدید کرونا به گونه تصادفی از آزمایشگاه شیوع پیدا کرده است. با این حال، این تنها یکی از سناریوهایی است که توسط نهادهای اطلاعاتی آمریکا در حال بررسی است. بسیاری از متخصصان در این زمینه مردد اند و استدلال می‌کنند که ویروس جدید کرونا از بازار‌های تر/ خیس شهر ووهان و از طریق حیوان‌ها به انسان منتقل شده است. سازمان بهداشت جهانی نیز روز جمعه اعلام کرد، این سازمان به این باور است که بازار تر ووهان در شیوع ویروس کرونا نقش داشته است.
اولین مورد ابتلا به ویروس کرونا در چین در 17 ماه نوامبر سال 2019 شناسایی شد، با این حال، شماری از دانش‌مندان تاریخ مورد نظر را زیر پرسش می‌برند و می‌گویند که اولین مورد ابتلا به بیماری در فرانسه در ماه دسمبر شناسایی شد. براساس این سند یا گزارش، تجزیه و تحلیل‌ها نشان می‌دهد که بیماری کوید-19 پیش از تاریخ اعلام شده شیوع پیدا کرده بود و منشا شیوع آن نیز موسسۀ ویروس‌شناسی شهر ووهان بوده است.
گزارش یا سند شواهدی مستقیمی که بتواند این ادعا را ثابت کند، ارایه نشده است. این تجزیه و تحلیل تنها بر بخش کوچکی از داده‌های تلفن‌های همراه متمرکز بوده است، زیرا استفاده از تلفن همراه در یک موسسه که صدها کارمند دارد، یک امر قابل پیش‌بینی است. داکتر جست ویلک، ویروس‌شناس هالندی که در اواخر ماه نوامبر از یک مرکز ماهواره‌یی در نزدیک موسسه ویروس‌شناسی شهر ووهان بازدید و با رئیس امنیت محیط‌زیستی این موسسه دیدار کرد، به شبکه خبری ان‌بی‌سی می‌گوید که نهادهایی که او از آن‌ها بازدید کرده است، بین 200 تا 300 کارمند دارد.
سندی که شبکه خبری ان‌بی‌سی به آن دست یافته، نیز نشان می‌دهد که قرار بود در اوایل ماه نوامبر سال گذشته یک نشست بین‌المللی در بخش کمتر امنیتی موسسۀ ویروس‌شناسی شهر ووهان برگزار شود، اما به نظر می‌رسد این نشست لغو و هرگز برگزار نشد. با این حال، نسخۀ دوم این سند که توسط ان‌بی‌سی بررسی شد، نشان می‌دهد که این نشست آن‌گونه که برنامه‌ریزی شده بود، برگزار شد و تفاوت دیگری بین این دو نسخه مشاهده نشده است. به همین دلیل و دلایل دیگر، شماری از متخصصان در مورد این تجزیه و تحلیل که مبتنی بر داده‌های موقعیت‌یاب تلفن‌های همراه اند، مردد اند. یکی از مقام‌های آمریکایی که این اسناد را مشاهده کرده است می‌گوید، این داده‌ها خیلی ضعیف اند و برخی از نتیجه‌گیری‌ها بی‌معناست.
دو مقام آمریکایی آگاه در مورد این موضوع می‌گویند که آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا گزارش‌های را مبنی بر داده‌های تلفن‌های همراه و ماهواره دریافت کرده‌اند که نشان می‌دهد تلفن‌های همراه در آزمایشگاه ووهان خاموش بوده‌اند. اما این آژانس‌ها پس از بررسی تصاویر ماهواره‌یی و داده‌های خودشان قادر به تأیید غیرفعال بودن تلفن‌های همراه در آزمایشگاه ووهان نشدند. یک مقام دیگر آمریکایی می‌گوید، با پدیدارشدن گزارش جدید، نهادهای اطلاعاتی آمریکا باید یک‌بار دیگر داده‌های پیشین را بررسی کنند و مقام دیگر آمریکایی می‌گوید، ممکن است دیگر داده‌های خصوصی تلفن‌های همراه به موضوع تازه بیش‌تر روشنی بخشد.
تحلیل‌گران حالا برای یافتن سرنخ در مورد فعالیت‌های غیرعادی در آزمایشگاه ووهان، در حال بررسی داده‌های اند که در ماه‌های اکتوبر و نوامبر جمع‌آوری شده است. این سند در اختیار کمیته‌های اطلاعاتی کنگره نیز قرار گرفته و به نظر می‌رسد که توییت روز چهارشنبه سناتو مارکو روبیو نیز به گزارش مشابه اشاره دارد. او در تویتترش نوشت: دل‌چسب خواهد بود، اگر کسی داده‌های تلفنی را که از آزمایشگاه ووهان و یا نزدیکی‌های آن جمع‌آوری شده، تحلیل کند. اگر این تحلیل‌ها به این نتیجه برسد که فعالیت تلفن‌های همراه در این آزمایشگاه در مقایسه با 18 ماه دیگر به گونۀ چشم‌گیری کاهش یافته است، نشانۀ قوی از رخ‌دادن یک رویداد در آزمایشگاه ووهان است.
رئیس‌جمهور ترامپ گفته است که او شواهدی را مشاهده کرده و به اعتمادبه نفس کامل می‌تواند بگوید که این ویروس به گونه تصادفی از یک آزمایشگاه شیوع یافته است. با این حال، مقام‌های اطلاعاتی آمریکا می‌گویند که به دلیل عدم شواهد کافی آنان تاکنون به این نتیجه نرسیده‌اند که بگویند این ویروس از آزمایشگاه شیوع پیدا کرده است.
چین بارها این موضوع که منشا ویروس آزمایشگاه بوده است، را رد کرده است و رسانه‌های چینی مایک پمئپو، وزیر خارجۀ آمریکا را به دلیل این اظهارات که گویا منشا احتمالی ویروس آزمایشگاه است، شرور خواندند. کسانی که در مورد شیوع ویروس به آزمایشگاه ووهان مظنون اند به برخی شواهد زمینه‌یی اشاره می‌کنند:
نتیجه مطالعه‌یی که در 24 ماه جنوری در نشریه‌ی لانسیت نشر نشد، نشان می‌دهد که 3 مورد از چهار مورد اولیه ابتلا به ویروس کرونا به شمول اولین مورد هیچ سندی مبنی بر ارتباط مبتلایان با بازار تر ووهان ارایه نمی‌کند.
خفاش‌هایی که حامل ویروس‌های خانواده‌ی کرونا اند و ویروس جدید نیز به آن‌ها ربط داده می‌شود، حتا در فاصله 100 مایلی شهر ووهان وجود ندارد، اما خفاش‌ها در آزمایشگاه شهر ووهان زیر بررسی بودند.
عکس و تصاویر ویدیویی که از جریان تحقیقات در هر دو آزمایشگاهی که نمونه‌های خفاش‌ها در آن زیر مطالعه اند، نشان می‌دهد که پژوهش‌گران بدون وسایل محافظتی‌اند که به گفته متخصصان، عدم استفاده از این وسایل، انسان‌ها را در معرض ابتلا به ویروس قرار می‌دهد.
کی، متخصص وزارت خارجه آمریکا که در سال 2018 از موسسۀ ویروس‌شناسی ووهان بازدید کرده بود، در مطلبی برای واشنگتن پست نوشته است که در زمان بازدید و ملاقات با متخصصان این آزمایشگاه، متوجه شده است که آزمایشگاه جدید از نبود متخصصان و کارشناسان فنی رنج می‌برد، افرادی که بتوانند چنین آزمایشگاه پر خطر را به‌گونه مناسب اداره کنند.
به گفته تام کاتن، عضو کمیته‌ی اطلاعاتی مجلس سنا، ارتش چین در ماه جنوری بهترین متخصصان بیماری‌های مسری خود را در موسسۀ ویروس‌شناسی ووهان مستقر کرده بود.
براساس گزارش چاینا مارنینگ پست، آزمایشگاه شانگهای، جایی که پژوهش‌گران اولین توالی ژنوم ویروس کرونا در جهان را در آن‌جا ثبت کردند، در روز 12 ماه جنوری بسته شد.
براساس ارزیابی‌های اطلاعاتی ایالات متحده، از جمله نسخه‌یی که بخش امنیت داخلی منتشر کرده و شبکۀ خبری ان‌بی‌سی آن را مرور کرده، نشان می‌دهد که حکومت چین در ابتدا شدت شیوع این بیماری را پنهان کرده بود. مقام‌های حکومتی پزشکی را که به همکارانش در مورد ویروس جدید هشدار داده بود، تهدید کرده و گفته بودند که این ویروس از انسان به انسان سرایت نمی‌کند. دولت چین تاکنون نمونه‌های ویروس را در اختیار پژوهش‌گران قرار نداده است.
با تمام اما و اگرها، اکثر دانش‌مندان و پژوهش‌گران معتقدند که محتمل‌ترین سناریو، انتقال طبیعی ویروس از حیوان به انسان است.
منبع: شبکه خبری ان‌بی‌سی
برگردان: علی احمدی_سلام‌وطندار
