.jpg)
خالد، نام مستعار جوانی‌ست که سال پیش دل به دریا زد و برای یافتن لقمه‌نانی به ایران رفت. او که شکار حرف‌های چرب‌ونرم قاچاقبران شده بود، سرانجام پس از شش ماه مزدورکاری در ایران با جیب خالی و وضعیتی بدتر از گذشته به بدخشان برگشت.
خالد فارغ یکی از نهادهای تحصیلی نیمه‌عالی است که پس از پایان تحصیلات مدتِ زیادی بی‌کار بود. او می‌گوید، راه دیگری برایش باقی نمانده بود و پس از روزها چانه‌زنی، از طریق یک دوستش با گروهی از قاچاقبران آشنا می‌شود. قاچاقبران با گرفتن حدود پنجاه هزارافغانی که آن هم از فروش زیورات مادرش تهیه شده، خالد را به ایران می‌برند. او مدت شش ماه در ایران به مزدورکاری در یک ساختمان می‌پردازد، اما در پایان این مدت مالک ساختمان دستمزد خالد را نمی‌دهد و او را برای اخراج از کشورش به پولیس تسلیم می‌کند.
خالد می‌گوید، تمام باغ‌های سرخ و سبزی را که قاچاقبران نشانش داده بودند، دروغ بوده است و اگر در چنین دامی نمی‌افتاد، اکنون به این «روز سیاه» نمی‌رسید. خالد از سفرش به ایران می‌گوید که در مسیر راه بارها از سوی قاچاقبران و پولیس ایران لت‌وکوب شده است. به گفتۀ او، در مسیر راه قاچاقبران او و چند مراهش را گروگان گرفتند و تا زمانی که پول برای‌شان نرسید، ده تا پانزده روز زندانی بوده‌اند.
جمیل، یکی دیگر از جوانانی‌ست که به تازه‌گی از ایران رد مرز شده است. او می‌گوید، برای کار به ایران رفته بود، اما اکنون که رد مرز شده، وضعش از قبلِ رفتن به شدت بدتر است. جمیل می‌گوید، هر بار که از صاحب‌کارش حقوق می‌خواسته با تهدید تسلیم‌دهی‌اش به پولیس روبه‌رو می‌شده است. به گفتۀ او، عدم پرداخت حقوق از سوی صاحب‌کاران ایرانی، سرنوشت مشترک تمام مهاجران اقتصادی افغانستان است که توسط ایرانی‌ها مورد بهره‌کشی اقتصادی قرار می‌گیرند.
داستان تلخ زندگی خالد و جمیل نشان‌دهندۀ آن است که کشورهای همسایه از افرادی که در دام قاچاقبران می‌افتند چگونه سوء استفاده می‌کنند.
مسئولان دفتر ولایتی کمیسون مستقل حقوق بشر بدخشان نیز با ابراز نگرانی از افزایش روزافزون مهاجرت‌ها می‌گویند، آمار‌های رسیده از نهادهای دولتی نشان می‌دهد که 50 درصد از جوانان بدخشان به مهاجرت‌های غیرقانونی روی آورده‌اند.
.jpg)
عارفه نوید، مسئول دفتر ولایتی کمیسیون مستقل حقوق بشر بدخشان به سلام‌وطندار می‌گوید، در هر روستای این ولایت از هر 100 جوان، 50 تن به دلیل فقر، بی‌کاری و ناامنی شکار قاچاقچیان انسان می‌شوند.
میکانیسم ملی رجعت‌دهی برای کمک به قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران (NRM)، توسط کمیسیون عالی مبارزه با قاچاق انسان و قاچاق مهاجران دولت افغانستان تهیه و تدوین شده است. هدف این میکانیسم راهنمایی دولت و نهادهای جامعۀ مدنی برای شناسایی، ارجاع، کمک و حمایت از قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران و همچنین شناسایی و معرفی قاچاقبران به دستگاه‌های قضایی، مطابق با قانون مبارزه با قاچاق انسان (مصوبۀ سال 2017) می‌باشد.
در بند 12 مادۀ هشتم مکانیسم ملی رجعت‌دهی برای کمک به قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران وظایف کمیسیون حقوق بشر چنین آمده است:
- ترتیب و تطبیق برنامه‌های آموزشی و آگاهی‌دهی عامه در امر جلوگیری از جرایم قاچاق انسان و قاچاق مهاجران رعایت موازین حقوق بشری متضررین جرایم قاچاق انسان و قاچاق مهاجران
- همکاری در تدوین و اصلاح قوانین مربوط به قاچاق انسان و قاچاق مهاجران
- نظارت از وضعیت حقوق بشری متضررین قاچاق انسان و قاچاق مهاجران در چهارچوب نظارت‌های عمومی کمیسیون مستقل حقوق بشر
- ارایۀ گزارش چهار ماه از اجراآت به کمیسیون عالی مبارزه با قاچاق انسان و قاچاق مهاجران
- انجام سایر وظایف که از طریق کمیسیون عالی مبارزه با قاچاق انسان و قاچاق مهاجران در رابطه به مبارزه با جرایم قاچاق انسان و قاچاق مهاجران با این نهاد محول می‌شود
مسئولان ادارۀ امور مهاجران بدخشان نیز می‌گویند، مهاجران برگشته از ایران حکایت‌های تکان‌دهنده‌یی از رویکرد قاچاقبران و فریب آنان دارند. عبدالواحد طیبی، رئیس ادارۀ امور مهاجران بدخشان به سلام‌وطندار می‌گوید، شماری از مهاجران اقتصادی برگشته از ایران کودکان زیرسن‌اند که در مرزها مورد برخوردهای غیراخلاقی و غیرانسانی قاچاقبران قرار گرفته‌اند.
طیبی می‌گوید، آمار مهاجران انفرادی و اقتصادی تا هنوز روشن نیست و هیچ‌گونه برنامه‌یی برای کمک‌رسانی و حمایت از آنان در دستور کار دولت قرار ندارد.
حکومت افغانستان بر اساس قانون مبارزه با قاچاق انسان و مهاجران مکلف است که افزون بر ایجاد هماهنگی و همکاری بین‌المللی در امر مبارزه با قاچاق انسان و قاچاق مهاجران، با جرایم قاچاق انسان و مهاجران جداً مبارزه کرده و از مجنی‌علیه جرم قاچاق انسان حمایت و مرتکبین آن را مجازات کند.
