برگرفته از شبکۀ رسانهیی سیانان
نوشتۀ نیک روبرسون
ترجمه، تلخیص و افزوده: شبنم خلیلیار
معمای تمرینات دریایی ایران در موقعیت استراتژیک تنگۀ هرمز هنوز هم دامنگیر این کشور است. با این حال، هیچ کسی [در آمریکا] تمرینات نظامی ایران را در این تنگه رد نمیکند. مقامهای دفاعی آمریکا در چند روز اخیر، به فعالیتهای نظامی چندین کشتی کوچک در غرب خلیج فارس و شرق خلیج عمان اشاره کردهاند.
تنگۀ هرمز مدتهاست که به بهترین حربۀ ایران برای ابراز خشم و انزجارش از غرب بدل شده است. [اما بسته یا باز ماندن این تنگه، به صورت مستقیم بر روی اقتصاد کشورهای منطقه تأثیر میگذارد؛ به ویژه بر روی اقتصاد ضعیف و شکنندۀ کشوری چون افغانستان که به تازگی با ایران و هند، پیرامون استفاده از بندر چابهار به توافق رسیده است.]
[در مورد کشورهای حوزۀ خلیج فارس، این ارزیابی بسیار ساده است]: اگر یک تانکر نفت در این تنگۀ دریایی هدف حمله قرار گیرد، میتواند بهای گاز را در سطح جهانی بلند ببرد و [به صورت مستقیم بر روی میزان تولیدات کشورهای عضو اوپک تأثیر بگذارد]؛ زیرا 20 درصد از نفت جهان از طریق تنگۀ هرمز به دیگر نقاط جهان صادر میشود.
پس به نظر میرسد هر کسی که به ترامپ دربارۀ لغو پیمان چندملیتی 5 + 1 (برجام) و اخذ تصمیم یکطرفه مشوره داده، احتمالاً دربارۀ هرمز نیز چیزهایی به وی یادآور شده؛ اگرنه، اکنون ترامپ چیزهای زیادی در مورد اهمیت تنگۀ هرمز خواهد آموخت.
[همین اکنون هم که این تنگه باز است، افغانستان ـ متحد بیچون و چرای آمریکا در منطقه ـ از تحریمهای وارد شده بر ایران به شدت متأثر شده، بهای مواد غذایی وارداتی، مواد ساختمانسازی و ماشینآلات سنگین افزایش یافته، شمار مهاجران بازگشته به کشور که برای یافتن کار به ایران رفته بودند، بالا رفته و تنور قاچاق ارز به ویژه دالر به ایران داغ و داغتر شده است].
تحریمهای ترامپ از خارج و اعتراضات خیابانی در داخل، خشم رهبران ایران را برانگیخته است.
در هفتههای اخیر ریال در برابر دالر 25 درصد سقوط داشته و طرح تحریمهای جدید و منع خرید دالر، طلا و دیگر فلزات گرانبها شاید ضربات بیشتری به ارزش پول ایرانی وارد سازد. مرحلۀ دوم تحریمها در اوایل نومبر آغاز شده و کشتیها و بنادر را هدف خواهد گرفت.
اما هرمز جایی است که ایران میتواند سایر کشورهای جهان را هدف تحریم قرار دهد. سالهاست که ایران آمادگیاش را برای راهاندازی یک جنگ دریایی و شیوههای بستن تنگۀ هرمز گرفته است. کسی که با ترامپ همسن باشد، یا 30 سال جوانتر از وی باشد، بعید است که در مورد جنگ تانکر در سال 1980 چیزی نداند. زمانی که روابط ایران و ایالت متحده بسیار خراب شده بود و نیروهای دریایی آمریکا تانکرهای نفت را از حملۀ نیروهای دریایی ایران حفاظت میکردند. امارت متحده با کمک متحدش عربستان، 6 سال قبل برای پیشگیری از تهدیدات ایران در تنگۀ هرمز، خط لولهیی را به طول 220 مایل از خلیچ فارس تا خلیج عمان ـ که از وسط تنگۀ هرمز نمیگذشت ـ عبور داد.
جنگ لفظی میان دو کشور ایران و آمریکا هنوز هم ادامه دارد؛ اما چیزی که بسیار آشکار مینمایاند، این است که ایرانیها با تمرینات نظامیشان در این تنگه، میخواهند همانند سال 1980، از این تنگه به عنوان یک حربه در برابر آمریکا و متحدانش بهره ببرند. [در این میان، کشورهایی چون افغانستان، به نظر میرسد که چارهیی جز مماشات با یک طرف دعوا و رایزنی با طرف دیگر ندارد].