بیگاری و کار شاقه زیر باغ‌های سبز و سرخ کشورهای همسایه

فقر گسترده، بی‌کاری و ناامنی سبب شده تا شمار زیادی از جوانان بدخشان در چند سال اخیر تن به مهاجرت بدهند و به دام قاچاقبران بیافتند. جوانانی که طعم تلخ پناهجویی و مهاجرت را چشیده‌اند، می‌گویند که قاچاقبران با هزاران ترفند آنان را به کشورهای ایران و ترکیه انتقال داده و در آن‌جا آن‌ها را مجبور به بیگاری و کار شاقه می‌کنند و حتا برخی را به گروگان می‌گیرند.

شبیراحمد، جوانِ 18 ساله‌یی‌ست که یک ماه پیش از ایران رد مرز شد و مدتی است با گرفتن وام از یک بانک تکسی‌رانی می‌کند.

شبیراحمد یک سال را نزد صاحب‌کاران ایرانی کار کرد و به سختی توانست 50 درصد مزد کارش را بگیرد؛ البته این پول را هم صرف پرداخت طلب قاچاقبر کرد. این جوان که بسیار شکسته و پژمرده به نظر می‌رسد، می‌گوید، به دلیل نبود مصونیت کاری در ایران، اصرار برای گرفتن 40 هزار افغانی دستمزد باقی‌مانده‌اش، با واکنش تند صاحب‌کار مواجه شده و سرانجام توسط پولیس ایران رد مرز شده است.

عدم پرداخت دستمزد، بازداشت، لت‌وکوب، توهین و تحقیر توسط مرزبانان، فروش و دست‌به‌دست‌شدن مهاجران از عمده‌ترین مواردی‌اند که پناهجویان افغانستان در کشورهای منطقه تجربه می‌کنند.

رحمانی، یکی دیگر از جوانان بدخشانی است که قاچاقبران انسان با نمایش باغ‌های سرخ و سبز ابتدا وی را به ایران و سپس به مرز ترکیه انتقال دادند. اما رحمانی نه‌تنها نمی‌تواند پایش را به خاک ترکیه بگذارد، بلکه افزون بر تحمل لت‌و‌کوب در اردوگاه‌های پناهجویان، تمام داروندارش را هم تسلیم پولیس مرزی ایران می‌کند.

شماری از شهروندان بدخشان که خاطرات تلخی از مهاجرت به کشورهای همسایه دارند، می‌گویند، قاچاقبران همیشه به محض گذر از مرز چند تن از پناهجویان را گروگان می‌گیرند تا پول‌شان به گونه‌ی کامل تصفیه شود.

صبور رحیمی که خود باری به ترکیه رفته بود، می‌گوید این گروگانگیری گاهی تا سه ماه به طول می‌انجامد.

مسؤولان دفتر ولایتی کمیسیون مستقل حقوق بشر بدخشان با نگرانی از افزایش روزافزون مهاجرت‌ها می‌گویند که آمار‌ دولتی نشان می‌دهد، 50 درصد جوانان بدخشان در دوره‌های مختلف دست به مهاجرت‌ غیرمنظم زده‌اند. عارفه نوید، مسؤول این دفتر در گفت‌وگو با سلام‌وطندار می‌گوید، فقر، بی‌کاری و ناامنی حلقه‌ی دام قاچاق‌چیان انسان را بزرگتر می‌کند. به گفته‌ی بانو نوید، از هر صد جوان در هر روستا 50 تن به کشورهای ایران، پاکستان و ترکیه مهاجرت کرده‌اند.

شفیق ایوبی، رییس ‌کار و امور اجتماعی ولایت بدخشان می‌گوید، بیشتر مهاجران این ولایت را کودکان زیر سن تشکیل می‌دهند؛ کودکانی که بر خلاف قوانین کار در سراسر جهان، به کارهای شاقه گماشته می‌شوند.

حکومت افغانستان بر اساس قانون مبارزه با قاچاق انسان و مهاجران مکلف است که افزون بر ایجاد هماهنگی و همکاری بین‌المللی در مبارزه با قاچاق انسان و قاچاق مهاجران، با جرایم قاچاق انسان و مهاجران مبارزه کرده، از مجنی علیه جرم قاچاق انسان حمایت و مرتکبین آن‌ را مجازات کند.

امین‌الله امینی، رییس دادگاه قضایی و منشی کمیسیون ولایتی مبارزه با قاچاق انسان در بدخشان می‌گوید که نهادهای ذی‌ربط به ویژه نهادهای کشفی و امنیتی بدخشان، در امر مبارزه با قاچاق انسان و قاچاق مهاجران چندان موفق عمل نکرده‌اند.

اما مقام‌های امنیتی بدخشان می‌گویند که بیشتر قاچاقبران در بدخشان نیستند و برای بازداشت آن‌ها وزارت داخله باید وارد عمل شود. ثناالله روحانی، سخنگوی فرماندهی پولیس بدخشان می‌گوید، فهرستی از قاچاقبران بدخشانی که شمارشان به 25 تن می‌رسد و در ولایت‌های ارزگان و نیمروز به‌سر می‌برند، به وزارت داخله فرستاده‌اند.

بر پایه‌ی گزارش وزارت خارجه‌ی آمریکا، حکومت افغانستان در مبارزه با قاچاق انسان و مهاجران در پایین‌ترین سطح قرار دارد. حکومت اما قاچاق انسان را پدیده‌یی جهانی می‌داند و بر این باور است که نهادهای داخلی و بین‌المللی باید در این راستا همکاری‌های‌شان را با دولت افغانستان بیشتر کنند.