آیا تا حال به دقت به دیوارهای مکانهای عمومی نظر انداختهاید؟ خطهای کجومعوج یادگاریها، پیامها و دلنوشتههایی که بر زبان آوردنشان جسارت میخواهد. دیدن پیامهای عاشقانه، فحشهای زشت و رکیک و شمارههای تماس بر دیوارهای تشناب، دیوارهای کوچه پسکوچهها و گاهی بر پشت صندلی موترهای شهری به امری معمول تبدیل شده و کمتر واکنش برانگیز است.
این فرهنگ آن قدر کشوتاب خورده که به دیوارهای مکانهای مذهبی و باستانی و آرامگاههای شخصیتهای سیاسی و فرهنگی نیز کشیده شده است. وقتی در داخل دانشگاه کابل وارد صحن آرامگاه سیدجمالالدین افغانی میشویم، دلنوشتهها و یادگارهای زیادی میبینیم؛ بدون شک بیشتر این نوشتهها کار دانشجویان این محیط آکادمیک است.
شماری از دانشجویان دانشگاه کابل فرهنگ یادگارینویسی بر روی در و دیوار بناهای یادبود را عملی زشت و ناپسند میدانند. به باور آنها، خطخطی کردن مکانهای تاریخی در واقع خطزدن بر روی ارزشهای فرهنگی و باورهای تاریخی مردم است.
خاطره و ساجد دو تن از دانشجویان دانشگاه کابل، میگویند که یادگاریهای نوشتهشده بر دیوارهای آرامگاه سیدجمال، این بنای یادبود را کثیف و بدشکل ساخته و تصویر بدی از فرهنگ دانشجویی به بازدیدکنندگان ارایه کرده است.
اما دانشجوی دیگری به نام ساره، نوشتن بر روی دیوارهای شهری را به دو بخش خوب و بد تقسیم میکند. او بر این باور است که پیامهای نهادهای دولتی و نهادهای مدنی جنبۀ آموزشی و آگاهیرسانی دارد؛ اما نوشتههای بی معنا و بیهودۀ افراد نمای دیوارها را نازیبا میسازد.
به باور دانشجویان دانشگاه کابل، نوشتن حرفهای بیمعنا و گاهی زشت بر دیوارها و بناهای یادبود و آرامگاهها، بیشتر از عقدههای فردی ناشی میشود و شخصی که موفق نشده با رفتارهای بهنجار و منطقی به خواستههایش دست یابد، به انواع مختلف نابهنجاریها از جمله یادگارینویسی روی میآورد.