بدبختی‌ام از همان روز آغاز شد

پولیس بودم. یکی از دوستانم تازه مواد را ترک کرده بود. مدتی را همراهش بودم تا بتوانم کمکش کنم. روزی برایم تریاک داد و گفت که این مواد تا شش ماه انسان را معتاد نمی‌کند. اما زمانی که استفاده کردم، معتاد شدم. بدبختی‌ام از همان روز آغاز شد.

می‌گوید نامم عبدالمبین است. 27 سال دارد و به گفتۀ خودش، 15 سال است که معتاد به مواد مخدر است. او می‌گوید که هیچ‌گاه نمی‌خواست به استفاده از مواد مخدر رو آورد؛ می‌خواست به دوستش کمک کند، اما خودش به دام افتاد.

اکنون مبین در یکی از شفاخانه‌های ترک اعتیاد بستری است. او می‌گوید که 5 بار قصد کرده مواد مخدر را ترک کند، اما به دلایلی موفق به این کار نشده است.

مبین دربارۀ این‌که چرا پس از ترک اعتیاد دوباره به مواد مخدر رو آورده، چنین می‌گوید: «عمل را ترک کردم. نکشیدم. بالاخره ازدواج کردم و شبی که اولین فرزندم به دنیا آمد، از خوشی زیاد دوباره رفتم کشیدم. بعد باز هم عید قربان شد و مواد را ترک کردم، ولی بعد از چند مدت دوباره شوق تریاک به سرم آمد و معتاد شدم».

مبین می‌افزاید که این بار تصمیمش جدی است و پس از این کوشش خواهد کرد که دوباره هیچ‌گاهی به اعتیاد رو نیاورد.

اما ناصر 25 ساله که پس از 10 سال استفاده از مواد مخدر، 9 ماه می‌شود اعتیادش را ترک کرده، دربارۀ این‌که چه‌گونه توانست مواد مخدر را ترک کند، می‌گوید: «بالاخره از مواد مخدر خسته شدم؛ چون زیر پل غرور انسانی خود را از دست دادم. شب‌ها که می‌خوابیدم، وقتی صبح می‌شد، یخم می‌زد و با خود می‌گفتم که هیچ‌گاهی نمی‌توانم ترک کنم؛ چون قبلاً هم در شفاخانه‌های ودان و جنگلگ و در خانه ترک کرده بودم، ولی دوباره رو آوردم».

ناصر می‌گوید که چون از ضرر مواد مخدر آگاهی کامل نداشته، پس از ترکِ شفاخانه و روبه‌رو شدن با دوستانش، دوباره به استفاده از مواد رو آورده است.

ناصر که اکنون خدمت‌کار یکی از کافه‌هاست، می‌گوید که بانویی به نام لیلا حیدری به او کمک کرده تا اعتیادش را در مرکزی که این بانو برای درمان معتادان ایجاد کرده، ترک کند و سپس به او کار هم داده است. ناصر هم‌چنان می‌گوید که روان‌درمانی، مشاوره و کار کردن پس اعتیاد او را در ترک مواد مخدر کمک کرده است.

پرسش این‌جاست که چه کار باید شود تا افرادی که اعتیادشان را ترک کرده، دوباره به آن رو نیاورند؟

شرف‌الدین عظیمی، روان‌شناس و مشاور ترک اعتیاد مواد مخدر در گفت‌وگویی با سلام‌وطندار گفت که یگانه راه ترک اعتیاد، مشاوره و گفت‌وگو با افراد معتاد است.

به باور آقای عظیمی، بستری‌کردن بیمار هیچ‌گاه نمی‌تواند به مریضان برای ترک اعتیاد کمک کند، بل‌که به معتادان مواد مخدر باید تا مدت 6 ماه مشاوره داده شود و زیر روان‌درمانی قرار بگیرند.

از سوی دیگر لیلا حیدری، بانویی که از سال 2005 بدین‌سو بیش از 2 هزار معتاد را درمان کرده، می‌گوید که یگانه راه ترک مواد مخدر، ایجاد کار برای معتادان پس از ترک اعتیاد است. بانو حیدری هم‌چنان می‌گوید که او برای فراهم‌کردن زمینۀ کار برای افرادی که اعتیادشان را ترک می‌کنند، رستورانتی ایجاد کرده و هم اکنون تعدادی از این افراد در این رستورانت کار می‌کنند.

بر بنیاد آمار تازه‌یی که از سوی وزارت صحت به نشر رسیده، 3 میلیون نفر در افغانستان از مواد مخدر استفاده می‌کنند. از این میان، ۱.۴ میلیون نفر معتاد به مواد مخدرند و ۱.۶ میلیون نیز یا به صورت تفریحی از آن استفاده می‌کنند، یا در محلی زندگی می‌کنند که مواد مخدر در آن استفاده می‌شود.

به گفتۀ این وزارت، در مجموع 11 درصد نفوس افغانستان از مواد مخدر استفاده می‌کنند که از هر 7 شهروند، یک شهروند معتاد به مواد مخدر است. بر بنیاد این آمار، از میان مصرف‌کننده‌های مواد مخدر، 7 درصد آنان مردان، 3 درصد زنان و 1 درصد دیگر را کودکان تشکیل می‌دهند.

از سوی دیگر فیروزالدین فیروز، وزیر صحت در نشستی به مناسبت گرامی‌داشت از روز جهانی مبارزه با مواد مخدر گفت که هم اکنون 101 شفاخانه برای درمان معتادان کار می‌کنند و سالانه این وزارت بالاتر از 32 هزار معتاد را درمان می‌کند.

آقای فیروز هم‌چنان می‌گوید: «بدبختانه مریضانی که مواد مخدر را ترک می‌کنند، دوباره به دلیل بی‌کاری، فقر، ناامنی و دسترسی آسان به مواد مخدر به این مرض رو می‌آورند. این یکی از چالش‌های عمدۀ وزارت صحت می‌باشد».

101 شفاخانه برای درمان 3 میلیون معتاد؟

مسؤولان وزارت صحت در پاسخ به این پرسش که آیا 101 شفاخانه برای درمان 3 میلیون معتاد کافی است، می‌گویند که از میان این 3 میلیون، تنها 25 درصد آنان نیاز به بستری‌شدن در شفاخانه‌ها دارند.

با این همه، چندی پیش گزارشی از سوی سازمان ملل به نشر رسید که نشان می‌داد در سال 2013 در افغانستان 209 هزار هکتار زمین کوکنار کشت شده، ولی این آمار در سال 2014 به 224 هزار هکتار زمین رسیده بود که افزایش 7 درصدی کشت کوکنار را نشان می‌داد. هم‌چنان تولید مواد مخدر در افغانستان در سال 2013، 5500 تن و در سال 2014، 6400 تن بوده که افزایش 17 درصدی را نشان می‌دهد.

از سوی دیگر، به تازه‌گی اشرف غنی، رییس جمهور افغانستان به وزارت داخله دستور داده که قاچاق‌بران مواد مخدر را به گونۀ جدی تعقیب و بازداشت کند.

بازمحمد احمدی، معین مبارزه با وزارت داخله می‌گوید که این معینیت عملیات‌های بزرگی را برای بازداشت قاچاق‌بران مواد مخدر در کابل و شهرهای بزرگ کشور به راه انداخته است. معین مبارزه با مواد مخدر گفت که این معینیت در سه سال گذشته 1100 تن مواد مخدر را کشف و 9450 قاچاق‌بر مواد مخدر را بازداشت کرده است. او می‌گوید: «در سه ماه اول امسال، پولیس مبارزه با مواد مخدر 740 قاچاق‌بر را بازداشت و به پنجۀ قانون سپرده و 22 هزار تن مواد مخدر را کشف کرده است».

بر بنیاد معلومات معینیت مبارزه با مواد مخدر وزارت داخله، 46 درصد تمام مواد افغانستان در هلمند تولید می‌شود. به گفتۀ مسؤولان این معینیت، هم اکنون در 132 ولسوالی مواد مخدر کشت می‎شود و از این میان، 94 درصد کل مواد مخدر افغانستان در 41 ولسوالی تولید می‌شود.

آقای احمدی دلیل افزایش کشت و تولید مواد مخدر را ناامنی می‌داند و می‌گوید که افغانستان در تولید و قاچاق مواد مخدر در صدر کشورهای دنیا قرار دارد. به گفتۀ او، ارزش سالانۀ مواد مخدر افغانستان به 65 تا 70 میلیارد دالر می‌رسد. تنها 3 درصد این پول به افغانستان می‌رسد و 97 درصد آن به جیب قاچاق‌بران خارجی می‌رود.

امروز (21 جون) برابر است با روز جهانی مبارزه با مواد مخدر. از این روز در کابل با شعار «بیایید به دور از مواد مخدر زندگی و شخصیت خود و جامعه را توسعه دهیم» تجلیل شد.

ریاست اجرایی حکومت نیز با نشر خبرنامه‌یی به مناسبت این روز گفته که دولت مصمم است تا برای مبارزۀ مؤثر با مواد مخدر، قانون مبارزه با مواد مخدر کشور را تعدیل کند.

در خبرنامۀ ریاست اجرایی آمده است که نام افغانستان بیش از هر کشور دیگری با مواد مخدر گره خورده و این کشور باید با جدیت با این پدیده مبارزه کند.