انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان در تازهترین پژوهش خود «اصلاح نظام انتخاباتی و تجربۀ انتخابات پارلمانی در افغانستان» میگوید، 53 درصد از مردم کشور به این باورند که نمایندگانشان در پارلمان به دنبال منافع شخصی خودشاناند و رأیدهندگان مجموعاً از نمایندگان خود راضی نیستند.
بر اساس یافتههای این پژوهش، 45 درصد از اشتراککنندگان دید منفی نسبت به کارکردهای کمیسیون مستقل انتخابات دارند، در حالی که 47 درصد آنها کارکرد این کمیسیون را مثبت ارزیابی میکنند. 18 درصد عملکرد این کمیسیون را «بسیار بد» میدانند و نیمی از این رقم (9 درصد) کارکردهای این کمیسیون را «بسیار عالی» خواندهاند.
بر بنیاد این پژوهش، 28 درصد از اشتراککنندگان پشتون انتخابات پارلمانی را مهمترین نوع انتخابات عنوان کردهاند. این رقم برای تاجیکها به 14 درصد، اوزبیکها 16 درصد و برای هزارهها به 13 درصد میرسد.
از مجموع اشتراککنندگان این پژوهش، 68 درصد گفتهاند که در انتخابات پارلمانی پیشرو اشتراک میکنند. 15 درصد اشتراک نخواهند کرد و حدود 16 درصد نیز عنوان کردهاند که هنوز در این باره تصمیم نگرفتهاند.
پژوهش مرکز مطالعات استراتژیک افغانستان دربارۀ اشتراک مردم در انتخابات پارلمانی گذشته میگوید که باشندگان شهرها 58 درصد در دور پیشین اشتراک داشتند، در حالی که این رقم برای روستانشینان به 72 درصد میرسد.
شمار قابل توجهی از اشتراککنندگان این پژوهش (31 درصد) گفتهاند که نمایندگان به ملت پاسخگواند. 24 درصد گفتهاند که به حوزههای انتخاباتی خود پاسخگواند. این رقم در پاسخگویی به رئیس جمهور به 15 درصد میرسد. 13 درصد نیز گفتهاند که نمایندگان به هیچ وجه پاسخو نیستند و 2 درصد نیز عنوان کردهاند که نمایندگان به خارجیها پاسخگواند.
این پژوهش داشتن حوزههای انتخاباتی کوچکتر را پیشنهاد کرده و میگوید که این امر در پاسخگویی بهتر نمایندگان کمک میکند.
34 درصد از زنان اشتراککننده در این پژوهش گفتهاند که از گرایش سیاسی نمایندگان خود در انتخابات پیشین پارلمانی آگاهی داشتهاند. این رقم در مردان به 14 درصد میرسد.
اعتماد به نامزدها یکی دیگر از بخشهای این پژوهش بوده است. در این قسمت 63 درصد گفتهاند که به نامزدان تحصیلکرده و مسستقل اعتماد دارند، 11 درصد به نامزدان احزاب سیاسی، 10 درصد نیز گفتهاند، به نامزدانی اعتماد میکنند که از جامعۀ قومی خودشان باشند و 6 درصد گفتند که به هیچ نامزدی اعتماد ندارند.
اشتراککنندگان زن نسبت به مردان کمتر به نقش زنان در پارلمان خوشبیناند؛ 19 درصد از اشتراککنندگان زن میگویند که به نامزدان زن رأی نمیدهند و 29 درصد نیز مخالفت خود را نسبت تخصیص کرسیها از سوی زنان در پارلمان ابراز داشتهاند.
در این پژوهش با 1305 تن در 13 ولایت کشور گفتوگو شده است.