فقر و وضعیت بد اقتصادی خانواده سبب شد تا جاوید به ایران مهاجرت کند. او در یک روز تابستانی در شهر تالقانِ تخار با قاچاقبری آشنا می‌شود و در همان ساعت آشنایی وعده‌های فریب‌دهندۀ قاچاقبر سبب می‌شود تا جاوید عزمش را جزم کرده و کمر سفر به ایران را ببندد.
جاوید می‌گوید، دربارۀ سختی‌ها و مشقت‌های سفر مطالبی به گوشش رسیده بود، اما وضعیت خانواده سبب شد تا زود به قاچاقبر اعتماد کند.
قاچاقبر به جاوید گفته بود که با کمترین هزینه او را به ایران می‌رساند و مخارج‌اش را تا رسیدن به مقصد او (قاچاقبر) تأمین می‌کند. جاوید از تالقان به مقصد نیمروز حرکت می‌کند؛ اما قاچاقبر اولی او را به یک قاچاقبر بلوچ ایرانی تسلیم می‌کند. او می‌گوید، قاچاقبران مانند حیوان با او و دیگر مهاجران برخورد می‌کردند.
به گفتۀ او، قاچاقبران در یک موتری که گنجایش تنها 12 تن را دارد، 30 تا 40 تن را سوار می‌کنند.
جاوید همین که از مرز می‌گذرد به دام نیروهای مرزی ایران می‌افتد و دوباره رد مرز می‌شود. او پس از گذراندن یک شب در نیمروز، دوباره عازم ایران می‌گردد.
جاوید می‌گوید که قاچاقبران در مسیر انتقال، مهاجران را لت‌وکوب می‌کردند و حتا دارایی‌شان را می‌گرفتند. در ادامۀ مسیر نیز قاچاقبران بلوچ، او و دست‌کم 150 مهاجر دیگر را به دزدان می‌فروشند و پس از مشقت‌های فراوان و نجات از چنگ دزدان، او دوباره با قاچاقبران روبه‌رو شده و گروگان گرفته می‌شود.
جاوید می‌گوید، قاچاقبر گفته بود که در طول یک هفته و با هزینۀ یک میلیون تومان به ایران خواهد رسید، اما او در جریان 20 روز و هزینۀ نزدیک به سه میلیون تومان به تهران رسیده است.
بی‌کاری در ایران هم جاوید را امان نداده و او را مجبور راهی ترکیه شود؛ اما پولیس ترکیه یک ماه او را در بند نگه می‌دارند و در نهایت به افغانستان رد مرز می‌شود.
او می‌گوید قاچاقبران مسیر ترکیه در ابتدا می‌گویند که پول خود را در انقره یا استانبول می‌گیرند؛ اما همین‌که مسافران به مرز ترکیه برسند، قاچاقبران به زور پول خود را می‌گیرند و مسافران را بی‌سرنوشت رها می‌کنند.
جاوید پس از آن که به کابل می‌رسد، حتا پول رفتن به تالقان را نداشته است و با کمک دوستانش به خانه‌اش برمی‌گردد.
او که حالا تکسی‌رانی می‌کند، می‌گوید، شمار زیادی از جوانان را می‌بیند که فریب قاچاقبران را می‌خورند و راهی خارج از کشور می‌شوند.
شفیق پویا، فعال مدنی در تخار به این باور است که عدم تطبیق قانون و نبود مکانیسم مبارزه با قاچاقچیان انسان از سوی حکومت سبب شده تا جوانان به دام قاچاقچیان بیافتند و فریب آنان را خورده و راه مهاجرت را در پیش گیرند. به گفتۀ او، قاچاقچیان انسان باید شناسایی شده و مورد پیگرد قرار گیرند.
راهکار ملی رجعت‌دهی برای کمک به قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران (NRM)، توسط کمیسیون عالی مبارزه با قاچاق انسان و قاچاق مهاجران دولت افغانستان تهیه و تدوین شده است.
هدف این مکانیسم راهنمایی دولت و نهادهای جامعۀ مدنی برای شناسایی، ارجاع، کمک و حمایت از قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران و همچنین شناسایی و معرفی قاچاقبران به دستگاه‌های قضایی، مطابق با قانون مبارزه با قاچاق انسان (مصوبۀ سال 2017) می‌باشد.
در مادۀ ششم مکانیسم ملی رجعت‌دهی برای کمک به قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران مواردی که به تعقیب ذکر می‌شود به عنوان روش‌های شناسایی قربانیان قاچاق انسان آمده است.
- دسترسی مستقیم به برنامه‌ها و خدمات حمایتی توسط کارمندان ادارات دولتی و غیردولتی مطابق احکام قانون
- شناسایی قربانیان قاچاق انسان و قاچاق مهاجران توسط ادارات دولتی بر اساس اطلاع کتبی و شفاهی یا مشاهدۀ حمله، ظلم و کار در جریان عمل قاچاق انسان و قاچاق مهاجران
- نتایج ابتدایی بحث و بررسی با قربانی قاچاق انسان و قاچاق مهاجران
- نظارت از طرز رفتار و شکل ظاهری قربانی
- معلومات ارایه‌شده از طرف قربانی
- بحث و تحلیل وضعیتی که قربانی در آن گرفتار می‌شود
- مراجعۀ قربانی قاچاق انسان و قاچاق مهاجران به مراجع مربوط
کمیسیون ولایتی حقوق بشر با نگرانی از مهاجرت جوانان به خارج از کشور به ویژه ایران و ترکیه می‌گوید، بر اساس اطلاعات این کمیسیون، سالانه 15 تا 20 درصد جوانان ولایت‌های شمال‌شرقی کشور را به مقصد خارج ترک می‌کنند.
سیدحفیظ‌الله فطرت، مسئول ولایتی دفتر حقوق بشر کندز می‌گوید، جنگ و ناامنی، فقر و بی‌کاری و نبود یک برنامۀ منظم از سوی حکومت سبب شده تا جوانان بسیاری به خارج از کشور سفر کنند.
فطرت می‌گوید، حکومت در جلوگیری از فرار جوانان به بیرون از کشور بی‌برنامه است. به گفتۀ او، رویای یک زندگی مرفه حتا بسیاری از جوانان دانش‌آموخته را در دام قاچاقبران می‌اندازد.
رئیس دفتر ساحوی حقوق بشر در شمال‌شرق کشور می‌گوید، حتا شماری از خانواده‌ها فرزندان نوجوان‌شان را برای رفتن به خارج و مهاجرت تشویق می‌کنند.
آقای فطرت می‌گوید، پولیس باید در شناسایی و مبارزه با این پدیده جدی عمل کند. به گفتۀ او، هنوز هیچ گزارشی از مبارزه با قاچاقچیان انسان در شمال‌شرق افغانستان به ثبت نرسیده است و این وضعیت «نگران‌کننده» است.
در همین زمینه:
