شماری از آگاهان میگویند که از ایجاد شورای عالی صلح تاکنون کرسی ریاست این شورا بر بنیاد امتیاز به شماری از افراد سپرده شده است.
اسحاق اتمر، آگاه امور سیاسی به سلاموطندار میگوید که کرسی ریاست شورای عالی صلح میتواند کشور را به سوی صلح جهت دهد، بنابر این رییس این شورا شخصی باید باشد که مربوط گروه و تنظیمی نبوده و مورد اعتماد طرفهای درگیر باشد.
آقای اتمر میافزاید، بیشتر کرسیهایی چون ریاست شورای صلح برای امتیازدهی به گروهها و قوتهای تنظیمی داده میشوند که این موضوع سبب عقدهمندی شماری برای آوردن صلح در کشور است.
از چندی بدینسو سروصداهایی مبنی بر گزینش محمدیونس قانونی، معاون نخست رییس جمهور پیشین به عنوان رییس شورای عالی صلح بلند شده است، گفته میشود که گزینش آقای قانونی به حیث رییس این شورا به مراحل نهایی رسیده و گفتوگوهای سران حکومت با وی هنوز جریان دارد.
یونس قانونى پیش از این به عنوان وزیر کشور و وزیر معارف/ آموزش و پرورش افغانستان کار کرده است. قانونی پس از درگذشت مارشال محمدقسیم فهیم، معاون نخست حامد کرزى، رییس جمهور پیشین براى چند ماه به کرسی او نشسته بود.
اما شماری از بُن با شورای عالی صلح مخالف اند و ایجاد شورایی به نام صلح را «اضافه» میپندارند.
عبدالبصیر رنجبر، آگاه آمور سیاسی به این باور است که این شورا صرف برای تأمین مصارف زندهگی چند شخصیت برجستهیی ایجاد شده تا این افراد سازگاری با دولت داشته باشند و دم از مخالفت نزنند.
به گفتۀ او تاکنون تلاشی برای گزینش افراد تأثیرگذار برای تأمین صلح در این شورا نشده است.
آقای رنجبر وجود شورای عالی صلح را کاملاً اضافی عنوان کرد و گفت که این شورا از زمان تأسیس تا کنون هیچ کاری به نفع مردم انجام نداده است و از اعضای این شورا برای برآورده ساختن زمینۀ صلح در کشور هیچ کاری ساخته نیست. او افزود که آقای قانونی میتواند در دیگر بخشها تأثیرگذار باشد، اما برای این کرسی فرد نامناسبیست.
اما شورای عالی صلح گفتههایی مبنی بر ناکاراییاش را رد میکند. اسماعیل قاسمیار، مشاور روابط بینالملل این شورا در تماسی به سلاموطندار پیوستن بیش از 11 هزار طالب به روند صلح، برگزاری نشستهایی با این گروه در فرانسه، امارات متحدۀ عربی، ناروی، قطر و آخرین مورد نشست حکومت با طالبان در شهر مری پاکستان را از جمله دستآوردهای شورای عالی صلح عنوان کرد.
با این حال آقای قاسمیار میپذیرد که این نشستها تا کنون نتیجۀ قابل توجهی نداشته اند. او در این باره گفت که یکی از مشکلات عمدۀ آنان عدم دسترسی شورای صلح به سران طالبان است. قاسمیار میگوید با این که نشستهای مختلفی را با طالبان برگزار کرده اند، اما به دلیل کنترل سران طالبان توسط سازمانهای استخباراتی منطقه تا حال نتوانسته اند با آنها رابطۀ مستقیم برقرار کنند.
مشاور روابط بینالملل شورای عالی صلح از کشتهشدن نزدیک به 40 تن از اعضای این شورا نیز به عنوان میزان تلاشهایشان برای آوردن صلح در کشور یاد کرد.
شورای عالی صلح افغانستان در سال 1389 برای مساعدکردن زمینۀ گفتوگوهای صلح میان دولت و طالبان از سوی حامد کرزی، رییس جمهور پیشین ایجاد شد.
ایجاد این شورا یکی از پیشنهادهای عمدۀ جرگۀ مشورتی صلح در نیمۀ ماه جوزای سال 1389 بود.
جرگۀ مشورتی صلح با شرکت حدود یک هزار و پنجصد تن از بزرگان قومی به هدف جستوجوی راه حل برای پایاندادن به مشکلات افغانستان و به ویژه گفتوگو با گروههای هراسافگن در کابل برگزار شد.
نخستین رییس شورای عالی صلح افغانستان برهانالدین ربانى بود که پس از شهادت وی فرزندش صلاحالدین ربانى، سرپرست حزب جمعیت اسلامى افغانستان به حیث رییس شورای عالی صلح گماشته شد. این شورا هماکنون 68 عضو دارد که از این میان 8 تن آنان را زنان تشکیل میدهند.